BS 9.4: voortplanting (1)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

BS 9.4: voortplanting (deel 1)

Planning

• Herhaling BS 9.3 (deel 2)
• Leerdoelen
• Uitleg BS 9.4 (deel 1)
• Examenvragen oefenen

Herhaling BS 9.3 (deel 2)

• Wat kunnen planten maken van glucose en welke functies hebben die stoffen?
• Op welke 4 manieren kunnen reservestoffen aangetoond worden?
• Welke indicatoren kennen we en wat tonen ze aan?

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe ongeslachtelijke voortplanting plaatsvindt
  
• Je kunt voorbeelden geven bij planten van ongeslachtelijke voortplanting
  
• Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting plaatsvindt
• Je kent alle delen van een bloem en kunt deze in een plaatje benoemen*
• Je weet wat de functies zijn van de delen van een bloem*

* = volgende les

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe ongeslachtelijke voortplanting plaatsvindt
  
• Je kunt voorbeelden geven bij planten van ongeslachtelijke voortplanting
  
• Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting plaatsvindt
• Je kent alle delen van een bloem en kunt deze in een plaatje benoemen
• Je weet wat de functies zijn van de delen van een bloem

Twee soorten voortplanting

• Geslachtelijk: twee kernen van geslachtscellen versmelten samen --> bevruchte eicel
• Dus wel eicel en zaadcel nodig

• Ongeslachtelijk: een deel van een individu groeit uit tot een nieuw individu 
• Dus geen eicel en zaadcel nodig

Mitose en meiose

Lichaamscellen

Celdeling = mitose

Chromosomen in paren

23 paren, 46 losse (bij mens)

Geslachtscellen

Celdeling = meiose

Chromosomen komen enkel, niet in paren

23 losse (bij mens)

Wat is een andere naam voor mitose? En voor meiose?

1. Mitose: gewone celdeling Meiose: geslachtsvorming
2. Mitose: geslachtsvorming Meiose: gewone celdeling
3. Mitose: gewone celdeling Meiose: reductiedeling
4. Mitose: reductiedeling Meiose: gewone celdeling

Door middel van welk type celdeling vindt ongeslachtelijke voortplanting plaats?

1. Mitose
2. Meiose
3. Reductiedeling
4. Er vindt geen celdeling plaats

Ongeslachtelijke voortplanting

• Een deel van een individu groeit uit tot een nieuw individu
• Voortplanting door gewone celdeling = mitose

• Dus hetzelfde genotype!

 

Wat is geen manier van ongeslachtelijk voortplanten?

1. Stekken
2. Bollen
3. Bestuiving
4. Wortelstokken

Stekken 

(ongeslachtelijke voortplanting)

Een stuk van een stengel of blad wordt afgesneden, op het snijvlak ontstaan wortels en uit het blad of stengel groeit een nieuwe plant

Knollen

(ongeslachtelijke voortplanting)

Uit een knol (verdikte stengel) ontstaat een plant die nieuwe knollen vormt.

Bollen

(ongeslachtelijke voortplanting)

In een bol ontstaan nieuwe knoppen die uitgroeien tot bollen.

Enten

(ongeslachtelijke voortplanting)

Een deel van een plant (de ent) wordt geplaatst op een deel van een andere plant (onderstam). De vaatbundels van de ent groeien vast aan de vaatbundels van de onderstam.

Uitlopers/wortelstokken

(ongeslachtelijke voortplanting)

stengels waaraan jonge planten ontstaan

Geslachtelijke voortplanting

• Door de samensmelting van een eicel + zaadcel ontstaat een nieuw individu.
  
• Vorming van geslachtscellen: reductiedeling = meiose 

• Dus nieuwe combinatie DNA

Geslachtelijke voortplanting

Mens vs plant

Geslachtelijk en ongeslachtelijk combineren

• Eerst geslachtelijk voor nieuw DNA maken

• Nieuw gewenst DNA = ongeslachtelijk zodat die hetzelfde blijft

Examenvragen oefenen

Examenvragen verder oefenen / nabespreken 

Wat hebben we geleerd?

• Wat is het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting?
• Welke 5 manieren van ongeslachtelijke voortplanting ken je?
• Waarom worden geslachtelijke en ongeslachtelijke voorplanting met elkaar gecombineerd?