Thema 5, Basisstof 2, Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 2: Chromosomen

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 2
• Aan het werk!
• Afsluiting 

Herhaling

Vraag: (Inzicht) Is de verandering in het aantal spiervezels het gevolg van een verandering in het genotype? Leg je antwoord uit.

Herhaling

Antwoord: Nee, want je genotype verandert niet tijdens je leven. Een verandering in het aantal snelle en langzame spiervezels is daarom geen gevolg van een verandering in het genotype. 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven hoe elke ouder 50% van de chromosomen van hun kind levert;
• Beschrijven dat mij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen;
• Beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 

Chromosomen

In een lichaamscel komen chromosomen in paren voor.

• Een mens heeft 46 chromosomen
• Dat zijn dus 23 paar chromosomen
• Lichaamscellen ontstaan door mitose (gewone celdeling)

De chromosomen zijn gelijk aan elkaar en bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

Syndroom van down

• Gevolg van een genoommutatie.
• Iemand met syndroom van down heeft bij bevruchting 3 x het chromosoom 21.

Geslachtschromosomen

Of je een jongen of meisje bent, wordt bepaald door geslachtschromosomen.

• Vrouwen hebben 2 X-chromosomen (XX)
• Mannen hebben 1 X-chromosoom en 1 Y-chromosoom (XY)

Alle chromosomen van een vrouw, in paren gerangschikt

Geslachtschromosomen van een man 

(R) Zijn dit chromosomen van een jongen of meisje?

1. Jongen
2. Meisje

(T1) Waaraan kan je zien dat deze chromosomen van een meisje zijn?

Verschillende informatie

De chromosomen zijn gelijk aan elkaar en bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

• De informatie voor deze eigenschappen is niet altijd hetzelfde.
  
• Bijvoorbeeld: chromosoom 1 bevat informatie voor blauwe ogen en chromosoom 2 voor bruine ogen.

Geslachtscellen

Geslachtscellen bevatten de helft van de chromosomen.

• Geslachtscellen ontstaan door meiose (reductiedeling).
• Eén geslachtscel krijgt de ene helft van de chromosomen, de andere geslachtscel de andere helft.

Variatie

Door meiose is er veel variatie in genotypen.

Hierdoor is er ook veel variatie in fenotypen.

Zelfstandig werken

• Wat: zie planner
• Hoe: in tweetallen
• Tijd: 10 minuten

Succes :)

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven hoe elke ouder 50% van de chromosomen van hun kind levert;
• Beschrijven dat mij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen;
• Beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.