20221201 Samengestelde zinnen (2)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 2

WOORDVOLGORDE IN 

SAMENGESTELDE ZINNEN

DOEL VAN DE LES

• Je leert samengestelde zinnen maken
• Je gebruikt hierbij de goede woordvolgorde.
• Je kunt passende voegwoorden in een samengestelde zin zetten.

OPBOUW VAN DE LES

• Terugblik - samengestelde zinnen 
• Uitleg - woordvolgorde in samengestelde zinnen 
• Online opdrachten maken
• Evaluatie 

Terugblik

zinnen met meerdere persoonsvormen

zinnen met meerdere pv's noemen we:

1. moeilijke zinnen
2. lange zinnen
3. samengestelde zinnen
4. zinnen met werkwoorden

En, terwijl, omdat, zodat, nadat, als, toen, want, maar, of, dus
zijn:

1. samengestelde zinnen
2. voegwoorden

Samengestelde zinnen hebben twee of meer persoonsvormen

1. Juist
2. Onjuist

Samengestelde zinnen --> zijn zinnen met meer dan 1 persoonsvorm

Wat voor zin is dit?

Marlies koopt sieraden. Julia koopt nieuwe schoenen.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Uitleg:

Woordvolgorde in samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin = 1 pv

Samenstelde zin = meer pv's

Enkevoudige zin:                                        Samengestelde zin: 

Ik ben op het strand.                                 Ik ben op het strand en zwem in de zee.  

     (was)                                                            

Ik zwem in de zee.                                     * Je gebruikt een voegwoord om de            

    (zwom)                                                           zinnen met elkaar te verbinen. 

Wat zijn de persoonsvormen?

De leerling wil zijn telefoon niet weg doen, want hij vindt TikTok interessanter.

1. zijn - vindt
2. wil - doen
3. doen - interessanter
4. wil - vindt

Wat zijn de persoonsvormen?

De voetbalster vond dat de scheids niet goed gekeken had.

1. vond - gekeken
2. gekeken - had
3. vond - had

Vul de juiste vormen van de persoonsvormen in:

..... (vinden) je thee lekker of ..... (willen) je liever chocomelk?

Wat zijn de persoonsvormen?

Alex reist nu richting Rotterdam, want hij wil zijn zus in Brussel bezoeken.

1. reist - wil
2. reist - bezoeken
3. wil - zijn
4. wil - bezoeken

Wat zijn de onderwerpen?

Alex reist nu richting Rotterdam, want hij wil zijn zus in Brussel bezoeken.

1. Alex - Rotterdam
2. Alex - hij
3. Alex - zijn zus
4. Rotterdam - Brussel

Wat zijn de persoonsvormen?

Elian zal haar diploma wel halen, als ze de komende maanden gaat leren.

1. zal - halen
2. zal - leren
3. halen - gaat
4. zal - gaat

Wat zijn de onderwerpen?

Elian zal haar diploma wel halen, als ze de komende maanden gaat leren.

1. haar diploma - ze
2. Elian - ze
3. Elian - de komende maanden
4. haar diploma - de komende maanden

Welk voegwoord kun je op de .... zetten?

Alex reist nu richting Rotterdam, .... hij wil zijn zus in Brussel bezoeken.

Welk voegwoord kun je op de .... zetten?

Elian zal haar diploma wel halen .... ze de komende maanden gaat leren.

SAMENGESTELDE ZINNEN

De woordvolgorde van een samengestelde zin hangt af van het voegwoord. Met een voegwoord zoals en, want  en maar staan de persoonsvormen en de onderwerpen naast elkaar.

Opa werkte. Oma deed het huishouden.

Opa werkte en oma deed het huishouden.

Iedereen viert feest. Het is bevrijdingsdag.

Iedereen viert feest, want het is bevrijdingsdag.

SAMENGESTELDE ZINNEN

De woordvolgorde van een samengestelde zin hangt af van het voegwoord. Met voegwoorden zoals omdat, doordat  en hoewel hoeven de persoonsvormen en de onderwerpen niet naast elkaar te staan.

Napoleons vrouw had een hondje.. Napoleon hield niet van dieren.

Napoelons vrouw had een hondje, hoewel Napoleon niet van dieren hield.

Iedereen viert feest. Het is bevrijdingsdag.

Iedereen viert feest, omdat het bevrijdingsdag is.

Is de woordvolgorde juist of onjuist?

Morgen kom ik wat later op school, want moet ik eerst naar de tandarts.

1. juist
2. onjuist

Bij welke zin klopt de woordvolgorde?

