H1L4 - 3HE/3VF - 1.3 Lezen - tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Tekstverband

           tekstgedeelte 1                              signaalwoord                            tekstgedeelte 2 

Tekstgedeelte: woord, zin of zelfs hele alinea

Tekstverbanden

tekstverband	signaalwoorden
opsommend	ten eerste, om te beginnen, ook, tevens, bovendien, daarnaast, niet alleen.... maar ook, verder, zowel... als, ten slotte
tijdsvolgorde	eerst, intussen, terwijl, toen vervolgens, daarna, nadat, zodra, ten slotte
tegenstelling	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, integendeel, enerzijds .... anderzijds, daar staat tegenover
uitleggend	bijvoorbeeld, dat wil zeggen, met andere woorden, zoals
redengevend	want, omdat, daarom, immers, namelijk
concluderend	dus, dan ook, hieruit volgt, de slotsom is, concluderend
vergelijkend	net als, zoals, evenals
samenvattend	kortom, om kort te gaan, samenvattend, al met al
oorzaak/gevolg	doordat, zodat, daardoor, waardoor, met als gevolg
middel/doel	om te, met als doel, waarmee, daarmee
voorwaardelijk	als, indien, wanneer, mits, tenzij, behalve als

Tekstverband van middel en doel

           tekstgedeelte 1                              signaalwoord                            tekstgedeelte 2 

Mijn broer zet alle ingrediënten klaar         waarmee           hij een taart wil gaan bakken 

Voorwaardelijk tekstverband

           tekstgedeelte 1                              signaalwoord                            tekstgedeelte 2 

Ik ga wel met je mee                              behalve                                       als het gaat regenen.

Artikel

• Informatieve tekst met vooral objectieve informatie
  
• Uitleg over onderwerp
  
• Ook wel uiteenzetting 

- Geeft verklaring van een verschijnsel

Opwarming van de aarde

- Geeft antwoord op een feitelijke vraag

Kun je niezen als je slaapt?

- Behandelt oorzaken en gevolgen van een probleem

Verspreiding van het coronavirus

- Geeft uitleg over de inhoud en de resultaten van een onderzoek

Groenteconsumptie van kinderen onderzocht

- Beschrijft de ontwikkeling of verandering van een verschijnsel in verschillende perioden (vroeger/nu, vroeger/nu/toekomst)

Treinreizen vroeger en nu

Onderwerp en hoofdgedachte

Onderwerp	Hoofdgedachte
Waar de tekst over gaat	Het belangrijkste wat een schrijver over het onderwerp zegt
- Te vinden in (onder)titel en inleiding - Formuleer in één of enkele woorden	- Te vinden in inleiding en slot - Formuleer in één zin

                 /                                    \

Informatieve tekst             Betogende tekst

Feitelijke informatie             Mening + argument

Kernzin

• Belangrijkste zin van een alinea
• De andere zinnen van de alinea zijn een toelichting (uitleg, cijfers of voorbeeld) bij de kernzin 
• Vaak de eerste zin, soms ook de laatste zin

}

Tekst

Alinea

Alinea

Alinea

Alinea

Kernzin

Toelichting

Opbouw tekst

Alinea

Alinea

Alinea

Alinea

Kernzin

Toelichting

Inleiding

Kern 

(per alinea een deelonderwerp)

Slot

Functies inleiding

• Aandacht trekken
  
• Onderwerp noemen of beschrijven
• Aanleiding noemen
• Centrale vraag stellen
• Mening van de schrijver noemen
• Samenvatting van de inhoud geven
• Persoon of personen introduceren 

Functies slot

• Conclusie trekken 
• Samenvatting van de inhoud geven
• Advies of waarschuwing geven
• Toekomstverwachting uitspreken