02_Hormonen invloed

• Toegepaste biologie
• Secundair onderwijs

Hormonen invloed

Toegepaste biologie

Inhoud

• Wat zijn hormonen? -> vorige les
• Hormonen en hun invloed op veranderingen puberteit
  
• Beïnvloeding hormonenhuishouding door externe factoren
  
• Hormonale anticonceptie
  
• Andere contraceptiva
  

Wat weet je nog over hormonen?

Hormoonklier

Hormoon (=boodschapper)

Bloed

Doelwitorgaan

De meeste hormonen werken met een .... terugkoppeling

1. positieve
2. negatieve
3. geen idee

Inhoud

• Wat zijn hormonen?
  
• Hormonen en hun invloed op veranderingen puberteit
  
• Beïnvloeding hormonenhuishouding door externe factoren
  
• Hormonale anticonceptie
  
• Andere contraceptiva
  

hypothalamus

hypofyse

ovaria

testes

De hypothalamus is onderdeel van de hersenen en stuurt alle andere organen aan

mbv een hormoon zet de hypothalamus de hypofyse aan tot het aanmaken van hormonen

Deze hormonen sturen de geslachtsorganen aan en ook die maken weer hormonen.

De hormonen uit de geslachtsorganen zorgen voor secundaire geslachtskenmerken

De ontstane hormonen geven feedback aan de hypothalamus

Wat zijn secundaire
geslachtskenmerken?

Primaire geslachtskenmerken = geslachtskenmerken die een kind bij geboorte heeft

Ieder mens produceert mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen

SECUNDAIRE geslachtskenmerken

Lichamelijke wijzigingen in de puberteit

SECUNDAIRE geslachtskenmerken

Brede heupen

Borsten

schaamhaar

lichaamsbeharing

meer vetafzetting

de geslachtsorganen groeien 

Secundaire geslachtskenmerken 

baardgroei

stemverlaging

lichaamsbeharing

schaamhaar

de geslachtsorganen groeien

Meer spieren

hormonale start pubertijd 

Hypothalamus = hersengebied, stuurt hypofyse aan met GnRH

Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit:

De hypofyse produceert  

FSH (follikel stimulerend hormoon)

LH (luteïniserend hormoon).

vruchtbaarheid mannen

betrokken hormonen:

LH

FSH

testosteron

let op: negatieve terugkoppeling

Wat doet welk hormoon (man)?

FSH

LH

Testosteron

Stimuleert vorming zaadcellen

Stimuleert ontwikkeling van zaadcellen

Stimuleert cellen in teelballen om testosteron te produceren

ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken

negatieve feedback naar hypothalamus en hypofyse

Wat doet welk hormoon? Man

Hormoon	Functie(s)
GnRH	Stuurt hypofyse aan FSH & LH te maken
FSH	Stimuleert vorming zaadcellen (=spermatogenese)
LH	Stimuleert cellen in de teelballen om testosteron te produceren
Testosteron	Stimuleert de ontwikkeling van zaadcellen Stimuleert ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken Negatieve feedback naar hypothalamus en hypofyse (remt vorming van GnRH, FSH en LH)

vruchtbaarheid vrouwen

betrokken hormonen:

LH

FSH

oestrogenen

progesteron

Wat doet welk hormoon? Vrouw

Hormoon	Functie(s)
GnRH	Stuurt hypofyse aan FSH & LH te maken
FSH	Stimuleert rijping follikels Stimuleert productie oestrogeen
LH	Zorgt voor eisprong Stimuleert productie oestrogeen en progesteron
Oestrogeen	Secundaire geslachtskenmerken Aangroeien baarmoederslijmvlies
Progesteron	Verkliering baarmoederslijmvlies Negatieve feedback (remming LH en FSH)

-> complexe wisselwerking

Menstruatiecyclus

Gemiddeld 28 dagen

dag 1  = eerste dag van menstruatie

dag 14 = ovulatie (verschilt per vrouw)

dag 5 - 14: folliculaire fase

onder invloed van FSH rijpt follikel en eicel

oestrogeen wordt afgegeven: stimuleert diktegroei baarmoederslijmvlies

dag 14 - 28: luteale fase

onder invloed van LH-piek vindt ovulatieplaats

restant follikel --> geel lichaam (door LH)

baarmoederslijmvlies verkliert door progesteron

dag 1 - 4: menstruatie

geel lichaam vervalt: geen progesteron productie meer

baarmoederslijmvlies wordt afgestoten

Dag 1: start menstruatie.

FSH stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Lage concentratie oestrogenen remmen de afgifte van LH en FSH

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen juist  LH en FSH

-> piek in LH en FSH

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

geen zwangerschap: gele lichaam verschrompelt en geeft geen progesteron meer af:

LH en FSH worden niet meer geremd

Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Rijpen nieuwe eicel

Eisprong

Eicel sterft

Rijpen nieuwe eicel

Menstruatie

Baarmoederslijmvlies wordt dikker

Menstruatie