Toonladders en toonsoorten

• Muziek
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Muziek theorieles

Toonladders en akkoorden

Muziek - toonladders

Wat kun je na deze video vertellen
over toonladders en toonsoorten?

Muziek - toonladders

Wat weet en kun je na deze les?

• Je begrijpt hoe een majeur- en mineurtoonladder zijn opgebouwd en herkent hoe ze klinken
• Je kent de ezelsbruggetjes om de voortekens van alle majeur- en mineurladders te onthouden
• Je kunt vanuit de toonladder het bijbehorende akkoord berekenen
  
• Je begrijpt de kwintencirkel
• Je kent alle overige toonladders

Muziek - toonladders

De bekendste toonladders uit de westerse muziek zijn:

De MAJEUR toonladder

en

De MINEUR toonladder

toon·lad·der (de; v(m); meervoud: toonladders)

1. reeks van tonen, zoals ze tezamen een octaaf vormen

Muziek - toonladders

MAJEUR - grote terts toonladder

De basisladder (zonder voortekening) is C majeur

Afstanden:          1          1         1/2        1           1           1         1/2

Muziek - toonladders

MAJEUR - grote terts toonladder

Wanneer je vanaf een andere toon dan C een majeurladder wilt opbouwen, zul je merken dat je tonen moet aanpassen om de juiste afstandenreeks te verkrijgen

Majeur afstandenreek:          1          1         1/2      1         1          1         1/2

(deze reeks moet je onthouden!)

Muziek - toonladders

Majeur afstandenreek:          1          1         1/2      1         1          1         1/2

STAPPENPLAN uitrekenen toonladder:

1. Schrijf de toonladder uit met alle basistonen

2. Schrijf tussen de tonen de majeur afstandenreeks

3. Omcirkel de eerste en laatste toon

(een cirkel wil zeggen; deze toon mag je niet meer aanpassen)

4. Controleer de afstanden. Klopt het niet?

Pas dan de rechter toon aan met een kruis of mol!

LET OP: een toonladder heeft OF kruizen OF mollen. Nooit beide!

Muziek - toonladders

Majeur afstandenreek:          1          1         1/2      1         1          1         1/2

Voorbeeld:

Reken de G majeur toonladder uit.

1.      G  -  A  -  B  -  C  -  D  -  E  -  F  -  G

2.         1       1      1/2    1       1       1      1/2

3.     G  -  A  -  B  -  C  -  D  -  E  -  F  -  G  

4.    Na de controle zul je er achter komen dat de afstand tussen

        E en F een 1/2 is. Hier kun je een hele afstand creëren, door van

        de F een Fis te maken. Daardoor wordt de laatste afstand ook automatisch juist.

STAPPENPLAN:
1. Schrijf de toonladder uit met alle basistonen
2. Schrijf tussen de tonen de majeur afstandenreeks
3. Omcirkel de eerste en laatste toon
(een cirkel wil zeggen; deze noot mag je niet meer aanpassen)
4. Controleer de afstanden en pas ze aan met een kruis of mol

Muziek - toonladders

Majeur afstandenreek:          1          1         1/2      1         1          1         1/2

OPDRACHT:

Schrijf alle majeur toonladders uit op bladzijde 24 van

je boekje!

STAPPENPLAN:
1. Schrijf de toonladder uit met alle basistonen
2. Schrijf tussen de tonen de majeur afstandenreeks
3. Omcirkel de eerste en laatste toon
(een cirkel wil zeggen; deze noot mag je niet meer aanpassen)
4. Controleer de afstanden en pas ze aan met een kruis of mol

Muziek - toonladders

MINEUR - kleine terts toonladder

De basisladder (zonder voortekening) is A mineur

Afstanden:            1            1/2         1             1           1/2          1             1

Muziek - toonladders

MINEUR - kleine terts toonladder

Wanneer je vanaf een andere toon dan A een mineurladder wilt opbouwen, zul je merken dat je tonen moet aanpassen om de juiste afstandenreeks te verkrijgen. 

Mineur toonladders/akkoorden herken je aan de letter 'm' achter de hoofdletter: Am - Dm - Fism enz.

Mineur afstandenreek:          1          1/2       1          1         1/2      1          1

(deze reeks moet je onthouden!)

Muziek - toonladders

Mineur afstandenreek:        1          1/2       1          1         1/2      1          1

OPDRACHT:

Schrijf alle mineur toonladders uit op bladzijde 25 van

je boekje!

STAPPENPLAN:
1. Schrijf de toonladder uit met alle basistonen
2. Schrijf tussen de tonen de majeur afstandenreeks
3. Omcirkel de eerste en laatste toon
(een cirkel wil zeggen; deze noot mag je niet meer aanpassen)
4. Controleer de afstanden en pas ze aan met een kruis of mol

Muziek - akkoorden

Wanneer je alle majeur en mineur toonladders hebt uitgeschreven, arceer je de

1e + 3e + 5e toon uit de toonladder.

Deze drie tonen samen, vormen het akkoord.

Het C majeur akkoord bestaat dus

uit de tonen

C + E + G

Muziek - toonladders

De kwintencirkel!

Alle theorie in

een mooi

schema

+

ezelsbruggetjes

Muziek - toonladders

De kwintencirkel >>

Majeur ezelsbruggetjes

Kruizen:

Geef De Armen Een Bord Fis

1#      2#  3#         4#    5#     6#

Mollen:

Friese Boeren Eten Alle Dagen Gort

1b          2b          3b     4b   5b          6b

Majeur - 1/2 toon = mineurparallel

Muziek - toonladders

Overige toonladders die je moet kennen:

Harmonisch mineur: De gewone mineurladder met een verhoogde 7e toon.

Deze toon heet dan de leidtoon, want deze vraagt om een oplossing naar de grondtoon.

Melodisch mineur: De gewone mineurladder met een verhoogde 6e en 7e toon in stijgende lijn. Dalend vervallen deze verhogingen.

Pentatonische ladder: Een ladder bestaande uit 5 tonen. Deze ladder bevat geen 1/2 afstanden. Enkel 1 + 1 1/2. Bijv: C - D - E - G - A - C.

Hele toonstoonladder / hexatonische toonladder: Deze ladder heeft 6 tonen. Alle toonsafstanden zijn hele toonsafstanden: C - D -E - Fis - Gis - Ais - C

Is de lesstof over toonladders en akkoorden je na deze les duidelijk?

Nee, ik snap er nog niets van...

Ik heb nog extra uitleg nodig, maar het komt goed

Ik begrijp het nu redelijk

Ik ben een toonladder expert!

Muziek - toonladders

EXTRA UITLEG