Herhaling hoofdstuk 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Herhaling hoofdstuk 1

Inleiding

Periode: Nederland van 1848 tot 1914 – grote politieke en sociale veranderingen.

Context: Revoluties in Europa; roep om meer burgerinspraak.

Doel: Inzicht in de politieke en maatschappelijke veranderingen in Nederland.

Thema’s: Grondwetswijziging, industrialisatie, verzuiling, emancipatie.

Grondwet van 1848

• Thorbecke: Opdracht van koning Willem II om grondwet te herschrijven.
• Belangrijke veranderingen: Macht koning beperkt, opkomst van parlementaire democratie.
• Censuskiesrecht: Alleen rijke mannen mogen stemmen.
• Grondwettelijke begrippen: Constitutionele monarchie en ministeriële verantwoordelijkheid.

Politieke macht en verantwoordelijkheid

• Ministeriële verantwoordelijkheid: Ministers zijn verantwoordelijk, niet de koning.
• Machtenscheiding: Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht apart.
• Luxemburgse kwestie: Voorbeeld van parlementaire controle op ministers.
• Onschendbaarheid van de koning: De koning is niet verantwoordelijk voor regeringsdaden.

Industriële revolutie en sociale kwestie

• Start van industrialisatie: Groei van fabrieken en steden.
• Werkomstandigheden: Lange werkdagen, lage lonen, kinderarbeid.
• Sociale Kwestie: Onvrede over slechte leefomstandigheden van arbeiders.
• Eerste sociale wetten: Kinderwetje van Van Houten, Armenwet.

Verzuiling in Nederland

• Definitie verzuiling: Indeling samenleving in groepen (zuilen) op basis van geloof/ideologie.
• Vier zuilen: Katholieken, protestanten, socialisten, liberalen.
• Schoolstrijd: Conflict over financiering van bijzonder onderwijs.
• Caoutchouc-artikel: Uitbreiding kiesrecht, minder beperkingen.

Strijd voor gelijke rechten

• Emancipatiebewegingen: Strijd voor gelijke rechten voor vrouwen en arbeiders.
• Feministen: Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs voor vrouwenkiesrecht.
• Pacificatie van 1917: Compromis, algemeen kiesrecht voor mannen, vrouwen passief kiesrecht.
• Politieke hervormingen: Kiesstelsel veranderd naar evenredige vertegenwoordiging.

Wat hield de grondwetswijziging van 1848 in?

Wat waren de gevolgen van de industrialisatie voor arbeiders?

Wat betekent verzuiling? Wat voor gevolgen had het voor de samenleving?

Waarom streden feministen en arbeiders voor emancipatie?

Wat werd vastgelegd in de Pacificatie van 1917?

Met welk onderwerp van dit hoofdstuk heb ik nog moeite?