Kunstgeschiedenis - Arts and Crafts en Jugendstil

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Arts and Crafts

• 1860 – 1900
• Engeland

• Op eerste Wereldtentoonstelling (1851)       wordt deze nieuwe ontwerpstijl getoond.
  
• Kritiek op kwaliteit van industriële   producten: te anoniem, geen gevoel, niet   persoonlijk. Handwerk heeft dat wel.
• Arts and Crafts = kunst en ambacht
  

• William Morris wilde zijn idealistische ideeën realiseren d.m.v. toegepaste kunst.
  
• Grijpt terug op de ambachtelijkheid van de   middeleeuwen. 
  
• Goed te zien in Red House dat hij bouwde   voor zijn gezin en   kunstenaarsgemeenschap. 
• In dit huis is niets machinaal gemaakt: antiek of ambacht.  

William Morris en Philip Webb: "Red House", 1860 Engeland

De arbeider verdient dezelfde waardering als de kunstenaar en verdient net zo goed als de elite een goede leefomgeving. 

Morris & Co

• Bedrijf met als doel: voor iedereen   betaalbare, handgemaakte producten voor   in huis. 
• Ambachtelijke kant wordt negatief   ontvangen, omdat het tegen de   vooruitgang van de industrialisatie in gaat.
• Morris betaalt zijn personeel een   bovengemiddeld goed loon.
  
• Zijn producten zijn uiteindelijk zo duur dat alleen de rijken het kunnen betalen.

Morris & Co: twee "Sussexstoelen" (Philip Webb) tegen "Wijngaardbehang" (William Morris).

“Het toestaan dat machines onze meesters zijn en niet onze knechten, dat is wat de schoonheid van het leven zo beschadigt.”

Arts and Craft movement 1875-1900

• Gestileerde vormen uit de natuur
  
• Heldere, natuurlijk kleuren
• Natuurlijke materialen
• Middeleeuwen
• Decoratieve patronen 
• Vlakke, omlijnde vormen
• Weinig of geen overlapping en   plasticiteit.

De Arts and Craftsbeweging had kritiek op massaproductie.
Welk punt hoort daar NIET bij?

1. De maker bleef te anoniem
2. Kritiek op de kwaliteit van de massaproducten
3. Kritiek op de hoge prijs van de massaproducten
4. Gemis van ambacht, handwerk

Jugendstil

• 1880 – 1910
• Vanuit Engeland (Arts & Crafts) naar Europa en Amerika. 
• Verschillende namen: Jugendstil, Art Nouveau, Slaoliestijl, Sezession.
• Historische stijlen worden afgewezen: compleet nieuwe, ambachtelijke stijl.
• Idealistische ideeën: samenleving hervormen door alle kunsten met elkaar samen te laten werken (totaalkunstwerk).

2-dimensionale kunst

• Organische vormen, a-symmetrisch,   gestileerd.
• Inspiratie uit de natuur 
• Voorkeur voor (naakte) vrouwfiguren.
• Vlak, decoratief en lineair.
• Affiches als kunstvorm. Lithografie =   steendruk. 
• Beïnvloed door de Japanse prentkunst   (vlak karakter).

Henry van de Velde, “Tropon”, 1898

Jan Toorop, “affiche ontwerp voor de Delftse slaoliefabriek”, ca. 1898

Nederland

Oostenrijk

Gustave Klimt, “De kus”, 1907-1908

Henri de Toulouse-Lautrec, "Jane Avril", 1893

Frankrijk

Pioniers in de fotografie

• 1e helft 19e eeuw: eerste experimenten met fotografie (Daguerre en Talbot)
• Eind 19e eeuw maakt Karl Blossfeldt met zelfgemaakte camera's zwart-wit foto's.  
• Wetenschappelijke en artistieke benadering gecombineerd. 
• Inspiratie voor veel Jugendstilkunstenaars. 

Karl Blossfeldt, foto's uit "Urformen der Kunst", 1928

3-dimensionale kunst

• Toegepaste kunst
• Organische vormen, a-symmetrisch,   gestileerd.
• Inspiratie uit de natuur. 
• Nieuwe materialen zoals gietijzer in combinatie met ambachtelijke technieken. 

Victor Horta, “Klok”, 1895

8

Peter Behrens, “Tafellamp”, 1902

 

 

René Lalique, “diverse sieraden”, rond 1900

Architectuur

• Gesammtkunstwerk.
• Verfijnde constructies van metaal en glas
  
• Poging om te komen tot een eigentijdse, niet-imiterende stijl met gebruik van moderne materialen.
  
• Lijnvoering werd sterk benadrukt, waarvoor (gegoten) metaal een uitstekend materiaal bleek te zijn.

Victor Horta, “trapopgang van Hôtel van Eetvelde”, 1895

Hector Guimard, “Metropolitain”, 1901-1905

Victor Horta, “trappenhuis van Hôtel Tassel”, 1892-1893

• Spanje: Antoní Gaudí 
• Golvende lijnen, geen rechte muren of   hoeken.
• Vrije, a-symmetrische grondoppervlakten.
• Gebouwen lijken gegroeid i.p.v. gebouwd.
• Mozaïek. 
• Zeer creatieve en fantasierijke variant op de Jugendstil.

Antoní Gaudí, “Casa Battlo” te Barcelona, 1904-1906

Gaudí, plattegrond van “Casa Milá” te Barcelona, 1905-1910 

Arts and Crafts

• Tegen de industrialisering en  massaproductie.
  
• Afwijzing van de vooruitgang van de mechanisatie.
  
• Gedecoreerd met vormen uit de natuur. 
  
• Ideaalbeeld: Middeleeuwen
  
• Bedoeld voor het gewone volk. Maar handgemaakte producten zo duur dat alleen de rijken het zich kunnen veroorloven.
  

Jugendstil/Art Nouveau/Slaoliestijl

• Massaproductie en nieuwe materialen ingezet om de werken te vervaardigen en verspreiden. In praktijk bijna alleen met de hand te maken, waardoor duur.
  
• Historische stijlen worden afgewezen. 
  
• Compleet nieuwe stijl, met name op gebied van toegepaste kunst. 
  
• Organische, gestileerde vormen
  
• Vrouwfiguren; sierlijk en gestileerd
  

Affiche, Alphonse Mucha

(Lithografie)

1. Arts and Crafts
2. Jugendstil

1. Arts and Crafts
2. Jugendstil

1. Arts and Crafts
2. Jugendstil

1. Arts and Crafts
2. Jugendstil

1. Arts and Crafts
2. Jugendstil