Les 4 - KT1praktijk-Module 6; herhaling wormen, teken en luizen

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2,4

Triage DA2 BOL

Module 6

Herhaling wormen, teken en luizen

J. Bouwmeester & R. Koops

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhaling wormen, teken en luizen
• Opdracht
• Korte Quiz vragen
• Casussen oefenen (voorlichting)    

Lesdoelen

• Kennis over wormen en het geven van advies (Ingangsklacht: Rectale klachten).
  
• Kennis van een tekenbeet en het geven van advies (Ingangsklacht: Allergische reactie of Insectensteek).
  
• Kennis van luizen en het geven van advies (Ingangsklacht: Allergische reactie of Insectensteek).

Opdracht: luizen, teken en wormen

• Maak 3 groepen
• Verdeel de onderwerpen
• Maak snel een korte PowerPoint die moeten voldoen aan de volgende vragen (zie volgende sheet)
• Daarnaast maken jullie een  casus over het onderwerp

Tijd: (15 minuten)

Daarna presenteren  aan de klas

Opdracht:

• Wat zijn de klachten?
  
• Hoe kom je eraan?
  
• Hoe ziet het er uit (foto/plaatje) + omschrijving – waar op het lichaam zit   het? Bij wormen ook foto van spoelworm en lintworm erbij.
  
• Welke adviezen geef je?
  
• Welke medicatie wordt gebruikt en kan dat door iedereen gebruikt worden?
  
• Welke ingangsklacht uit de Triagewijzer gebruik je om info te vinden?

Ter info na de prenstaties

Wormen, teken en luizen

Aarsmaden

•  Besmettelijk
• Bij goede hygiëne verdwijnen de wormpjes vanzelf, meestal binnen 6 weken.

Adviezen aarsmaden

• Krab niet rond de anus
• Nagels kort
• Goede hygiëne: 

1. Handen wassen na toiletbezoek of na krabben
2. Was groenten goed
3.  Elke dag een schone handdoek en ondergoed/slaapkleding
4. Kleding/handdoeken etc. wassen op minimaal 60°C 
5. Alles goed schoon houden (speelgoed, deurklinken etc.)
6. Stofzuig het liefst elke dag, ook op de slaapkamer.
   

Evt. medicatie: Mebendazol tabletten. Nu 1 tablet innemen en over 14 dagen nogmaals

• Kinderen van 2 jaar of ouder en volwassenen krijgen dezelfde dosering.
• Mag ook gebruikt worden bij zwangerschap of borstvoeding 

Vanaf leeftijd 1 mnd. mag je Mebendazol adviseren. Kinderen < de 2 jaar: adviezen eerst en anders medicatie in overleg met de ha.

Na 2 weken na het nemen van de wormenkuur nog steeds wormpjes?

• Herhaal dan de kuur.

• Zorg dat iedereen in het gezin (vanaf 2 jaar) een wormenkuur neemt.

• Blijf de adviezen voor goede hygiëne opvolgen.

• Overleg met uw huisarts als uw kind jonger dan 2 jaar is en steeds weer wormpjes krijgt, terwijl de adviezen goed opvolgt zijn.

Ascaris (= spoelworm)

Uiteindelijke klachten:

• Vertraagde groei bij kinderen
  
• Buikpijn
  
• Hoesten(kriebelhoest), benauwdheid
  
• Darmverstopping
  
• Slechter zien
  
• Geelzucht
•  Altijd naar de huisarts Neem de worm mee.

Medicatie = Mebendazol

De spoelworm die bij mensen en varkens voorkomt is wit-roze en 10 tot 40 cm lang.

Deze wormen kunnen maandenlang in de darmen zitten. Vaak met meerdere wormen tegelijk.

Varkensboeren of slechte riolering

Bij kinderen en volwassenen is de dosering hetzelfde (vanaf 1 mnd).

Mebendazol:

Neem 1 tablet in de ochtend en 1 tablet in de avond.

