Periode 3- Les 1 - Anatomie van mond tot kont

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Het spijsverteringsstelsel

Start koolhydraatvertering

In de mond, door het speeksel

1

Onderkaakspeekselklier

Ondertongspeekselklier

Oorspeekselklier

• Enzymen werken alleen in op buitenkant van het voedsel
  
• Oppervlaktevergroting

Speeksel:  Slijm

                    Water 

                    Amylase 

De Mond

Van boven naar beneden:

Oorspeekselklier

Ondertongspeekselklier

Onderkaakspeekselklier

Een enzym is een eiwit

Amylase = enzym

Waar: speeksel en pancreassap

functie:

breekt zetmeel/koolhydraten af in suikers

Keelholte (farynx)

Slikken is een reflex. Zodra er voedsel of speeksel in de keel komt, slik je.

Farynx

keelholte

-neus-keelholte

-mondkeelholte

-strottenhoofd-keelholte

De slokdarm zit ......... de luchtpijp

1. voor
2. achter

Slokdarm

(25 cm)

Oesofagus

Door te slikken komt voedsel in de slokdarm

Neusholte wordt afgesloten met de huig

Luchtpijp wordt afgesloten met het strotklepje

Maagsap

(2-3 liter per dag)

• Water
• Slijm
• Zoutzuur
• Enzym:pepsinogeen-> pepsine- >

       eiwitvertering

• Intrinsieke factor->

       resorptie Vit B12 in dunne darm

Vit B12:

belangrijke stof voor de aanmaak van rode bloedcellen en zenuwcellen in het lichaam. Bij een vitamine B12 tekort heeft het lichaam een te lage concentratie van de stof in het bloed. Dat kan (op termijn) zorgen voor verschillende klachten:

• Bleekheid
• Slap, moe gevoel
• Licht in het hoofd
• Weinig eetlust

Als het lichaam van de patiënt niet goed in staat is om vitamine B12 op te nemen in het bloed, worden soms injecties voorgeschreven. Deze injecties moeten meestal levenslang worden gebruikt om het vitamine B12-gehalte op peil te houden.

Enkele mogelijke oorzaken:

• alcoholisme
• ziekte van Crohn
• gastric bypass
• veganisme

Hoe wordt je maag beschermd tegen het zoutzuur in het maagsap?

1. slijmlaag
2. enzymen
3. vitaminen
4. spoorelementen

Hoe heet de de kringspier die de overgang vormt van maag naar dunne darm?

1. Coecum
2. Chylus
3. Pyelum
4. Pylorus

chylus = lymfevocht

coecum =blinde darm

pyelum = nierbekken

Alvleesklier

Pancreas

• endocrien: eilandjes van Langerhans: insuline en glucagon (hormonen)
• exocrien:  verteringssappen: - natriumcarbonaat (pH 5,5 naar 8-9)

                                                                     - enzymen

De alvleesklierbuis mondt, samen met de galbuis, uit in de Papil van Vater (sfincter van Odi) in de twaalfvingerige darm (duodenum).

Papil van Vater

daar waar de galbuis en alvleesklier uitmonden in het duodenum

Pancreassap

(1 liter)

belangrijkste enzymen:

• trypsinogeen -> eiwitten
• lipase -> vetten
• amylase -> zetmeel/koolhydraten

Lever en galwegen

(1,5 kg)

• ontgiften (alcohol, medicijnen)
• opslagplaats bloed en energie (glycogeen)
• opname eiwitten, vetten
• aanmaak plasma-eiwitten  (oa protrombine)
• vetstofwisseling (cholesterol)
• produceert gal (galzouten, afvoer bilirubine)

protrombine: stollingsfactor

bilirubine: afbraakproduct van hemoglobine (milt) 

Hemoglobine is eiwit dat zuurstof en CO2 vervoert in het bloed.

Elke rode bloedcel bevat 270 miljoen moleculen Hb. Daardoor kleurt het bloed rood.

opbouw lever

Leverlobjes omgeven door:

• leverslagader 
• poortader
• galtakjes

Centraal adertje→ leveraders →holle ader

Galblaas

•  galvloeistof (gal)
•  lever  -->galwegen--> galblaas 
• indikken galvloeistof
• Vetdeeltjes in de maag en dunne darm, een seintje naar de galblaas, deze zal dan samentrekken 
• Opslagorgaan

Vanuit de galblaas wordt de galvloeistof richting dunne darm getransporteerd. In de dunne darm speelt de galvloeistof een belangrijke rol bij de vetvertering.

De galblaas is een opslag orgaan voor gal. deze krijgt een seintje van de duodenum wanneer er vet aanwezig. hierdoor trekt de galblaas samen waardoor het gal uit de galblaas geperst wordt en in de duodenum terecht komt

Dunne darm

(ca 6 meter)

- twaalfvingerige darm (duodenum)

   20-25 cm

- nuchtere darm (jejunum)

   2,5 meter

- kronkeldarm (ileum)

  3,5 meter

12-duimbreedtes lang

Dunne darm

Darmplooien, villi (darmvlokken) en 

microvilli-> oppervlaktevergroting

contactoppervlak 150 tot 200 M2

Resorptie (opname): 

suikers, vetten, eiwitten, water en zouten

darmvlokken=villi

borstelzoom= microvilli

opname/resorptie:

eiwitten

vetten

suikers

zouten

water

oppervlakte vergroting dunne darm

Dunne darmsap

(2-3 liter)

Darmsapklieren produceren darmsap

water

slijm

enzymen: maltase, sacharase en lactase 

                     (2-voudige suikers naar enkelvoudige suikers)

                      verder wat eiwitsplitsende enzymen

Hoe lang is de dunne darm?

1. 1-2 meter
2. 4-5 meter
3. 6-7 meter
4. 10-11 meter

De dunne darm bestaat uit?

1. Twaalfvingerige darm, dunne darm en endeldarm
2. Twaalfvingerige darm, appendix en endeldarm
3. Twaalfvingerige darm, nuchtere darm en kronkeldarm
4. Twaalfvingerige darm, nuchtere darm en endeldarm

Dikke darm

Colon

Colon

(80-100 cm)

1. Blinde darm

2. Appendix

3. Dikke darm

4. Endeldarm

Colon

Resorptie(opname) van: 

• vocht en zouten (indikken feces)

• darmwand: geen villi wel microvilli

darmflora: coli-bacteriën (rotting/afbraak eiwitten)

Wat is amylase?

1. Enzym dat eiwit afbreekt
2. Enzym dat koolhydraten afbreekt
3. Enzym dat vet afbreekt
4. Enzym dat giftige stoffen afbreekt

Lipase breekt vet af

Amylase breekt eiwitten af

Wat gebeurt er in je dunne darm?

1. Opname vocht
2. Opname voedingsstoffen
3. Opslagplaats voedsel
4. Helemaal niets

van mond tot kont

mondholte

keelholte (farynx)

slokdarm (oesophagus)

maag 

dunne darm:

■ twaalfvingerige darm (duodenum)

■ nuchtere darm (jejunum)

■ kronkeldarm (ileum)

dikke darm (colon):

■ blindedarm met wormvormig aanhangsel (appendix)

■ karteldarm

■ endeldarm (rectum)

Huiswerk:

Voorbereiding:

Lees:* VVT-2: Hfst 6 en hfst 7

           * A&F: Hfst 8, par. 8.14 (blz. 176 t/m 180)

Bekijk: * https://youtu.be/FftHnFBodWI (Crohn)

Oefen: https://www.anatomie-online.nl/spijsvertering.html

Volgende week

aandoeningen aan slokdarm, maag, 

dunne darm