V1 Bloedgroepen en bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Bloedgroepen en bloedtransfusies

Bloedgroepen

Op de buitenkant van rode bloedcellen zitten antigenen.

Hieraan herkent het afweersysteem lichaamsvreemde stoffen.

Bij de mens kunnen dat 3 verschillende antigenen zijn:

-  A

-  B

- Rhesus (wordt apart besproken)

Deze drie antigenen bepalen welke bloedgroep je hebt

Bloedgroepen

Bloedgroep A  heeft antigen A

Bloedgroep B  heeft antigen B

Bloedgroep AB 

     heeft antigen A en antigen B

Bloedgroep 0 heeft geen antigenen.

Bloedgroepen

Wanneer een witte bloedcel zijn 

eigen bloedgroep tegenkomt zal

hij niets doen.

Wanneer een witte bloedcel een rode

bloedcel niet herkent zal hij 

antistoffen gaan maken

Bloedgroepen

Als iets lichaamsvreemd is, maakt je lichaam er antistoffen tegen. Kort gezegd: wat je niet hebt, daar vecht je tegen!

Bloedgroep A  heeft antigen A  =>  maakt antistoffen tegen B

Bloedgroep B  heeft antigen B  =>  maakt antistoffen tegen A

Bloedgroep AB heeft antigen A en antigen B  => heeft alles, dus maakt 

     er geen antistoffen tegen

Bloedgroep 0 heeft geen antigenen. => maakt antistoffen tegen A en tegen B

bloedgroep A

bloedgroep A heeft antigen A op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof B

bloedgroep AB

bloedgroep AB heeft antigen A en B op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit geen antistoffen

bloedgroep B

bloedgroep B heeft antigen B op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof A

bloedgroep 0

bloedgroep 0 heeft geen antigenen op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof A en B

Bloedgroepen

Sleep naar de juiste plaats

Antistof A

Antistof B

Antistof A en antistof B

Geen antistoffen

Antigen A

Antigen B

Antigen A en antigen B

Geen antigenen

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben de antigenen B

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

welke bloedgroep(en) heeft/hebben antistoffen tegen A en B

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antigenen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

welke bloedgroep(en) heeft/hebben antistoffen tegen A

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antistoffen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Bloedtransfusie

• Bij een bloedtransfusie wordt bloed gedoneerd naar een ontvanger
• Het is belangrijk dat je weet welke bloedgroep de donor heeft en welke bloedgroep de patiënt:                                                 => De antistoffen in het bloed van                                                      de patiënt kunnen zorgen voor klontering!                                                                                                              

Bloedtransfusie

Antistof A 'vecht' tegen A  =>  Als de donor antigen A heeft gaat het klonteren

Antistof B'vecht' tegen B => Als de donor antigen B heeft gaat het klonteren

Bloedtransfusie

Op de volgende slide staat een trucje hoe je kunt bepalen aan wie een donor bloed kan geven.

O kan aan iedereen geven, maar van niemand ontvangen

A kan aan A geven, aan AB geven, maar niet aan O en niet aan B

Volg de pijlen!!

https:

Aan welke bloedgroep kan O geven

1. A
2. B
3. AB
4. Alle bloedgroepen

Iemand heeft bloedgroep AB.
Deze persoon kan donor zijn voor mensen met de bloedgroepen...

1. A
2. B
3. AB
4. 0

Op het celmembraan van rode bloedcellen kunnen zich antigenen bevinden die bepalend zijn voor de bloedgroepen van het AB0-systeem. Wetenschappers zijn erin geslaagd deze antigenen te verwijderen. Bloedcellen zonder die antigenen wil men gebruiken voor bloedtransfusie.

Welke mensen zouden zulke rode bloedcellen kunnen ontvangen zonder dat er samenklontering plaatsvindt?

1. alleen mensen met bloedgroep 0
2. alleen mensen met de bloedgroepen 0 en AB
3. alleen mensen met de bloedgroepen A en B
4. mensen met de bloedgroepen 0, A, B en AB

Karel heeft een bloedtransfusie nodig.
Hij heeft bloedgroep A. Van welke bloedgroepen kan hij bloed ontvangen?

1. Alleen A
2. A & 0
3. Alleen 0
4. Alleen B

Welke antistoffen tegen de bloedgroepen maakt een persoon met bloedgroep AB?

1. Anti A
2. Anti B
3. Anti A en anti B
4. Geen antistoffen

Iemand heeft bloed groep B. Van welke bloedgroepen kan deze persoon bloed ontvangen bij een bloedtransfusie (we kijken nu even niet naar de resusfactor).

1. Alleen van bloedgroep B.
2. Alleen van bloedgroep B of O.
3. Alleen van de bloedgroeppen AB of B.
4. Of bloed van de bloedgroepen B, AB of O.