Doe dit 3 dagen achter elkaar.

R/ Mebendazol 100mg tablet

Dtd no. 6 stuks

S. 2dd1 tablet (in de ochtend en avond)

Taenia saginata

• In Nederland is dit de Runderlintworm
• Door het eten van rauw rundvlees. 
• Veelal geen klachten
• Soms  stukjes lintworm in de ontlasting, ondergoed of beddengoed.
• Ga altijd naar de huisarts en neem stukje segment mee

Medicatie: Niclosamide ( Yomesan)

Denk aan filet americain, rauw gehakt, tartaar en biefstuk dat niet goed doorbakken is.

De kop zet zich vast in de darmwand. Van de achterkant vallen regelmatig stukjes af. Die ziet u soms in de poep.

Medicatie:

Zwangerschap: altijd in overleg

Borstvoeding: is veilig

Tekenbeet

• Waar leven teken?
• Waar zitten ze het liefst op een lichaam?
• Wat adviseer je bij een tekenbeet en hoe verwoord je dat?
• Wat voor adviezen geef je mee na het verwijderen van een teek?
• Hoe kun je tekenbeten als advies voorkomen?
• Wat is je vangnet?

Bossen, duinen, heidegebieden, beschutte weilanden, parken en tuinen. Daar leven ze in hoog gras en tussen bladeren. ( dus ook struiken)

Teken houden van warme, vochtige plekken. Ze kunnen zich overal op je lichaam vastzetten, maar geven de voorkeur aan een plekje in je oksel, lies, knieholte, onder het randje van je onderbroek, achter je oren of rond de haargrens in je nek. Controleer die plekjes dus als eerste als je in het bos of op de hei bent geweest.

Wat te doen bij een tekenbeet:

Binnen 24uur verwijderen is kans op ziekte van Lyme minimaal.

Haal een teek uit je huid met een puntige pincet of tekentang.

Trek de teek er rustig uit. Draai de pincet niet.

Breekt de kop van de teek af en blijft die in de huid zitten? Dat is niet erg. Het stukje komt vanzelf weer uit de huid, net als bij een splinter.

De huid kan daar wel gaan ontsteken.

Maak het wondje schoon met alcohol of jodium. Heb je dat niet, spoel het wondje dan uit met water.

Bekijk de rest van je lichaam om te zien of je nog meer teken hebt. En haal die er ook uit.

Maak het wondje daarna schoon met alcohol.

Advies voor als de teek is verwijderd:

Noteer de datum van de tekenbeet

Evt. de stad of het dorp waar je de teek gekregen hebt

de plek van je lichaam waar de teek zat

Maak een foto van de plek op je huid waar de teek zat. Zo weet je waar de teek precies zat.

Let in de eerste 3 maanden na een tekenbeet goed op of je een vlek krijgt:

een rode of blauw-rode vlek op de plek waar de teek zat (bij een lichte huid)

een donkere of paars-blauwe vlek op de plek waar de teek zat (bij een donkere huid)

zo'n vlek op een andere plek van je lichaam

Voorkomen:

Gebruik DEET

Blijf op de paden.

Draag lichtgekleurde, huid bedekkende kleding.

Controleer zodra je thuiskomt

Bel de huisarts in deze situaties:

als het niet lukt de teek weg te halen

als de teek misschien langer dan 24 uur in je huid heeft gezeten.

als je een vlek of ring krijgt op de plek waar de teek zat, of op een andere plek

als je je ziek gaat voelen

Het lukt niet om de teek eruit te halen.

De teek heeft al 24 uur of langer in je huid gezeten als je hem weghaalt.

Je krijgt op de plek waar de teek zat een rode of blauwige vlek of ring die in een paar dagen groter wordt.

Je krijgt ergens op je lichaam een rode of blauwige vlek of ring die groter wordt.

Je voelt je ziek, met koorts, hoofdpijn, spierpijn en moeheid.

