V2 NN7 §8 Taal pleonasme, tautologie en contaminatie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Taal §8 Stijlfouten

Pleonasme, tautologie en contaminatie

Doel

Je weet wat pleonasme, tautologie en contaminatie zijn.

Je kunt bovenstaande stijlfiguren/ stijlfouten in een zin herkennen.

1. Tautologie

- Je zegt hetzelfde met twee verschillende woorden van dezelfde woordsoort .

- Je kan er dus één weglaten en dan is de zin correct.

- natuurlijk en vanzelfsprekend

- maar en echter

- enkel en alleen

2. Pleonasme

- Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. 

- Groen gras

- Brandend vuur

- Openstaande vacature

- Ronde bal

Veelvoorkomende uitdrukkingen, die eigenlijk pleonasmen zijn:

Grote reus

Gratis cadeau

Nog eens herhalen

Weer hervatten

Vieze stank

Voorbeelden tautologie:

Veel voorkomende, geaccepteerde tautologieën:

never nooit (niet)

pracht en praal

vast en zeker

één en hetzelfde

leugens en bedrog

altijd en eeuwig

3. De contaminatie

Een contaminatie is een verhaspeling van twee woorden of uitdrukkingen. Deze worden dan door elkaar gebruikt, waardoor dus een contaminatie ontstaat. 

bijv. 

Je moet dat overnieuw doen! (overnieuw is de contaminatie)

>> Je moet dat over doen.

>> Je moet dat opnieuw doen.

Contaminatie

Contaminatie

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Met zo'n negatieve instelling en mentaliteit zal je niet overgaan.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie

Ik teken een ronde cirkel op het blad.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie

Bij zo'n operatie is er waarschijnlijk kans op mogelijke complicaties.

1. tautologie
2. pleonasme
3. contaminatie

Het is onvoorstelbaar hoe duur het nieuwe horloge van Memphis Depay kost!

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

De schaatsster haalde op het laatste moment de uiterste limiet voor de Olympische Spelen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Zou jij deze informatie willen nazoeken?

Wat is de contaminatie?

1. Zou
2. deze informatie
3. willen
4. nazoeken?

Mijn moeder gaat mijn oma
optelefoneren.

Wat is de contaminatie?

1. Mijn moeder
2. optelefoneren
3. mijn oma

Willen jullie mij alsjeblieft verexcuseren.

Wat is de contaminatie?

1. Willen
2. verexcuseren
3. alsjeblieft
4. jullie mij

Aan de slag!

Wat :	Maak de online planning Huiswerk taal en woordenschat §8 Stijlfouten
Hoe :	klassikaal + in tweetallen
Hulp :	Theorieblok blz. 104
Tijd :	10 min
Klaar :	- Maak woordenschat §3 - Leer woordenschat §1, §2 (bijvoorbeeld via StudyGo)

Vorige week heeft hij zijn werk weer hervat

1. tautologie
2. pleonasme

Misschien dat ze er wellicht nog achter komen.

1. tautologie
2. pleonasme

Het is een en al leugens en bedrog in die relatie van haar.

1. tautologie
2. pleonasme

Er is een laag verse witte sneeuw gevallen.

1. tautologie
2. pleonasme

De plakkerige kauwgom bleef aan mijn schoenzool kleven.

1. tautologie
2. pleonasme

Bij zo'n operatie is er een kans op mogelijke complicaties.

1. tautologie
2. pleonasme

Die eeneiige tweelingzusjes zijn uiterlijk identiek hetzelfde, maar hun karakter is zeer verschillend.

1. tautologie
2. pleonasme

Stijlfouten:

Vormen van pleonasme en tautologie kunnen gebruikt worden om iets te benadrukken, maar ze kunnen in sommige situaties ook als stijfout gezien worden.

Wanneer fout?

Een pleonasme kan gebruikt worden om zinnen aantrekkelijker te maken en om zaken te benadrukken. 

Denk bijvoorbeeld aan gedichten. 

In zakelijke teksten wordt een pleonasme als stijlfout gezien. 

Tautologieën die vaak als fouten worden gezien:

Ik doe het zo, want dat doe ik immers altijd. (want en immers betekenen hetzelfde)

We wisten dit reeds weken al. (reeds en al betekenen hetzelfde)

Tot dusver hebben we dit niet eerder gezien. (tot dusver en niet eerder betekenen hetzelfde)

Ik ben te laat, maar daar kan ik echter niets aan doen. (maar en echter zijn beiden ontkenningen)