Thema 5 Stevigheid en beweging HV les 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Thema 5

Stevigheid en Beweging

BS 2&3

deze les

leerdoelen

vorige les

uitleg

aan de slag

Leerdoelen BS 2 & 3

• Je kunt onderdelen van het skelet benoemen
• Je kunt de functies van het skelet noemen
• Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.
• Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

vorige les?

Terugblik

Wat zijn ledematen?

Namen van botten?

Nabespreken opdrachten

Welk bot is gebroken?

1. Handwortelbeentje
2. Middenhandsbeentje
3. Vingerkootje

Van welke botten heeft deze persoon last (roodgekleurde botten)

1. bekkengordel
2. borstwervels
3. halswervels
4. lendenwervels

stevigheid

beweging

bescherming

Vorm

Wat wordt er beschermd door onze borstkas

1. maag en nieren
2. hart en longen
3. hersenen
4. darmen en maag

Wat wordt er beschermd door onze schedel?

1. longen
2. hart
3. darmen
4. hersenen

Is vormgeven een van de functies van ons skelet?

1. ja
2. nee

Welke functies heeft ons skelet?

1. vormgeven, bescherming, stevigheid
2. vormgeven, stevigheid, beweging
3. beweging, vormgeven,stevigheid, bescherming

Kraakbeenweefsel 

In het skelet komt botweefsel en kraakbeenweefsel voor. Tussen de cellen zit tussencelstof. 

Kraakbeenweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit collageen

Hoe zijn botten gebouwd?

• Er zijn 2 soorten beenderen:
  

1. Pijpbeenderen

2. Platte beenderen

• Hiernaast zie je de bouw van een pijpbeen.

Botweefsel 

In botweefsel liggen de cellen in kringen om kanaaltjes die bloedvaatjes bevatten

Botweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit kalkzouten maar ook lijmstof

Waar kan je kraakbeen vinden?

Baby's

Hebben veel lijmstof en weinig kalk in hun botten. Ze breken bijna nooit een bot. Ze zijn ook erg soepel en lenig. 

Bejaarden

Hebben veel kalk en weinig lijmstof in hun botten. Als ze vallen, breken ze snel hun botten. 

Fontanellen

• De schedelbeenderen bij baby's zitten nog niet vast
• Dit maakt dat het hoofd bij de geboorte makkelijker door het geboortekanaal kan

Verandering in botweefsel

Baby: skelet bestaat vooral uit kraakbeenweefsel. De botten zijn dus nog erg buigzaam.

Als je ouder wordt, verandert dit in botweefsel, doordat er meer kalkzouten en minder collageen in de botten zit. De botten kunnen hierdoor makkelijker breken.

Welk bestanddeel van de tussencelstof geeft de stevigheid (hardheid) aan botweefsel?

1. Collageen
2. Lijmstof
3. Kalkzout(en)
4. Kraakbeenweefsel

Baby's zijn nog heel flexibel. De botten bestaan vooral uit:

1. Kraakbeen
2. Botweefsel

Ik kan 2 verschillen tussen botweefsel en kraakbeenweefsel noemen als ik kijk naar hoe ze er uit zien en wat hun functie is.

Ja absoluut!

Ik kan dat een beetje

Nee sorry dat lukt niet

Ik kan de fontanellen omschrijven

Ja absoluut!

Ik kan er 1 noemen

Nee sorry dat lukt niet

Ik kan de verandering beschrijven in botten van jong naar oud. Hierbij weet ik de begrippen collageen, kalkzouten en kraakbeen te gebruiken.

Ja dat kan ik wel!

Beschrijven lukt wel maar niet met deze begrippen

Dat lukt mij niet

Ik kan de 2 stoffen noemen waaruit botten bestaan

Ja absoluut!

Ik kan er 1 noemen

Nee sorry dat lukt niet

Aan de slag

Afsluiten 

Opdrachten van Hoofdstuk 5.2 en 5.3

Practicum mag je overslaan

extra vragen en uitleg in deze lessonup

Welke stof zorgt voor de flexibiliteit van een bot?

Schedel

• 1 tm 5 = schedelbeenderen
• 6 = bovenkaak
• 7 = onderkaak

1

2

1. sleutelbeen
2. schouderblad
3. borstbeen
4. ribben
5. wervels

3

6

7

4

5

1. heupbeen
2. dijbeen
3. heiligbeen
4. staartbeen

8

11

9

10

1. opperarmbeen
2. spaakbeen
3. ellepijp

12

13

14

1. knieschijf
2. scheenbeen
3. kuitbeen

15

17

16

Antwoorden

1. bovenkaak
2. onderkaak
3. sleutelbeen
4. borstbeen
5. ribben
6. wervel
7. opperarmbeen
8. heupbeen
9. staartbeen

10. heiligbeen

11. dijbeen

12. opperarmbeen

13. spaakbeen

14. sleutelbeen

15. knieschijf

16. kuitbeen

17. scheenbeen

Handwortelbeentjes

Middenhandsbeentjes

Vingerkootjes

middenvoetsbeentjes

voetwortelbeentjes

teenkootjes

We gaan nu oefenen met Harry

Noem eens 3 dingen die je deze les hebt geleerd?