Je krijgt 1 of meer dikke en pijnlijke gewrichten.

Je krijgt pijn, tintelingen of minder kracht in je arm, been of romp.

Je ziet opeens dubbel.

De ene helft van je gezicht is opeens verlamd.

Lyme-bacterie 

Vangnet adviezen zijn er niet voor niks gericht op een tekenbeet.

Zie hier plaatje reactie huid binnen 3 maanden ( dit hoeft niet altijd een huiduiting te zijn!)

Let in de eerste 3 maanden na een tekenbeet goed op of je een vlek krijgt:

>24uur heeft gezeten

Je krijgt ergens op je lichaam een rode of blauwige vlek of ring die groter wordt.

Je voelt je ziek, met koorts, hoofdpijn, spierpijn en moeheid.

Je krijgt 1 of meer dikke en pijnlijke gewrichten.

Je krijgt pijn, tintelingen of minder kracht in je arm, been of romp.

Je ziet opeens dubbel.

De ene helft van je gezicht is opeens verlamd.

Vertel eens stap voor stap hoe je een teek verwijdert

NIET eerst desinfecteren met alcohol

Puntig pincet of tekentang

Zo dicht mogelijk bij de huid vastpakken

Loodrecht er uit trekken

Als er een stukje blijft zitten is dit niet erg

Na verwijderen desinfecteren met alcohol

Plaats/datum noteren of foto maken

Plek in de gaten houden 

Mijn dochter van 6jaar heeft luizen.
Moet moeder dit op school melden?

Als luizen of neten ontdekt zijn bij een kind, controleer dan het hele gezin. Behandel alleen de gezinsleden die luizen hebben. 

Meld het op school en/of op het kinderdagverblijf. Dan kunnen andere ouders hun kind op luizen controleren en zo nodig behandelen. De kans dat uw kind opnieuw luizen krijgt, is dan kleiner.

Je hoeft de kleding ect. niet meer te wassen op 60 graden wat vroeger wel het geval was.

Behandeling:

2 weken dagelijks kammen met een luizenkam: Kam het haar als het nat is van hoofdhuid tot aan de punten. Met een beetje crèmespoeling of antiklittenshampoo glijdt de kam gemakkelijker door het haar. Maak de kam na gebruik goed schoon met water en zeep.

Als alleen kammen niet heeft gewerkt, dan kunt u de kambehandeling herhalen in combinatie met een antiluizenlotion (bij voorkeur Prioderm Dimeticon). Ook hierbij moet u het haar weer 2 weken lang dagelijks kammen. De wasbeurt herhaalt u na 7 dagen. 

Mw. Derksen belt. Ze heeft koorts, kriebelhoest en buikpijn.
Aan welk soort worm denk je?

1. Ascaris
2. Oxyuren
3. Tenia Siginata
4. Neten

Ascaris = spoelworm

10 – 40 cm lang – wit-roze van kleur

Bij mensen en varkens

Zitten in de darm, vaak met meerdere wormen tegelijk (kluwen)

Levensduur ongeveer 1 – 2 jaar

Eitjes komen naar buiten met de ontlasting – moeten dan nog 4 weken rijpen en zijn daarna nog heel lang besmettelijk

Besmetting vaak via water, aarde of groente

Meestal geven ze geen klachten

Bij het binnenkrijgen van veel rijpe eitjes kunnen de volgende klachten optreden: buikpijn/diarree/obstipatie, en soms kriebelhoest en/of koorts, darmverstopping

Deze adviezen helpen om spoelwormen te voorkomen:

Was de handen extra goed na werken in de grond (akker of tuin)en als kinderen met aarde of in de modder hebben gespeeld.

Draag handschoenen als u in de grond werkt.

Voorkom dat kinderen na spelen met grond hun handen in de mond steken.

Houdt nagels kort.

Was groente en fruit goed voordat u het eet.

Deze adviezen zijn extra belangrijk in gebieden met varkensboerderijenen in landen met slechte toiletvoorzieningen of een open riool.

