3.5 De huid

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Werkwijze Biologie

Pak je spullen:

• Eventueel laptop
• Biologieboek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
• Mobiel in de tas!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Vorige les

1. Ik kan de delen van de nieren en de urinewegen benoemen.

2. Ik kan uitleggen op welke manier de werking van de nieren noodzakelijk is voor de regeling van de osmotische waarde van het bloed (homeostase).

3. Ik kan aan de hand van een afbeelding uitleggen hoe bloeddruk, ultrafiltratie en terugresorptie leiden tot urineproductie.

3. Ik kan beschrijven hoe de aan- of afwezigheid van ADH in het bloed de urineproductie reguleert (homeostase).

Wat weet je nog van de nier?

1. Schrijf voor jezelf op hoe een nefron werkt en noem zoveel mogelijk begrippen.

(2 minuten)

2. Deel met je buurman/buurvrouw

(2 minuten)

Vorming urine

In een niereenheid (nefron) wordt urine gevormd.

De ultrafiltratie in lichaampjes van Malpighi --> vorming van voorurine

Terugresorptie heropname bruikbare stoffen in het bloed: lis van Henle, verzamelbuis, tubulus

Lus van Henle

Met name in lus van Henle vindt terugresorptie plaats.

In dalende deel vooral water (osmo waarde stijgt).

In stijgende deel vooral zouten (osmo waarde daalt). 

Terugresorptie

1e gekronkelde nierbuisje

• actief transport van positieve ionen, glucose & aminozuren
• passief transport van negatieve ionen
• water gaat mee / volgt

Lis van Henle

• tegenstroomprincipe

Waterhuishouding & hormonen

• ADH: Antidiuretisch hormoon -> Anti-plashormoon
• Te hoge osmotische waarde bloed gemeten in hypothalamus -> ADH -> wand verzamelbuisje meer permeabel voor water -> water vanuit voorurine naar niermerg/bloed -> minder urineproductie -> osmotische waarde daalt
• Alleen bij een te hoge osmotische waarde

Overige uitscheidingsorganen

Nieren: uitscheiding van urine met water, ureum en zouten

Lever: uitscheiding van gal met kleurstoffen

Longen: uitscheiding  van koolstofdioxide

Huid: uitscheiding van water en zouten

Paragraaf 3.5: De huid

3.5 De huid

p153

Lesdoelen

1. Ik kan de bouw en functie van de huid beschrijven.
   
2. Ik kan uitleggen hoe het interne milieu (lichaamstemperatuur) min of meer constant wordt gehouden door de huid (homeostase).

Je huid heeft drie functies:

1. Je lichaam op temperatuur houden

2. Bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers

3. Bescherming tegen de zon

De huid bestaat uit drie lagen:

Opperhuid: 

• Hoornlaag - dode epitheelcellen: beschermt tegen beschadiging, uitdroging en infecties
• Kiemlaag - vult door celdeling van binnenuit aan + pigmentcellen

Lederhuid: spieren, talgklieren, zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes met haren

Onderhuids bindweefsel: bloedvaatjes, zenuwen en opslag van vet

Binas tabel 87A

De kiemlaag

Onder de hoornlaag bevindt zich de kiemlaag.

Beneden in de kiemlaag bevinden zich cellen die zich kunnen delen (vermenigvuldigen).

Naar boven toe sterven deze cellen langzaam af en vormen zo de hoornlaag.

Pigment in kiemlaag bepaalt huidskleur

De lederhuid

1. talgklieren
   
2. haren
3. haarspiertjes
4. zweetkliertjes

+ bloedvaten en zintuigen!

Puistjes

1. Talg komt via je poriën naar buiten
2. In de puberteit maken de talgklieren in je huid extra talg
3. De poriën raken verstopt, je hebt mee-eters
4. In de porie groeien bacteriën, hierdoor krijg je een ontsteking (met pus).

