Urine en incontinentie

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Incontinentie

Leerdoelen

Na deze les...

...kan je de functie van urine uitleggen

....kan je het begrip incontinentie uitleggen,

...kan je verschillende vormen van incontinentie benoemen,

...kan je benoemen welke aandachtspunten er zijn bij een incontinente zorgvrager

Wat is een ander woord voor urine?
Waaruit bestaat urine?

Urine

Bestaat uit: 

- Afvalstoffen

- Water

- Zouten

- Schadelijke stoffen

Verwijderen van urine uit het lichaam

- van het nierbekken gaat de

urine via de urineleider naar

de blaas

- in de blaas wordt de urine 

tijdelijk opgeslagen

- via de urinebuis verlaat de

urine het lichaam

Waarop zou je kunnen observeren
bij urine?

Observatiepunten bij urine

• Frequentie (hoe vaak)
• Hoeveelheid
• Kleur
• Helderheid
• Geur
• De manier waarop de cliënt urineert

Kleur

• Licht geel: veel water in de urine.
• Donker geel: weinig water in de urine.
• Donkergeel tot donkerbruin: kan duiden op leveraandoening.
• Roze, roodbruin of vleeskleurig: bloed bij de urine.

Helderheid

Urine is normaalgesproken helder, zoals appelsap.

Bij een infectie is de urine troebel en zitten er kleine stukjes of vlokjes in de urine.

Geur

• Normale urine ruikt naar zwakke bouillonachtige geur.

• Diabetes: zoete geur of naar aceton.
• Bij een infectie kan de urine scherp en onaangenaam ruiken.

Waar denk jij aan bij het woord
incontinentie?

Urine-incontinentie: de klacht van elk onvrijwillig urineverlies.

Fecale incontinentie: het onvrijwillig verlies van vaste of vloeibare ontlasting.
 

Fecale incontinentie: het onvrijwillig verlies van vaste of vloeibare ontlasting.

Oorzaken van incontinentie

Ziekten of beperkingen van blaas, sluitspieren, bekkenbodem, darmen, endeldarm (na trauma).

Ziekten van zenuwstelsel.

Problemen met mobiliteit en obstakels.

Problemen met cognitie (bijv. geheugen).

Bijwerkingen van medicijnen.

Vormen

Stress oftwel inspannings-incontinentie

Ook wel druppelincontinentie genoemd, 

is het onvrijwillig urineverlies bij druk in en op

 de buik door bijv. niezen, hoesten 

of bewegen (sport)

Vormen

Functionele incontinentie

Ongewild urineverlies waarbij cliënten niet meer in staat zijn zelfstandig naar het toilet te gaan 

door lichamelijke beperkingen of  

geheugenproblemen.

Vormen

Aandrang oftewel urge  incontinentie

ongewild urineverlies na een plots onhoudbare plasdrang door een overactieve blaas. 

Vaak heeft de cliënt vooraf al een 

(voortdurende) drang tot plassen.

 

Vormen

Overloop incontinentie

Onwillekeurig verliezen van kleine hoeveelheden urine uit een volle blaas doordat de blaas ongevoelig is geworden. De druk in de blaas wordt zo hoog, dat er kleine hoeveelheden urine weg druppelen. 

Heeft een man ook bekkenbodemspieren?

1. Ja natuurlijk
2. Nee natuurlijk niet
3. nee een man heeft geen bekkenbodem
4. ja, maar pas na de pubertijd

Een verhoogde urineproductie kan veroorzaakt worden door:

1. nieraandoening
2. diabetes mellitus
3. dementie
4. MS

Iemand die incontinent is, heeft een groter risico op:

1. vereenzaming, isolement
2. uitdroging
3. bacteriële infecties
4. huidproblemen zoals smetten of decubitus

Bij wie kan incontinentie voorkomen?

1. Kinderen
2. Volwassenen
3. Ouderen
4. Iedereen

schuimende urine kan duiden op

1. teveel bier gedronken hebben
2. nierstenen
3. diabetes
4. mogelijke ontsteking

Welk incontinentiemateriaal bestaat er nog meer naast de inleggers en broekjes?

1. Inlegkruisjes en maandverband
2. Incontinentiebedmatjes, speciale badkleding
3. urinaal, po
4. Hydrofiel doeken

hulpmiddelenwijzer.nl

www.kennispleingehandicaptensector.nl

Ontlastingsincontinentie

Ontlastingsincontinentie is het ongewild verlies van ontlasting of het niet kunnen ophouden van ontlasting. Incontinentie van ontlasting komt vrij veel voor. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 100.000 mensen met ontlastingsincontinentie.

Dikke darm

In het laatste deel van de dikke darm, de endeldarm, wordt ontlasting tijdelijk opgeslagen. Wanneer de endeldarm vol is, wordt een signaal gegeven om naar het toilet te gaan. Dit signaal wordt aandrang genoemd. Op dat moment komt er druk op de anus te staan. De anus bestaat uit een kringspier die de endeldarm afsluit. Deze kringspier is opgebouwd uit een inwendige en een uitwendige kringspier. Een kringspier wordt ook wel een sluitspier genoemd. De uitwendige kringspier zorgt ervoor dat we de ontlasting op kunnen houden.

Bij het ophouden van de ontlasting spelen ook de bekkenbodemspieren een belangrijke rol. De bekkenbodem is een spierplaat onder in de buikholte. De bekkenbodem speelt niet alleen een rol bij de stoelgang, maar ook bij het ophouden van urine. De spieren van de bekkenbodem zorgen samen met de anus voor het kunnen ophouden van ontlasting.

Oorzaken

• Beschadiging van de kringspier in de anus
• Het verslappen van de kringspier in de anus
• Beschadiging van zenuwen die de kringspier en bekkenbodemspieren aansturen
• Verzakking van de endeldarm
• Chronische darmontstekingen
• Aanhoudende dunne ontlasting of diarree

Oorzaken

• Overloop diarree
• Spastische bekkenbodem syndroom 

Vragen, opmerkingen en feedback