1. Toen ons elftal won, wij begonnen allemaal te juichen.
2. Meneer Jansen trakteert vandaag, want is hij jarig.
3. Nadat ik me gedoucht heb, ga ik ontbijten.
4. Lynn speelt gitaar, terwijl Lisa speelt de bas.

Is de woordvolgorde juist of onjuist?

Daans ouders gaan dit jaar niet op vakantie, omdat ze hun huis gaan verbouwen.

1. juist
2. onjuist

Is de woordvolgorde juist of onjuist?

Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen, winnen wij de lotto.

1. juist
2. onjuist

Wat voor zin is dit?

Lieke gaat naar de stad en Isis blijft thuis.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Wat voor zin is dit?

Omdat mijn fietsband lek is, loop ik naar huis.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Wat zie je?

Marloes neemt drinken mee. Levi zorgt voor de broodjes.

1. 2 losse zinnen
2. 1 samengestelde zin

Staat er in elke zin een voegwoord?

1. Ja, die staat in alle zinnen.
2. Nee, alleen in een samengestelde zin.

Wat voor zin is dit?

Ik heb de bus gemist. Nu moet ik wachten.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

a) Je kunt ten allen tijde bij je mentor studieadvies vragen.
b) Linde krijgt een nieuwe fiets en een nieuwe iPhone.

1. a en b zijn enkelvoudige zinnen
2. alleen a is een samengestelde zin
3. alleen b is een samengestelde zin
4. a en b zijn samengestelde zinnen

PERSOONSVORMEN

IN EEN SAMENGESTELDE ZIN

Zet de zin in een andere tijd:

Je maakt van de tegenwoordige tijd verleden tijd, of andersom. 

De werkwoorden die veranderen, zijn de persoonsvormen.

VOORBEELD:

Lotte denkt dat haar cijfer een voldoende is.

Lotte dacht dat haar cijfer een voldoende was.

Is de stelling waar?

Je vindt de persoonsvorm in samengestelde zinnen met de tijdproef.

1. waar
2. niet waar

Hoe herken je samengestelde zinnen?

1. Door meerdere persoonsvormen en een of meerdere voegwoorden
2. Door één persoonsvorm en géén voegwoord

Wat is een samengestelde zin?

1. Woorden die samengevoegd zijn
2. Een zin met meer dan 1 persoonsvorm
3. Zinnen die bij elkaar staan

Welke zinnen zijn samengestelde zinnen?

1. Nu is een selfie in een seconde gepiept, maar is het resultaat daarom minder waard?
2. Tijdens het Museumweekend presenteerde de organisatie het allereersteSelfiemuseum.
3. Geen van beide

Aan de slag

Wat? Online: 

Hoofdstuk 2 - Samengestelde zinnen

Taalverzorging

Hoe? Voor jezelf in stilte.

Tijd? Je hebt hier 15 minuten de tijd voor.

Hulp? Steek je hand op, dan kan ik jullie helpen.

Klaar? Kijk bij de eerdere online lessen wat je nog niet af hebt.

samengestelde zinnen herkennen

Ik kan dit goed.

Ik kan dit redelijk.

Ik vind dit lastig.

Ik heb hier hulp bij nodig.

voegwoorden herkennen

Ik kan dit goed.

Ik kan dit redelijk.

Ik vind dit lastig.

Ik heb hier hulp bij nodig.

samengestelde zinnen maken

Ik kan dit goed.

Ik kan dit redelijk.

Ik vind dit lastig.

Ik heb hier hulp bij nodig.

meerdere pv's uit de zin halen

Ik kan dit goed.

Ik kan dit redelijk.

Ik vind dit lastig.

Ik heb hier hulp bij nodig.

Schrijf drie dingen
op die je deze les
hebt geleerd. Stel ook één vraag over iets dat je nog niet goed begrepen hebt.

Wanneer zet je geen komma?

1. Voor bepaalde voegwoorden.
2. Tussen twee bijvoeglijke naamwoorden.
3. Tussen twee delen van sommige samengestelde zinnen.
4. Voor 'en' in de opsomming.

De twee zinnen in een samengestelde zin worden meestal verbonden met...

11

1. een werkwoord
2. een lidwoord
3. een voegwoord
4. een zelfstandig naamwoord

Wat zie je?

In de stortregen zoeken de scholieren een bushokje, zodat ze kunnen schuilen.

1. 2 losse zinnen
2. 1 samengestelde zin

Wat voor zin is dit?

Ik zit op de bank, terwijl ik mijn huiswerk maak.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Als je samengestelde zinnen maakt ...

1. Gebruik je een puntkomma.
2. Gebruik je een dubbele punt.
3. Gebruik je verbindingswoorden.
4. Gebruik je signaalwoorden.