Basisstof 1: Organismen en hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 6: Ecologie en milieu

Basisstof 1: Organismen en hun omgeving

Wat gaan we doen?

• Begin thema 6
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 1
• Aan het werk!
• Afsluiting 

Wat is ecologie?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• De niveaus van ecologie beschrijven;
• De invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren;
• In een ecosysteem de voedselrelaties aangeven.

Ecologie

Ecologie is de studie van organismen en hun relatie met hun milieu (leefomgeving).

Je onderscheid hierbij:

• Individu (1 organisme van 1 soort)
• Populatie (meerdere organismen van 1 soort in een bepaald gebied)
• Levensgemeenschap (meerdere populaties in een bepaald gebied)
• Biotoop (alle abiotische factoren in een bepaald gebied)
• Ecosysteem (alle levensgemeenschap + biotoop in een bepaald gebied)

Biotisch en abiotisch

• Biotische factoren zijn invloeden uit de levende natuur.
• Abiotische factoren zijn invloeden uit de levenloze natuur.

Geef een voorbeeld
van een biotische factor

Geef een voorbeeld
van een abiotische factor

Voedselrelaties

In een ecosysteem komen voedselrelaties voor (wie eet wie).

• Dit wordt weergegeven in een voedselketen of voedselweb
• Elk organisme is een schakel
• Een voedselketen begint altijd met een plant

Voedselrelaties

• In een voedselketen of voedselweb staan pijlen.
• Deze geven een energiestroom weer.
• De pijl betekent ook wel wordt gegeten door.
• Bijvoorbeeld: Gras --> konijn --> vos

Waarom begint een voedselketen altijd met een plant?

1. Planten kunnen energierijke stoffen maken door fotosynthese
2. Planten kunnen niemand anders opeten
3. Planten worden altijd alleen maar gegeten
4. Planten kunnen energierijke stoffen maken door verbranding

Hoeveel schakels staan er in deze voedselketen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Maak een voedselketen van 5 schakels

Piramides

Van een voedselketen kan je een piramide maken.

• Piramide van biomassa (het gewicht van alle organismen in een schakel)
• Altijd een piramidevorm.
• Piramide van aantallen: (hoeveel organismen zijn er per schakel)
• Niet altijd een piramidevorm.

Accumulatie

• Planten kunnen bepaalde giftige stoffen niet kwijtraken, maar nemen deze wel op. 
• Dieren eten de planten en slaan deze stoffen op.
• De giftige stoffen hopen zich op: accumulatie.

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1 van thema 6

Hoe: Fluisteren met je directe buur

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek/buur of steek je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, basisstof 2 lezen