12.4 Evolutie van de mens (& 12.6)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog van 

12.3

soorten veranderen

?

De grondlegger van de evolutietheorie

1. Lamarck
2. De Vink
3. Darwin
4. MH2F

Waardoor werd leven op land mogelijk?

1. De temperatuur ging omlaag
2. Er kwam genoeg zuurstof in de lucht
3. De dieren kregen poten
4. Er kwam minder UV-straling op de grond

Zet in volgorde van
ontstaan op
aarde
(toen naar nu)

1. cyanobacterie-reptiel-amfibie-vis-mens
2. cyanobacterie-vis-amfibie-reptiel-mens
3. cyanobacterie-vis-reptiel-amfibie-mens
4. cyanobacterie-amfibie-reptiel-vis-mens

Welke term omschrijft de afbeelding hiernaast het beste?

1. Natuurlijke selectie
2. Isolatie
3. Variatie
4. Evolutie

Wat is een voorbeeld van isolatie?

1. Een rivier die plots een bosgebied in twee delen scheidt
2. Deel 1 van een groep bruine kikkers paart enkel in maart
3. Kleinere koolmezen eten enkel insecten tussen boombladeren
4. Enkele herten hebben geen pigment in hun vacht

Welke term omschrijft de kruisjes in de afbeelding hiernaast het beste?

1. Variatie
2. Natuurlijke selectie
3. Survival of the fittest
4. Ongunstig fenotype

Waarom is fotosynthese zo belangrijk voor het leven op aarde?

Kleine verschillen tussen organismen van dezelfde soort

Het proces waarbij niet alle organismen van dezelfde soort hetzelfde aantal nakomelingen krijgt.

De overeenkomst in DNA en uiterlijk van verschillende organismen.

Verwantschap

Variatie

Selectie

De witte, grijze en zwarte berkenspanners (soort vlinder) zijn dezelfde soort. Hoe heet dit verschil in kleur binnen een soort?

1. Natuurlijke selectie
2. Survival of the fittest
3. Struggle for life
4. Variatie

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

1. door isolatie
2. door erfelijke variatie
3. doot natuurlijke selectie
4. door A t/m C

Mutatie is een verandering van het DNA. Hierdoor ontstaan variaties in erfelijke eigenschappen

1. juist
2. onjuist
3. Kan je zo niet zeggen

12.4 evolutie van de mens

12.4 Leerdoelen

• Hoe veranderen onze voorouders
• Waar komen wij vandaan
• Hoe evolueert de mens verder

12.4 Begrippenlijst

• opponeerbare duim-geen staart-stamboom
• mensachtigen
• sikkelcelziekte

Wat is Evolutie?

• Evolutie= langzaam ontstaan van het ene soort uit een andere soort
• Dit proces heeft het volgende principe:
   ‘Het best aangepaste organisme heeft de grootste kans om te overleven en zijn erfelijke eigenschappen door te geven aan de volgende generatie’
  
• Voorwaarden voor evolutie: *
  Er is variatie 
                                                 *De variatie is erfelijk (dus mutatie)
                                                 *Er is (natuurlijke) selectie 

Evolutie van de mens

Evolutie van de mens

7 miljoen jaar geleden een gemeenschappelijke voorouder.

Autralophithecus afarensis - geen opponeerbare teen

Homo habilis - stenen werktuigen

Homo erectus - jagers en vissers, vuur

Homo sapies - plat gezicht, groot hersenvolume

Mens   -  Aap

• Grotere herseninhoud
• Kleinere kaken
• Bekken om rechtop te   lopen
• Grote tenen wijzen naar   voren
   (niet opponeerbaar)

Herhaling evolutie

Het volgende filmpje is een samenvattingsfilmpje voor evolutie.

(handig om voor de toets nog een keer te bekijken)

12.4 Aan de slag

Opdrachten maken,

Nakijken,

Herhalen,

Oefenen

A

C

B

D

E

De gemeenschappelijke voorouder van Gibbon en Mens

12.6 Knutselen met DNA

Doelen van 12.6

-Je kan uitleggen waarom (waarvoor) mensen het DNA van organismen veranderen.
-En, hoe mensen het DNA van organismen veranderen.

-Je kan enkele bezwaren noemen die tegenstanders hebben.

Waarom zo je DNA willen veranderen? 

-groeihormoon voor kinderen

-medicijnen

-biobrandstof

-(aangepast)voedsel

-genezen van ziekten(gentherapie)

Gentherapie

Ingrijpen in de genen

bijv. insuline.

Insuline wordt gemaakt door bacteriën waar een menselijk gen ingebracht is.

Hoe kun je DNA veranderen? 

• gewenst gen d.m.v. enzymen 'knippen' uit DNA
• injecteren d.m.v. vector of m.b.v. kogeltjes inbrengen in de celkern van organisme
• selecteren van cellen met het nieuwe gen

transgeen organisme  is het resultaat van genetische modificatie 

https:

virus als vector 

plasmide als vector