Gedichten les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Welkom 

- Werkboek Gedichten en etui op tafel.

- Korte les over actualiteit in het SJ

Planning - aangepast

• 20 november toets over gedichten - komt te vervallen
• 27 november inleveren werkboekje gedichten
   - deze wordt beoordeeld voor de toets
• Toetsweek (1e week december
   - Paragraaf 1.3 (Lezen) en 1.5 (Woorden)
• Vanaf maandag 19 november in de les werken aan 1.5 Woorden en 1.3 Lezen (herhalen)

Gedichten met een vast dichtvorm

Een gedicht kan een vrije vorm hebben, maar ook een vaste dichtvorm.

Je leert vier dichtvormen die volgens vaste criteria (indeling) worden geschreven.

Leertekst Elfje, haiku, ollekebolleke en limerick

De vier vaste dichtvormen

• het elfje: een gedicht met vijf regels dat niet rijmt. Het heeft 11 woorden.
   Regel 1 (1 woord), regels 2 (2 woorden), regel 3 (3 woorden), regel 4 4 woorden)
   en regel 5 (1 woord).
• de haiku: een gedicht van drie regels, dat niet rijmt en over de natuur gaat.
    De drie regels hebben 5, 7 en 5 lettergrepen.
• het ollekebolleke heeft twee strofes van vier regels,
   regel 4 en 8 moeten rijmen.
   Regel 6 is één woord van 6 lettergrepen.
• de limerick: een verhalend versje met rijmschema AABBA.
    In de eerste regel staat een plaatsnaam en de laatste regel is
    grappig/ondeugend/ dubbelzinnig.

Leertekst Elfje, haiku, ollekebolleke en limerick

                   Voorbeeld van een ollekebolleke

 1                         Wie gaat er met ons mee,

 2                            Wandelen in het bos,

 3                              Gezellig en gezond,

 4                                je ziet ze gaan.

 5                           Tetterend door het bos,

 6                               olifantenpootpad.         (o | li | fan | ten | poot | pad) = 6 lettergrepen

 7                            Oli gaat dan voorop,

 8                               Fant achteraan.

Leertekst Elfje, haiku, ollekebolleke en limerick

Voorbeeld van een limerick

a.                               Er was eens een meisje uit Twente

a.                              die verdiende haar geld met venten.

b.                                       Ze vulde doosjes, vrij klein,

b.                                        met poep van haar konijn

a.                              en verkocht die als heerlijke krenten.

Leertekst Gedichten waarderen (blz. 19)

Je kunt een gedicht (of een tekst) om verschillende redenen waarderen:

• het onderwerp van een gedicht boeit je of spreekt je aan.
  
• het beschrijft op een speciale, mooie of verrassende manier een gevoel
   dat jij herkent.
• een gedicht geeft een andere kijk op een onderwerp; het zorgt ervoor
    dat je daar anders over gaat denken
• een gedicht is grappig, je moet er om (glim)lachen of je wordt er gelukkig van.
  

Gedichten beoordelingswoorden 

Je waardering kun je uitspreken met beoordelingswoorden.

Voorbeelden van beoordelingswoorden:

mooi, grappig, saai, spannend, eng, realistisch, ouderwets, modern, langdradig, voorspelbaar, verrassend, kinderachtig, ingewikkeld, creatief, liefdevol, 

Gedichten - aan de slag

- Zelfstandig maken van opdrachten

Gedichten

Vandaag

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik en beeldspraak in gedichten

• In taal en vooral in gedichten wordt vaak figuurlijk taalgebruik gebruikt.
• We hebben het dan over beeldspraak. 
• Bijvoorbeeld: Bram is de wandelende encyclopedie van de klas.
   

Vandaag

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik en beeldspraak in gedichten

Ik heb je lief, en liefde stijgt 
tot boven de gedeelde daken 
waaronder wij het samen maken 
wat anderen eronder krijgt.

Vandaag

- Uitdelen laatste opdrachten gedichten

- Gedichten met een vast dichtvorm

- werken aan opdrachten 

Gedichten - aan de slag

- Samen lezen tekst gedicht thuiskomst

- Zelfstandig maken opdracht 1 en 2 blz. 4-6

Vandaag

- Uitleg en start werken aan gedichten

Gedichten

Gedichten - het werkboekje

Je krijgt:

• het werkboekje gedichten
• het werkboekje bevat theorie, verwerking van theorie en
   creatieve opdrachten
• elke les een aanvulling
• na twee weken toets
• werkboekje telt samen met je toets mee voor je rapportcijfer

Gedichten - het werkboekje

• het werkboekje heb je elke les bij je
• werk er netjes in en wees er zuinig op
• het werkboekje heb je ook nodig om je voor te bereiden
   op de toets.

Gedichten - wat ga je leren

• de indeling van een gedicht
  
• je waardering voor een gedicht verwoorden
  
• beeldspraak herkennen, zoals vergelijking en metafoor
  
• gedichten volgens een vaste vorm schrijven,
   zoals een haiku, limerick en ollekebolleke. 

Wat voor gedicht is dit trouwens?

Wat voor gedicht is dit trouwens?

Gedichten - even herhalen

Wat zijn ook al weer:

• rijmwoorden?
  
  
• woorden die hetzelfde klinken
• schaap - aap
• bekend - herkent
• reis - bewijs

Gedichten - even herhalen

Wat is ook al weer:

• een rijmschema?
  
  
• de volgorde waarin woorden rijmen
• je hebt verschillende rijmschema's
• a a b b
• a b b a
• a b a b

Gedichten - even herhalen

Wat is ook al weer:

• een strofe?
  
  
• de 'alinea' van een gedicht
• vaak gaan ze over een (deel)onderwerp van het gedicht
• voor én na een strofe heb je een witregel

Waaraan herken je een gedicht?

• veel wit om een gedicht
• regels staan in groepjes (strofe) bij elkaar
• korte regels
• dichter herhaalt klanken, woorden of regels
• dichter gebruikt rijmwoorden
• de dichter gebruikt figurlijk taalgebruik (beeldspraak)
• woorden staan in een andere volgorde

Welkom 

- Pak je leesboek en ga rustig lezen.

- Werkboekje gedichten en etui op tafel.

Gisteren

- uitleg over aanpak gedichten en werkboekje gedichten
   (kenmerken, strofe, rijmwoorden en rijmschema)

- 20 november toets over gedichten

- 25 inleveren werkboekje gedichten

Vandaag

- Opdrachten rond kenmerken gedicht maken en
   herfstgedicht maken.
- start met letterlijk en figuurlijk taalgebruik en beeldspraak
   in gedichten

Gedichten - aan de slag

- Zelfstandig maken opdracht 1 en 2 blz. 4-6

- start met je eigen herfstvakantiegedicht

- start met letterlijk en figuurlijk taalgebruik in gedichten. 

Gedichten - aan de slag

- Samen lezen tekst gedicht thuiskomst

- Zelfstandig maken opdracht 1 en 2 blz. 4-6