4.1 & 4.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Rusland wordt communistisch

Socialisten en anarchisten in Rusland

De Russische piramide

De Tsaar

1. Orthodoxe geestelijken

2. Bojaren (= adel)

3. Bourgeoisie, middenstanders

     boeren

De 1e en 2e stand betalen geen belastingen 

De Russische piramide (bojaren)

De bojaren helpen de tsaar met regeren, belasting innen en oorlog voeren.

De tsaar en bojaren werden door de kerk beschermd: verzet is daarom onmogelijk.

Houden vast aan het oude systeem. Laten hun vrouwen wel Westerse boeken en mode kopen, maar zien niks in modernisering (in de landbouw).

Anarchisme

Anarchisme = socialisme zonder staat (landsbestuur / politie).

Bedenker: Michael Bakoenin (bojaar met 500 lijfeigenen): 

> - Hij wil de staat, tsaar, kerk en privé-bezit afschaffen.

    - Hij wil dat de kleine gemeenschappen (mir)
       zelf beslissen.

Toen zij nauwelijks aanhang kregen, pleegden ze
aanslagen. Dit gaf hen een slecht imago.

Narodniki

Narodniki (narod = volk) = Anarchistisch-socialisten die de mir
als de ideale bestuurseenheid zagen.

Aanhangers: Alexander Herzen (intellectuelen / studenten):

> Zien de mir als iets moois (werkt al tijden goed). Worden
bestempeld als 'stadskinderen met vreemde ideeën' en
waarom daarom door traditioneel ingestelde boeren 

uitgeleverd aan de politie.

Sociaal-revolutionairen

Socialisten-revolutionairen = Partij die boerensocialisme nastreeft. Boeren zijn volgens hen de motor van een socialistische revolutie (met geweld).

Aanhangers: o.a. Aleksandr Kerenski: 

> Zijn erg tegen modernisering (kapitalisme), willen
kleinschalig socialisme (mir). Zij vormen later deel 

van de mensjewieken (tegenstanders Marxisten).

Marxistisch socialisme

Marxistisch socialisme = Socialisme met gemeenschapplijk eigendom van fabrieken invoeren met behulp van revolutie door de arbeidersklasse.

Aanhangers: o.a. Karl Marx (onder), Vladimir Lenin (boven), Josef Stalin: 

> Richten Russische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij op.
De visie van Marx past niet echt bij Rusland (landbouwstaat), toch overtuigt Lenin in
1903 tijdens partijvergadering in Londen dat de revolutie moet beginnen.

Voorstanders = bolsjewieken (meerderheid)
Tegenstanders = mensjewieken (minderheid)

Bij wie hoort:
"Boeren zijn de motor van een socialistische revolutie (met geweld)."

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"Wij zien de mir als iets moois, dit is voor ons de ideale bestuurseenheid"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"De arbeidersklasse zal in opstand moeten komen"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"Onze ideologie wordt ook wel boerensocialisme genoemd"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"De staat, tsaar, kerk en privé-bezit moet allen worden afgeschaft"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Geen lijfeigenen, wel koelakken

Tsaar Alexander II (voorganger Nicolaas II):

• 1861: afschaffing lijfeigenschap zodat de boeren los zouden komen van de bojaren (modernisering dmv staatsleningen). Mislukte.
  
• Bouwde fabrieken, mijnen en spoorlijnen (heel vooruitstrevend).
• Werkomstandigheden in fabrieken even slecht als ervoor als boer. 
  Alexander II is uiteindelijk vermoord door Narodniki.

-Zelfstandige marktgerichte boeren: koelakken. Dit werd door de tsaar gestimuleerd.

-Tsaar probeert de misstanden in de fabrieken te verbeteren.

-Tsaar stimuleert handel, industrie en infrastructuur, (modernisering dmv mijnbouw, spoorwegen en fabrieken)

Geen lijfeigenen, wel koelakken

Tsaar Alexander III (directe voorganger Nicolaas II):

• Verbood nachtarbeid van vrouwen en kinderen.
• Werkdagen van maximaal 11,5 uur.
• Veel productie bedoeld voor de export (inkomsten voor de staat). Zelfs graan, waardoor een misoogst grote gevolgen had (hongersnood).

Sterft in 1894, opgevolgd door Nicolaas II

Geen lijfeigenen, wel koelakken

Tsaar Nicolaas II:

• 1905: staat na verlies in Russisch-Japanse oorlog toe de Doema (= parlement) op te richten. Liberalen hopen daarmee op democratisering. Daarvan blijkt echter geen sprake: de Doema heeft nauwelijks tot geen invloed op het bestuur.
• Stimuleert de ontwikkeling van zelfstandige en marktgerichte
  boeren: de koelakken.

4.2

De drie revoluties

Revolutie 1905 (1)

• Japan probeert invloed te krijgen in Mantsjoerije.
• Dit gebied zou Russisch moeten worden.
  
  
• Rusland valt Japan aan > eerste grote nederlaag 'westers land' tegen een 'minderheid'
  
  
• Onrust en ontevredenheid in Rusland hierover > eerste revolutie

Revolutie 1905 (2)

• Schuld zou niet bij te Tsaar liggen, maar bij de regering.
  
  
• In eerste instantie een vredige demonstratie > soldaten beginnen toch te schieten > chaos.
  
  
• 'Bloederige zondag' op 9 januari 1905
  
  
• Grote opstanden in het het land.

Revolutie 1905 (3)

• Oprichting van Sovjets door de marxistisch-socialisten van Lenin en Trotski.
  
  
• Met beloftes en veel geweld een einde aan de opstanden > er kwam een parlement > de Doema
  
  
• 1906 eerste 'verkiezingen'

Verliezen in de 

Eerste Wereldoorlog

• Het Russische leger is groot, maar zwak en slecht uitgerust.
• Meerdere grote nederlagen, miljoenen doden.
• Verlies van landbouwgrond door de Duitse opmars, verwaarlozing van de landerijen > grote hongersnood in de winter van 1916-1917.

Februari 1917 (1)

• Voedselrellen en stakingen

• Demonstraties tegen de tsaar

• Er komt een voorlopige (democratische) regering o.l.v. de mensjewieken (gematigde communisten)

• Tsaar Nicolaas II treedt af 

Aprilstellingen van Lenin

april 1917

• Revolutie kwam onverwachts voor Lenin en Trotski.
• Haastig doen zij beloftes aan het volk: 'land, brood, alle macht aan de sovjets en vrede'
  
• Lenin keert in april terug in Rusland > vrije doortocht door de Duitsers...

Oktober 1917 (1)

• Onder Kerenski verliest het Russische leger in juli opnieuw > massale dessertie.
  
  
• Trotski keert in september terug en wordt het hoofd van de Sovjet in St. Petersburg.

• Bolsjewieken (radicale communisten) o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet

Oktober 1917 (2)

• November 1917: Lenin kondigt aan dat de verkiezingen eindelijk eraan komen.
  
• Hoop op een grote overwinning van de Bolsjewieken.
  
• Uitslag verkiezingen viel tegen, 23/24% van de stemmen. Vooral uit de steden, platteland stemde op de partijen die de Sovjet hadden verlaten in Oktober.
  
• Lenin schaftte hierna dus ook direct enige vorm van democratie af > 'De partij onderneemt de revolutie namens de arbeidersklasse'