Hieronder staan 3 beweringen over de huid
Je ziet iemands huid op 2 momenten

Plaats de beweringen bij het juiste moment

De bloedvaten in de huid zijn het wijdst

de warmteproductie door het lichaam is het grootst

de zweetproductie is het grootst

Thermoregulatie door de huid

Temperatuur te laag?

haarspiertjes trekken samen

slagadertjes onder de huid vernauwen

Temperatuur te hoog?

haarspiertjes ontspannen

slagadertjes onder de huid verwijden

zweetproductie in de zweetklieren

Zweetklier

Zweet bevat water en zout. 

Het verdampen van zweet koelt het lichaam af.

Als het lichaam te warm wordt, helpt  zweet om de temperatuur van het lichaam constant te houden.

Lesdoelen check!

Kan ik:

-  de bouw en functie van de huid beschrijven?

- uitleggen hoe het interne milieu (lichaamstemperatuur) min of meer constant wordt gehouden door de huid (homeostase)?

Zweetklieren maken zweet. Wat is de functie van zweet?

1. nat houden van de huid
2. soepel houden van de huid
3. afkoeling van de huid
4. zweten

De epidermis speelt een hele belangrijke rol in de bescherming van het organisme.
Waar tegen beschermt de epidermis?
LET OP: meerdere antwoorden zijn hier goed.

1. uitdroging: het houdt het weefselvloeistof binnen
2. ziekteverwekkers: de hoornlaag en huidcellen die dicht tegen elkaar aanliggen houden ze buiten
3. UV-straling: de pigmentcellen absorberen de straling en voorkomen daarmee DNA schade in huidcellen

Drie onderdelen zijn benoemd met een cijfer.

Waar zijn deze onderdelen juist benoemd?

1. 1 = haarspiertje 2 = talgklier 3 = bloedvaatjes
2. 1 = haarspiertje 2 = zweetkliertjes 3 = bloedvaatjes
3. 1 = talgkliertje 2 = haarspiertje 3 = zenuwuiteinden

Bekijk de afbeelding hiernaast.
Mensen die derdegraads brandwonden hebben geven vaak aan weinig tot geen pijn hiervan te ondervinden.
Leg dit uit met behulp van een gegeven uit de afbeelding

In welke huidlaag wordt een tatoeage geplaatst? Leg je antwoord uit.

Thermoregulatie in de huid: oorzaak en gevolg.

Sleep de gebeurtenis naar het bijbehorende effect. 

Er komt minder bloed onder het oppervlak van de huid. Daardoor vindt er minder warmteverlies plaats.

Haartjes gaan recht overeind staan. Hierdoor wordt de stroom van (koude lucht bemoeilijkt. Het lichaam koelt minder af

Verdamping van vloeistof op de huid onttrekt warmte aan het lichaam. Dit geeft een koelend effect.

De huid wordt rood en straalt veel warmte af

zweetafgifte

vernauwen van slagadertjes in lederhuid

verwijden van slagadertjes in lederhuid

samentrekken van haarspiertjes

40% van de COVID-19 patiënten ontwikkelt in enig stadium koorts. Koorts is een reactie van het lichaam op de aanwezigheid van een ziektekiem waarbij de thermostaat van het lichaam, die normaal 37 graden is, wordt opgehoogd naar 38-40 graden. Het immuunsysteem functioneert effectiever bij deze temperatuur maar je gaat je er wel ziek van voelen.
- Leg uit dat patiënten met beginnende koorts het vaak koud hebben en gaan rillen
- Leg uit dat patiënten die bijna zijn opgeknapt het juist warm hebben

Wat willen jullie de laatste les voor de toetsweek doen?
(vragenuur, oefentoets maken, zelfstandig werken ect.)

Huid, metabolisme

enz.

Interne zintuigen

Hypo-thalamus

37 ^oC

Aan de slag!

Paragraaf 3.5: opdrachten  38 t/m 42

Opdrachten niet af --> Huiswerk

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!