4.6 Nederland in de Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Was Nederland tijdens WO1 neutraal?

Ja

Nee

Verklaarde Nederland zich na de Duitse inval in Polen neutraal?

Ja

Nee

Inval en bombardement

•  In 1940 wilde Duitsland Frankrijk en Engeland aanvallen
• Hiervoor had Hitler de haven van Rotterdam nodig:
• 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland aan (oorlog is nu officieel in NL ook begonnen
• Nederlandse leger niet opgewassen tegen leger van Duitsland (legerfietsen)

• Het ouderwetse, kleine leger van Nederland probeerde de inval bij de Afsluitdijk, de Grebbeberg en in de Peel tegen te houden. 
• Vier dagen lang vertraagden het Nederlandse leger de Duitse opmars naar Frankrijk.
  

Duitsland bombardeert Rotterdam 

•  Honderden mensen overlijden en de stad wordt totaal verwoest
•  Duitse leger dreigt hetzelfde te doen met Utrecht
• Koningin Wilhelmina en de regering vlucht naar Engeland 
• 4 dagen lang weet het NL leger de Duitse opmars te vertagen

Nederland capituleert

15 mei 1940

• Nederland wordt vanaf nu bezet door Duitsland 

4 Fases Duitse bezetting in NL

• Fase 1 (Mei 1940 - Januari 1941): Wederzijdse Welwillendheid
  
• Fase 2 (Januari 1941 – April 1943) Groeiende anti-Duitse stemming en toenemende dwang
• Fase 3 (April 1943 – Augustus 1944) Groeiende aantal conflicten tussen bevolking en de bezetters
• Fase 4 (Augustus 1944 – Mei 1945) Totale Ontregeling van de samenleving

Fase 1 (Mei 1940 - Januari 1941): Wederzijdse Welwillendheid

• Pogingen nazificatie gematigd ingevoerd
• Stap voor stap regels voor isolering en discriminatie joden 
• Op grote schaal propaganda voor nationaal-socialisme
• Eerste en Tweede kamer uitgeschakeld
• Verzet kwam langzaam tot stand 

Arthur Seyss-Inquart

• Hij werd namens Hitler rijkscommissaris in NL
• Mensen merkten weinig van de bezetting
• Accomodatie

Fase 2 (Januari 1941 – April 1943) Groeiende anti-Duitse stemming en toenemende dwang

• Bezetting veranderde langzaam van karakter
• Zwarthandel in voedselbonnen
• NSB enige partij onder leiding van Anton Mussert 
• De grondwet en het parlement worden buiten werking gesteld. 
• Het werd langzaam duidelijk: de wil van de nazileiding was wet.

• NSB'ers namen functies landgenoten over, vooral in de politiek
• Collaboratie
• Nazificatie werd harder doorgedrukt: februaristaking
• Joden kregen een "J" in hun persoonsbewijs
• Radio Oranje
• Deportatie joden begon langzaam

Fase 3 (April 1943 – Augustus 1944) Groeiende aantal conflicten tussen bevolking en de bezetters

•  Duitsland verloor militaire machtspositie: meer NL arbeiders naar Duitsland
• Stakingen werden onderdrukt door mensen te executeren
• Anti-Duitse stemming groeide en verzet groeide ook
• Dragen van jodenster verplicht
• Razzia's en onderduiken
• Op de trein naar kamp Westerbork en vanuit daar naar vernietigingskampen

•  Het elimineren van joden vond in 2 stappen plaats:

1. Werkkampen (Auschwitz Stammlager, Mauthausen)
2. Vernietigingskampen (Auschwitz Birkenau, Sobibor, Treblinka)

• Deze genocide, nu bekend als de Holocaust heeft 6 miljoen mensen het leven gekost

Fase 4 (Augustus 1944 – Mei 1945) Totale Ontregeling van de samenleving

•  Hitler kreeg door operatie Barbarossa en aanval op Pearl Harbor 2 sterke landen tegen zich: RU en VS
• Vanaf 1943 boekten zij grote overwinningen 

D-Day 6 juni 1944

• Dolle dinsdag 5 sep 1944
  
• Slag om Arnhem (operatie Market Garden) werd verloren (een brug te ver)
• Zuiden van Nederland tot aan de rivieren bevrijd
• Noordelijke Nederlanden kregen te maken met Hongerwinter
• Duizenden NL-ers stierven

De Bevrijding

5 mei 1945

• Bevrijding héél Nederland door geallieerd leger
• 5 mei nog steeds herdenkinfsfeest vrijheid
  
• 4 mei Dodenherdenking
  

Oorlog in Azië nog niet voorbij

•  Japanners bezetten grote delen van Azië waaronder de kolonie Nederlands-Indië
• Veel Nederlanders en militairen (uit VS) gevangen in Jappenkampen
• Oorlog met Japan voorbij 3 maanden later:
• Atoombommen op Nagasaki en Hiroshima

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Fase 1: 

Fase 2: 

Fase 3: 

Fase 4:

Netflix tips oorlogsfilms:

1.  Der Untergang (Hitler zijn laatste dagen (W))
2.  Saving Private Ryan (D-Day en Slag om Arnhem)
3. Sobibor (ontsnapping concentratiekamp (W))
4. Unbroken (Jappenkampen (W))
5. Bankier van het verzet (Verzet in NL (W))
6. Zookeepers wife (onderduiken in Polen (W))
7. Süskind (Jodenvervolging NL (W))
8. Riphagen (crimineel die joden deporteerde in NL (W))
9. Inglorious Bastards (Jodenvervolging)
10. Schindler's list (onderduiken Joden in Polen (W))
11. (Nazi Concentration Camps - kijken op eigen risico)