VT handelen; monsters verzamelen voor diagnostiek

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Monsters verzamelen

Monster! Waarvan?

Urine

Ontlasting

Sputum

Bloed

Wond

Neus en keel

Braaksel (zelden)

Steriel / niet steriel?

Als een lichte verontreiniging van het monster geen verschil maakt voor het laboratorium, dan mogen monsters niet-steriel worden afgenomen. 

Natuurlijk moet je wel zo schoon mogelijk werken. 

• kweken moeten altijd steriel!
• Steriele kweken altijd koel bewaren
• Korte tijd tussen afname en verwerking.

Methodisch werken

1. Kijk de protocollen na van de afdeling waar je werkt. Ga na of je vóór het onderzoek voorbereidende maatregelen moet treffen, zoals een bepaald dieet of inname van bepaalde medicamenten.
2. Instrueren je de zorgvrager om het monster zelf op te vangen, of moet je de handeling zelf uitvoeren?
3. Wanneer moet wat?  instrueren, maatregelen treffen, zn. hulp inschakelen, uitvoeren...
4. Tijdens de uitvoering besteed je aandacht aan de zorgvrager en observeer je reacties.
5. Controleer voor de monsterafname of het de juiste zorgvrager is en of het potje waarin de vloeistof/kweek wordt opgevangen voorzien is van de juiste sticker met gegevens van de zorgvrager.

punt 2..

wees je bewust van je doelgroep, van baby tot geriatrische/psychiatrische zorgvragers en alles daartussen in. 

Observaties

Observaties vóór de handeling;

• Zijn instructies goed begrepen en formulieren juist ingevuld? Staan alle materialen klaar?
• Controleer of je de juiste zorgvrager voor je hebt.
• Controleer indien nodig de steriliteitdatum van het opvangpotje of -buisje.
  

Observaties tijdens de handeling;

• Observeer de reactie van de zorgvrager.
• Check of de handeling juist wordt uitgevoerd (let op steriel!)

Observaties na de handeling;

• Controleer of de sticker op het opvangpotje of -buisje zit en of je de juiste formulieren hebt.
• Noteer bijzonderheden in het verpleegdossier.

Wees je bewust van je doelgroep, van baby tot geriatrische/psychiatrische zorgvragers en alles daartussen in. 

Vingerprik

• Niet knijpen of stuwen i.v.m. hemolyse 
• Zorg voor een warme vinger, bloed stroomt dan beter! 
• Prik altijd aan de zijkant van de vingertop i.v.m. comfort
• Prik alleen in pink, middel- of ringvinger.

Lukt het niet?

• Hand lager dan het hart houden,
• Vuist maken
• Vinger masseren
• Handen wassen met warm water

(bij jonge kinderen ook uit de hiel)

Urine verzamelen

Waarom?

• Strippen van urine (UWI)
• Urine sediment (niet oplosbare deeltjes)
• Urine kweek (vermoeden van infectie en welke antibiotica werkzaam is)
• 24 uurs urine (nauwkeurigheid meting bepaalde stof)

Hoe?

• midstream
• (eenmalig) katheter (bij kinderen plaszakje)

Urinesediment:

• controle van de nierfunctie;
• controle op drugsgebruik;
• controle op medicijngebruik;
• diagnosticeren van een seksueel overdraagbare aandoening (soa);
• vaststellen/uitsluiten van zwangerschap.

Urine 

Feceskweek

Waarom?

• Onderzoek naar ontsteking of tumoren
• Aantonen van bepaalde micro-organismen, zoals bacteriën, door middel van een kweek.

Hoe?

• In ieder geval zonder urine!!
• check direct op kleur (bloed? melaena?)

aantonen van bloedverlies in het maag-darmkanaal;

aantonen van onvoldoende eiwit- of vetvertering in de dunne darm;

diagnosticeren van een alvleesklierontsteking;

diagnosticeren van een dikkedarmontsteking;

diagnosticeren van een voedselstoornis;

aantonen van amoebes, wormen, maden en wormeieren.

Sputumkweek

Indicatie; 

• De verwekker van een luchtweginfectie aan te tonen
• Sommige vormen van longkanker meer of minder waarschijnlijk te maken
• Tuberculose aan te tonen

Voorkeur, `s ochtends nuchter opvangen

Braaksel

Observatie;

• Hoeveelheid
• Aspect en kleur (bloed?)

Aandachtpunten;

• Gebitsprothese
• Zijligging

Zeldzaam voor onderzoek, enkel bij verdenking vergiftiging.

Uitstrijkje

Lichaamsvocht dat in een dun laagje wordt uitgesmeerd voor laboratoriumonderzoek. 

Doel;

• Analyseren van wondvocht of lichaamsvocht of slijmvliescellen
• Aantonen van  aanwezigheid van bacteriën op de huid of in het vocht van oog, oor, neus of navel

naast wondkweek

ook;

• neus / keelkweek
• vaginaal uitstrijkje

Wondkweek

• Afname voordat er AB wordt gestart (of om verloop te checken)
• Reinig de wond; verwijder resten van zalf, pus en wondvocht en verwijder necrotisch weefsel. Desinfecteer de wond niet voor kweekafname.