SB les

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 1

Strafrecht

Opzet & Poging

Anisha, Esma, Loes, Melissa & Sena

Deel 1

Opzet

Esma & Sena

Definitie

• 'Willens en Wetens'
•  Alledaage Betekenis
• Strafrechtelijke Betekenis
• Voorbeeld

Artikel 141 lid 2:

“met gevangenisstraf (...) indien hij opzettelijk goederen vernielt (...) ten gevolge heeft”

Artikel 138c lid 3:

“Indien het feit (...) oogmerk (...) geldboete van de vierde categorie.”

Artikel 174 lid 1:

“Hij die waren (...) uitdeelt, wetende dat (... ) de vijfde categorie.”

Artikel 416 lid 1 onder a:

“Hij die een goed verwerft (...) van het recht wist dat het (...) goed betrof”

Welke vorm van opzet wordt hier geïllustreerd?

1. Opzet als bedoeling
2. Opzet als Waarschijnlijkheidsbewustzijn
3. Opzet als Zekerheidsbewustzijn
4. Voorwaardelijk opzet

Boos & Kleurloos

• Definitie Boos opzet
• Voorbeeld
• Definitie Kleurloos opzet
• Voorbeeld
• Gebruik  

Hoe zou Sarah zich kunnen verweren in deze situatie?

Verschillende vormen

• Opzet als bedoeling
• Opzet als zekerheidsbewustzijn
• Opzet als Waarschijnlijkheidsbewustzijn
• Voorwaardelijk opzet
• Belang verschil 

Opzet als bedoeling

• Definitie
• Voorbeeld
• Oogmerk
• Voorbeeld

Opzet als zekerheidsbewustzijn

• Definitie
• Voorbeeld

Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn

• Definitie
• Voorbeeld

Verschil

Opzet als Zekerheidsbewustzijn

• Bewust dat het gevolg van zijn handelen vrijwel zeker zal plaatsvinden.
• Niet expliciet beoogt.
• Het handelen wordt gekenmerkt door een hoog niveau van zekerheid over de uitkomst.

Opzet als Waarschijnlijkheidsbewustzijn

• Bewust van het waarschijnlijkheid dat het gevolg van zijn handelen zal plaatsvinden. 
• Aanzienlijke kans is dat het gevolg zal optreden, maar het is niet onvermijdelijk.
• Het handelen wordt gekenmerkt door een erkenning van de waarschijnlijkheid van de uitkomst, maar niet door de zekerheid ervan.

Voorwaardelijk opzet

• Definitie
• 'mogelijkheidsbewustzijn'
• Voorbeeld
• Definitie HR
• Aanmerkelijke Kans

Welk arrest is kenmerkend voor deze definitie van Voorwaardelijk Opzet?

1. Porsche - Arrest
2. Aanmerkelijk kans arrest
3. Corsa - Arrest
4. Enkhuizer slag arrest

Samenvatting

Opzet

Deel 2

Poging

Anisha & Melissa

Definitie

• Definitie Poging

''Een handeling die wordt ondernomen met als doel het plegen van een misdrijf, maar die om welke reden dan ook niet tot het beoogde resultaat leidt.''

• 4 Voorwaarden

• Art 45 lid 1 Sr

Subjectief en Objectief  criterium

• Subjectief criterium
• Korte casus
• Objectief criterium

Max is boos op zijn buurman omdat hij herhaaldelijk heeft geklaagd over het lawaai dat hij maakt tijdens zijn feestjes. Max besluit wraak te nemen en plant om 's nachts de auto van zijn buurman in brand te steken. Hij verzamelt brandbaar materiaal en koopt een aansteker en gaat naar de auto van zijn buurman. Net voordat hij de brand begint, wordt Max overvallen door twijfels en besluit hij om het niet te doen. Hij laat het brandbare materiaal achter en keert naar huis terug.

Wat is een vereiste voor een handeling om als poging te worden beschouwd volgens het subjectieve criterium?

1. De handeling moet daadwerkelijk het beoogde misdrijf voltooien.
2. De handeling moet worden uitgevoerd zonder enige twijfel.
3. De handeling moet aantonen dat de dader de bedoeling had om het misdrijf te plegen.
4. De handeling moet worden uitgevoerd zonder enige externe invloed.

Ondeugdelijke poging

• Absoluut ondeugdelijke poging
• Relatief ondeugdelijke poging

''Een absoluut ondeugdelijke poging is niet strafbaar, terwijl de relatief ondeugdelijke poging wel strafbaar is.''

Karel is zo ontzettend boos op zijn vriend Harry, dat hij elke avond flink bid dat Harry overlijdt. Bidden zal natuurlijk nooit leiden tot de dood van een ander.

Lisa wil Sandra vergiftigen omdat Sandra haar vriendje heeft afgepakt. Ze koopt een potje rattengif en stopt dit in haar eten. Tot Lisa’s verbazing bleek de hoeveelheid rattengif niet dodelijk te zijn. Sandra blijft leven.

Wat is het verschil tussen een absoluut ondeugdelijke poging en een relatief ondeugdelijke poging?

1. Een absoluut ondeugdelijke poging is altijd strafbaar, terwijl een relatief ondeugdelijke poging dat niet is.
2. Een absoluut ondeugdelijke poging betreft het gebruik van ongeschikte middelen, terwijl een relatief ondeugdelijke poging betrekking heeft op externe omstandigheden.
3. Een absoluut ondeugdelijke poging wordt altijd voltooid, terwijl een relatief ondeugdelijke poging dat niet is.
4. Een absoluut ondeugdelijke poging impliceert een volledige mislukking, terwijl een relatief ondeugdelijke poging een gedeeltelijke mislukking impliceert.