Iemand heeft bloed groep O. Van welke bloedgroepen kan deze persoon bloed ontvangen bij een bloedtransfusie .

1. Alleen van bloedgroep O.
2. Alleen van bloedgroep B of O.
3. Alleen van de bloedgroeppen A of O.
4. Of bloed van de bloedgroepen B, AB, A of O.

Iemand heeft bloed groep AB. Van welke bloedgroepen kan deze persoon bloed ontvangen bij een bloedtransfusie (we kijken nu even niet naar de resusfactor).

1. Alleen van bloedgroep AB.
2. Alleen van bloedgroep B of O.
3. Alleen van de bloedgroeppen AB of B.
4. Of bloed van de bloedgroepen B, AB, A of O.

Patiënten met een ernstige vorm van de ziekte van Von Willebrand kunnen behandeld worden door het toedienen van een medicijn met de stollingsfactor VWF. Omdat dit medicijn wordt gemaakt uit bloedplasma van gezonde donoren, bevat het kleine hoeveelheden van de bloedgroep-antistoffen anti-A en anti-B.
Toediening van grote hoeveelheden van dit medicijn kan bij bepaalde bloedgroepen, klontering van rode bloedcellen tot gevolg hebben.
Patiënten van één bepaalde bloedgroep kunnen zonder gevaar voor klontering met dit medicijn behandeld worden.
Welke bloedgroep wordt hier bedoeld?

1. bloedgroep A
2. bloedgroep B
3. bloedgroep AB
4. bloedgroep O

www.bioplek.org

Bloedgroepen

Bloedtransfusie

www.bioplek.org

Resusfactor

Rhesusfactor

Het rhesus-antigeen heb je (Rh+) of niet (Rh-).         

Rh+ kan bloed krijgen van Rh- en Rh+

Rh- kan alleen bloed krijgen van Rh-.

Mensen met Rh- hebben geen rhesusantigeen, maar ook geen antistoffen tegen rhesus.  

Zij gaan wel antistoffen tegen rhesus maken als zij in aanraking komen met het rhesusantigeen, bijvoorbeeld door bloedtransfusie.

Het rhesus-antigeen is later ontdekt. Omdat het niet in alle examenvragen terugkomt bespreken we het apart.

Het rhesus-antigen is als eerste ontdekt bij het rhesus aapje

Rhesuskindje

Bij zwangerschappen kan de rhesusfactor voor problemen zorgen. 

Als de moeder Rh- is, en eerder zwanger is geweest van een Rh+ kindje, dan heeft zij antistoffen tegen Rh gemaakt.

Rhesuskindje

Krijgt te weinig zuurstof door afbraak van rode bloedcellen door antistoffen van de moeder

Gevolg: Hersenbeschadiging of overlijden

www.bioplek.org

Bepaal de bloedgroep:
Anti-A: klontering
Anti-B: klontering
Anti-Resus: geen klontering

1. AB+
2. AB-
3. 0+
4. 0-

Rhesus positief hebben:

1. WEL antigenen rhesus
2. GEEN antigenen rhesus

Wanneer levert de rhesus-factor problemen op bij een zwangerschap?

1. Moeder: rh+ Kind: rh-
2. Moeder: rh+ Kind: rh+
3. Moeder: rh- Kind: rh-
4. Moeder: rh- Kind: rh+

Iemand heeft Resus positief bloed.
Welke antigenen heeft hij op de buitenkant van zijn rode bloedcel?
Welke antistof kan hij maken?

1. Antigen Resus Antistof Resus
2. Antigen Resus Geen antistof Resus
3. Geen antigen Antistof Resus
4. Geen antigen Geen antistof

Iemand heeft Resus positief bloed .
Welk bloed kan hij krijgen ?
(let even niet op bloedgroep)

1. Resus positief bloed Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen 5 1 Stel het aantal punten invoor deze vraag. Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt. Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen. Differentiëer Differentiëer Instellingen Bij kinderen die worden ingeënt met de dktp-prik (difterie, kinkhoest, pokken en tetanus) en de BMR-prik(Bof, rode hond en mazelen)worden verzwakte ziekteverwekkers ingespoten.. Worden bij een vaccinatie antigenen ingespoten? En worden antistoffen ingespoten? A Alleen antigenen B Alleen antistoffen C Zowel antigenen als antistoffen Quizvraag Resus positief bloed
2. Resus negatief bloed
3. Resus positief en resus negatief bloed
4. Kan je zo niet zeggen

Anja heeft bloedgroep 0+
Welke antistoffen tegen bloedgroepantigenen heeft Anja in haar bloed?

1. Alleen anti-resus
2. Alleen anti-A en anti-B
3. Zowel anti-A, anti-B als anti-resus