Medicatie:

Mebendazol 100 mg

Geen recept nodig – vrij verkrijgbaar

2 tabletten per dag – 1 in de ochtend + 1 in de avond

3 dagen achter elkaar (in totaal 6 tabletten dus)

< 2 jaar liever geen Mebendazol geven

Bij zwangerschap/borstvoeding kan het gebruikt worden (gebruik het wel alleen als je echt zeker bent dat je aarsmaden hebt en vaak in overleg met HA)

Oxyuren = aarsmaden

Mebendazol 100 mg

Geen recept nodig – vrij verkrijgbaar

1 tablet innemen – na 14 dagen nogmaals 1 tablet innemen

Alle gezinsleden met klachten mee behandelen

< 2 jaar geen Mebendazol geven

Bij zwangerschap/borstvoeding kan het gebruikt worden (gebruik het wel alleen als je echt zeker bent dat je aarsmaden hebt en vaak in overleg met HA)

Naast medicatie blijft de hygiëne erg belangrijk!

In Nederland voornamelijk de runderlintworm

Een lang lint van witte-lichtgele stukjes (segmenten) van 1-2 cm lang

Kan in totaal > 2 meter lang worden

Lintwormblaasjes – rauw rundvlees (soms groente die besmet zijn met besmette mest)

Besmetting: Inslikken van lintwormblaasjes - De kop van de lintworm zet zich vast in de darmwand en uit de blaasjes groeit een lintworm

Niet van mens tot mens over te dragen

Soms laat de lintworm van de achterkant een stukje (segment) los – dit kun je dan in de ontlasting terugvinden

Meestal geen klachten – soms vind je stukjes van de lintworm in ontlasting of ondergoed/beddengoed – heel zelden klachten van jeuk (rond anus) buikpijn, diarree of gewichtsverlies

Een lintworm moet altijd medicamenteus behandeld worden

Niclosamide (ook bekend als Yomesan)

Op recept verkrijgbaar

Hoeveelheid afhankelijk van leeftijd (0-2 jaar 500 mg 2-6 jaar 1 gram >6 jaar 2 gram)

Alle tabletten in 1x innemen na ontbijt (eerst fijnkauwen)

Bij zwangerschap – altijd overleggen met HA

Borstvoeding – kan gecontinueerd worden

Mw. Ying heeft een tekenbeet. Ze heeft deze eruit gehaald maar nu zit het snuitje er nog in, kan dit kwaad?

1. ja, want dit geeft nog steeds kan op de ziekte van lyme
2. ja, hier word je ontzettend ziek van
3. nee, dit geeft geen kans meer op Lyme maar snuitje moet eruit
4. nee, dit geeft geen kans meer op Lyme. Snuitje gaat er vanzelf uit (net als een splintertje)

hoe heet deze uiting?

Ertythema migrans

Altijd de huisarts raadplegen!

Controleren of er nog meer teken aanwezig zijn

Na het verwijderen van een teek de datum + streek/land en plek op het lichaam noteren

Eventueel de plek markeren met een pen of een foto maken van de plek

Tot 3 maanden na het verwijderen van een teek:

Een rode of blauwrode vlek rond de tekenbeet (bij een lichte huidskleur) of

Een gelig of blauwige vlek rond de tekenbeet (bij een donkere huidskleur)

Zo'n vlek op een andere plek van uw lichaam. ​​​​​​​

Casussen oefenen

Klassikaal

Module 6 - onderwerpen

1. Kortademig 
2. Pijn thorax
3.  ICD
4. Hartkloppingen 
5. Trauma thorax
6. Wormen
7. Teken
8. Luizen

Volgende les: 

• Herhaling van alle onderwerpen binnen module 6

Opdracht/huiswerk:

• Jullie maken, voordat de les is gestart, van ieder onderwerp 2 multiplechoicevragen. 

• De vragen zullen niet overeen komen met je medestudenten!