Fictie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom

Atheneum 3

Literaire begrippen  leren kennen en toepassen

Wat gaan we doen?

• Uitleg literaire begrippen
  
• Toepassen in een verhaal

Doel van de lessen

• Kennismaking met literaire begrippen: fictie, , personages, vertelperspectief, spanning en  tijd 

• Begrip ontwikkelen van hoe deze begrippen bijdragen aan het begrijpen en waarderen van literaire teksten;

• Toepassen van begrippen op een bekend verhaal om inzicht te krijgen de begrippen.

Wat weet je al over fictie? Vul losse woorden in

Personages

hoofdpersoon	bijpersoon
Je komt te weten wat hij/zij denkt en voelt	Je krijgt veel minder informatie. Geen gedachten en gevoelens.
round characters; Hij/ zij maakt een karakterontwikkeling door.	flat characters; Hij/ zij verandert niet en is voorspelbaar.

Personages

• karakters (gevoelens, gedachtes, ontwikkeling)
  
• types (vooral uiterlijk)
  
• identificatie & sympathie --> spanning
  
• held en antiheld

welke personages komen we tegen in 'Poep'?

Wat voor perspectief komen we tegen in 'Poep'?

Spanning

• Een verhaal is spannend als je telkens door wilt lezen of kijken.

Hoe zorgt een schrijver voor spanning in een verhaal?

Hoe maak je een verhaal spannend?

• gevaarlijke situaties (bijvoorbeeld een achtervolging)
  
• gevaarlijke ruimtes (bijvoorbeeld een verlaten park 's nachts)
• beschrijving van spanning bij personages ('snel kloppend hart')
• de antwoorden op spanningsvragen uitstellen (de ontknoping uitstellen)
  
• kleine stukjes van de ontknoping verraden (door vooruit te kijken, of door een zin als: 'Hij zou later nog veel spijt krijgen van deze keus')
  
• een hoofdstuk of aflevering eindigen met een cliffhanger (een heel spannend moment)

en nog meer 'technieken':

• informatie achterhouden
• op een spannend moment vertragen in het verhaal
• de lezer op een dwaalspoor zetten
• zorgen voor 'open plekken' 

Wat is een open plek in een verhaal?

1. Een situatie die vragen bij de lezer oproept
2. Een situatie waarbij de plek heel belangrijk is.
3. Een situatie die zich op een open plek afspeelt.
4. Een situatie die geen spanning oproept.

Welke technieken worden in 'Poep' ingezet om spanning te creëren?

Tijd

• Verteltijd: tijd die nodig is om een verhaal te vertellen (of te lezen). De hoeveelheid tijd die verstrijkt in een bepaald aantal regels of bladzijden. De tijd die je nodig hebt om een tekst voor te lezen (uitgedrukt in pagina’s).

• Vertelde tijd: de hoeveelheid tijd (uitgedrukt in minuten, dagen, weken, jaren) die tijdens de vertelde gebeurtenissen verstrijkt.

Hoe kun je tijd herkennen in een verhaal?

Tijd

• Tijdsprong (bijvoorbeeld: 'Drie maanden later...'
• Terugblik: een korte verwijzing van hooguit een of twee zinnen naar wat er is gebeurd.
• Flashback: een uitvoerige beschrijving die het heden ontbreekt en waarin een personage gebeurtenissen die eerder plaatsvonden opnieuw beleeft.
• Vooruitblik: een vooruitwijzing van hooguit een of twee zinnen naar wat komen
• Flashforward: een beschrijving van een beleving van een toekomstige gebeurtenis.

 

chronologie

Volgorde van gebeurtenissen.

De schrijver kan daarmee spelen:

• Het verhaal kan starten vanaf het begin van de 'situatie' / vertelde gebeurtenissen
• Verhaal kan ook starten met bijvoorbeeld het dieptepunt (je start als het ware midden in de gebeurtenissen) 

Is 'Poep' een chronologisch of niet-chronologisch verteld verhaal? Motiveer je antwoord.

Bespreek met je buur:

Herken je in 'Poep':

- tijdsprongen

- flashbacks / flashforwards

- vooruit- en terugblikken

Waarom is tijd belangrijk in een verhaal?

1. zorgt voor spanning
2. geeft extra informatie over gebeurtenissen
3. geeft extra informatie over personages
4. A, B en C

Extra: Schrijf een verhaal

Schrijf een verhaal (1 bladzijde) waarin je de begrippen die we vandaag geleerd hebben, gaat gebruiken.

Gebruik de volgende woorden

• Banaan
• Bospaadje
• Rood
• Zonnebril