H5 Formuleren 3 Zinnen begrenzen

H5 Formuleren

H5 Formuleren 

3 Zinnen begrenzen

Leerdoel

• Je leert zinnen correct begrenzen.

• Je leert zinnen correct met elkaar verbinden.

Zinnen begrenzen

hoofdletters correct schrijven, punten formuleren,

komma's noteren waar ze moeten staan, etc.

Zinnen begrenzen

In proza beginnen zinnen ALTIJD met een hoofdletter en eindigen ze ALTIJD met een punt. 

Je voegt enkelvoudige zinnen (met één persoonsvorm) samen tot een samengestelde zin door komma’s, dubbele punten, puntkomma’s en voegwoorden te gebruiken. 

Voegwoorden

Die voegwoorden geven aan welke verbanden er bestaan tussen de delen van de samengestelde zin. 

Ze vergroten de begrijpelijkheid van een tekst.

Zo verbind je hoofdzinnen met elkaar:

• Gebruik de nevenschikkende voegwoorden en, of, maar, want en dus om hoofdzinnen te verbinden. 

Plaats in het algemeen een komma voor de voegwoorden maar, want en dus. 

Géén komma bij 'en' en 'of'.

– Ik lees tegenwoordig meer boeken en ik kan ze daardoor veel beter analyseren.

– Vandaag gaat Peter naar de bibliotheek, want hij heeft zijn boeken al weer uit!

Zo verbind je hoofdzinnen met elkaar:

• Gebruik een puntkomma (;) als twee hoofdzinnen inhoudelijk nauw met elkaar samenhangen. De puntkomma heeft bijna dezelfde functie als de punt; hij sluit de zin af.

De mededeling na de puntkomma is vaak niet belangrijk genoeg om in een aparte zin op te nemen.

– We wachten niet langer op mijn vader; hij appt dat hij later komt.

– Mira heeft roze en gele gympen; toch beweert ze dat ze niet van opvallende kleuren houdt.

Zo verbind je hoofdzinnen met elkaar:

• Gebruik de dubbele punt (:) om twee zinnen te verbinden, als de tweede zin een verklaring bevat bij de eerste zin. 

Je kunt in plaats van de dubbele punt dan namelijk of want denken.

– Mijn vrienden hadden een topavond in het stadion: hun club heeft weer gewonnen.

– De prijzen moeten omhoog: onze winstmarges zijn te klein geworden.

Zo verbind je hoofdzinnen en bijzinnen met elkaar:

• Gebruik onderschikkende voegwoorden, zoals als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, omdat, terwijl, tenzij, tot, toen, voordat, zodat, zodra. 

Plaats voor het voegwoord een komma.

– Miranda gaat straks naar het feest, hoewel ze niet uitgenodigd is.

Zo verbind je hoofdzinnen en bijzinnen met elkaar:

• Begin een bijzin alleen met een hoofdletter als de samengestelde zin begint met de bijzin:

– Omdat het is gaan regenen, heb ik maar een regenpak aangetrokken.

Let op: schrijf de bijzin niet als een losse zin. Er is dan sprake van een losstaand zinsgedeelte.

Onjuist is dus:

– Ik heb maar een regenpak aangetrokken. *Omdat het is gaan regenen. (* = ongrammaticaal)

Komma.
Waar staat de komma op de goede plaats.

1. Ik ga naar de dierentuin met jurre Joes en Mitch.
2. Doei papa, mama ,en lotje.
3. Met vriendelijke groet, Awa en Arthur
4. ik ga naar de stad omdat, ik nog iets moet halen

Wat zijn de regels van een komma

1. helpt de lezer met een lange zin
2. de komma staat tussen twee werkwoorden
3. je spreekt iemand aan
4. de komma staat tussen de persoonsvorm en het onderwerp

Een komma zet je ...

1. Tussen twee persoonsvormen
2. Tussen twee verbindingswoorden
3. Tussen twee moeilijke woorden
4. Tussen delen van een opsomming

Waar moet de komma?

1. Als jij een film uitzoekt maak, ik het eten klaar.
2. Als jij een film uitzoekt maak ik het eten klaar.
3. Als jij een film uitzoekt, maak ik het eten klaar.
4. Als jij een film, uitzoekt maak ik het eten klaar.

'En' is een nevenschikkend voegwoord

1. goed
2. fout

- dus, en, maar, of, want - zijn nevenschikkende voegwoorden.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is geen nevenschikkend voegwoord?

1. En
2. Maar
3. Of
4. Terwijl

Een nevenschikkend voegwoord...

1. is een voegwoord dat twee gelijke delen aan elkaar voegt.
2. is een voegwoord dat twee ongelijke delen aan elkaar voegt.

Wat is een nevenschikkend voegwoord?

1. Hoofdzin + hoofdzin
2. Hoofdzin + bijzin
3. Bijzin + hoofdzin
4. Bijzin + bijzin

Wat doet een onderschikkend voegwoord?

1. het verbindt twee hoofdzinnen
2. het verbindt een hoofdzin met een bijzin
3. het verbindt twee bijzinnen

Wat is een onderschikkend voegwoord?

1. Hoofdzin + hoofdzin
2. Hoofdzin + bijzin
3. Bijzin + hoofdzin
4. Bijzin + bijzin

"Maar" is een onderschikkend voegwoord

1. waar
2. niet waar

Wat is een onderschikkend voegwoord?

1. Omdat
2. Want
3. En
4. Zodra

De dubbele punt.

Na een dubbele punt ...

1. komt er een zin die een toelichting geeft op het voorafgaande
2. komt er een argumentatie om je gelijk te halen
3. komt er een opsomming
4. komt er een voegwoord

Je gebruikt een dubbele punt bij...

1. een opsomming
2. een verklaring
3. een citaat
4. voor een mededelende zin

Een puntkomma geeft aan dat:

1. er een opsomming volgt
2. er een citaat volgt
3. dat er een opsomming en citaat volgen
4. de twee zinnen iets met elkaar te maken hebben

Puntkomma.
Waar staat de puntkomma op de goede plaats.

1. Onze school staat in Rosmalen; Rosmalen is een plaats bij Den Bosch.
2. De juf zegt; "Kijk goed na!"
3. Ik neem mee; appels, bananan en druiven.
4. De eerste; de tweede en de derde plaats.

Digitaal maken in lesboek

maak opdracht 1 t/m 6

H5 Par. 3

Als de opdrachten bij 5 stoppen, is dat goed

(6 wordt aangeboden op niveau)