Hoofdstuk 1: Hoofd- en bijzaken en kernzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofd- en bijzaken 
en kernzinnen

Lesdoelen

1. Ik kan onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken.
2. Ik kan kernzinnen herkennen.
3. Ik kan een korte tekst samenvatten. 

Hoofd- en
bijzaken?

Hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken: de belangrijkste informatie in een tekst.
--> staan vaak op voorkeursplaatsen in de tekst, zoals de inleiding en het slot. 
Bijzaken: wat niet zo belangrijk is. 
Vaak voorafgegaan door een signaalwoord. 

Kernzinnen 

Bijna iedere alinea heeft hoofd- en bijzaken.
De hoofdzaak van een alinea staat in de kernzin. --> de eerste, tweede of laatste zin van een alinea. 
Om de kernzin heen vind je vaak een uitleg of voorbeeld.

Voorbeeld / startopdracht

Klas 48 uur zonder telefoon

Leerlingen van de onderbouw van het Lorentz Lyceum uit Arnhem hebben onlangs succesvol meegedaan aan een experiment waarbij ze gedurende twee dagen geen mobiel, games of sociale media mochten gebruiken. 'De No Phone Challenge was flink afkicken', zegt de mentor. De leerlingen vonden zelf dat ze veel socialer waren, zowel in de klas als thuis. De pauzes leken langer en werden leuker bevonden. 'We gingen spellen doen en ik sprak mijn klasgenoten meer', soms een leerling op. 'We hadden ook meer tijd voor huiswerk.'

Wat is de kernzin? 

Schema / samenvatting 

De tekst moet ook worden onthouden... 
Hoe? --> Schema of samenvatting

Schema van een tekst maken

1. Lees de tekst goed door.

2. Onderstreep de hoofdzaken. Let hierbij op voorkeursplaatsen en opvallend gedrukte woorden.

3. Noteer de belangrijkste informatie uit de tekst en werk hierbij met nummers, dots, streepjes en pijlen.

Samenvatting van een tekst maken

1. Lees de tekst goed door.

2. Onderstreep de hoofdzaken. Let hierbij op voorkeursplaatsen en anders gedrukte woorden.

3. Neem de kernzinnen en andere hoofdzaken over. Maak er een samenhangende tekst van door tekstverbanden met behulp van signaalwoorden aan te geven. 

Lees de volgende uitspraken over hoofd- en bijzaken.

1. Hoofdzaken staan meestal alleen in het begin van een tekst.
2. Als je een signaalwoord ziet, weet je dat er een bijzaak volgt.

Welke uitspraak over hoofd- en bijzaken is juist?

1. Alleen uitspraak 1 is juist.
2. Beide uitspraken zijn juist.
3. Alleen uitspraak 2 is juist.
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Welke leesstrategie pas je toe als je op zoek gaat naar de hoofd- en bijzaken?

1. Oriënterend lezen
2. Globaal lezen
3. Intensief lezen
4. Grondig lezen

Wat is het verschil tussen een hoofd- en bijzaak?

1. Een hoofdzaak is het belangrijkste in een tekst
2. Een bijzaak is het belangrijkste in een tekst
3. Een hoofdzaak is minder belangrijk in een tekst
4. Een bijzaak is minder belangrijk in een tekst

Hoofd-en bijzaken staan nooit samen in één alinea.

1. waar
2. niet waar

Ik heb de lesinhoud begrepen.

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk

Maken voor de volgende les: opdracht 1 en 3 op pagina 12 - 15.