Vrijwillige terugtred

• Definitie
• Een korte casus

 ‘Voorbereiding noch poging bestaat indien het misdrijf niet is voltooid tengevolge van omstandigheden van de wil van de dader afhankelijk.’ Art 46b Sr

Sophie en haar vriendin Emma zijn boos op hun huisbaas vanwege een conflict over de huur. Ze besluiten om wraak te nemen door zijn auto in brand te steken. Op een avond gaan ze naar zijn huis met benzine en lucifers. Ze bereiden zich voor om de auto in brand te steken, maar op het laatste moment krijgt Sophie wroeging. Ze realiseert zich dat het plan verkeerd is en dat ze niet het risico wil lopen om iemand te verwonden of te doden. Ze overtuigt Emma om het plan te laten varen en ze verlaten de plaats delict zonder de brandstichting te plegen

Wat is een vereiste voor vrijwillige terugtred volgens artikel 46b van het Wetboek van Strafrecht?

1. De dader moet worden gedwongen om te stoppen door externe factoren.
2. De dader moet een nieuwe afweging maken van dezelfde omstandigheden en besluiten af ​​te zien van het plan.
3. De dader moet volledig stoppen met de poging en alle sporen van zijn intentie wissen.
4. De dader moet spijt betuigen aan de rechtbank voor zijn intentie om het misdrijf te plegen.

Strafmaat bij een poging

• Verschil tussen strafmaat voltooid delict en poging
• 1/3 minder straf
• Levenslang max 20 jaar
• Bijkomende straf hetzelfde
• Korte casus:

Twee mannen, Mark en Luuk krijgen ruzie en raken in een gevecht. 

Mark doet een poging tot doodslag tegen Luuk door hem aan te vallen met een mes. Luuk weert het mes af, en gebruikt dit mes om vervolgens Mark te doden.

Mark doet een poging tot doodslag en voltooid het delict niet, Luuk daarentegen voltooid het delict wel. 

Mark wordt veroordeeld tot maximaal 10 jaar gevangenisstraf, Luuk wordt echter veroordeeld tot 15 jaar straf vanwege het verschil tussen poging en voltooiing van het misdrijf.

Wanneer is er geen sprake van poging?

• Overtreding

minder erg feit, andere sancties

• Eenvoudige mishandeling

Intentie lastig vast te stellen
Hangt af van omstandigheden geval

• Culpoos misdrijf

Voldoet niet aan vereisten poging, vaak door nalatigheid

• Omissiedelict

Poging moeilijk te bewijzen i.v.m actieve handelingen en nalatigheid

Twee mannen, Mark en Luuk krijgen ruzie en raken in een gevecht. 

Mark doet een poging tot doodslag tegen Luuk door hem aan te vallen met een mes. Luuk weert het mes af, en gebruikt dit mes om vervolgens Mark te doden.

Mark doet een poging tot doodslag en voltooid het delict niet, Luuk daarentegen voltooid het delict wel. 

Mark wordt veroordeeld tot maximaal 10 jaar gevangenisstraf, Luuk wordt echter veroordeeld tot 15 jaar straf vanwege het verschil tussen poging en voltooiing van het misdrijf.

Casus

De situatie

Een man wordt verdacht van een poging tot beroving van een bejaarde vrouw op straat, door haar op de grond te gooien en met een mes te bedreigen. Hij is door de politie gearresteerd en zit al 4 maanden in voorarrest. Ook wordt hij verdacht van andere zaken: diefstal van parfum, waarbij drie personeelsleden zijn bedreigd en een personeelslid hard is weggeduwd. De man is een bekende van de politie en heeft een strafblad. Hij is al vaker veroordeeld voor het plegen van geweldsdelicten en verschillende diefstallen, ook diefstal met geweld. Ook heeft hij eerder taakstraffen gekregen, maar ook onvoorwaardelijke gevangenisstraffen. De officier van justitie besluit dat er genoeg bewijs is de man te vervolgen en de zaak voor de rechter te brengen. Hij schakelt de reclassering in om onderzoek te doen naar de persoonlijke omstandigheden van de verdachte

Opdracht

• De situatie
• Reclasseringsraport
• Verdachte
• Verklaring slachtoffer
• Officier van Justitie
• Advocaat
• Reactie Officier van Justitie
• Oordeel zelf 

Vragen

Als jij op de stoel van de rechter gaat zitten, wat zou jouw beslissing zijn? Vind je het bewezen dat de verdachte de strafbare feiten met mishandeling heeft gepleegd? En zou hij dan 18 maanden gevangenisstraf moeten krijgen? Of is een geldboete of een taakstraf voldoende? En waarom ben je tot die beslissing gekomen? 

Leg de mate van opzet en poging in de casus uit.

Ten slotte, in hoeverre is er sprake van vrijwillige terugtreding? 

Oordeel Rechter

In deze zaak was het oordeel van de rechter als volgt:

Over de bewezen strafbare feiten

De rechter acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte de tenlastegelegde strafbare feiten heeft begaan. Zowel de poging tot beroving, diefstal en diefstal met geweld tegen personen om een vluchtweg mogelijk te maken bij een betrapping op heterdaad.

Uitspraak van de rechter

De rechter vindt dat er geen sprake is van noodweerverweer door de verdachte omdat geen sprake was van een situatie waarin hij zich moest verdedigen. De winkelbediende deed wat hij mocht doen om de verdachte aan te houden en te wachten op de politie. Wat de straf betreft houdt de rechter ook rekening met het strafblad dat de verdachte al heeft en straffen die in vergelijkbare zaken gegeven zijn.