wwspelling tt, samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Theorie en oefenvragen over werkwoordspelling

Lesdoelen: 

- je weet wat onder werkwoordspelling valt

- je weet wat de persoonsvorm is

- je weet de ik-vorm te vinden

- je weet de stam te vinden

- je weet dat je op  ,dat  moet letten

- je weet dat je op het voegwoord en moet letten

Wat is de eerste stap die je maakt bij werkwoordspelling?

Wat er onder werkwoordspelling valt:

persoonsvorm tegenwoordige tijd:   nu begrijp ik het

persoonsvorm verleden tijd:                vroeger begreep ik het

voltooid deelwoord:                                ik heb het begrepen

onvoltooid deelwoord:                           begrijpend knikte ik

gebiedende wijs:                                      begrijp dat dan!

bijvoeglijk naamwoord:                         de begrijpende leerling

Wat we nu gaan doen

- Oefenen met de spelling van werkwoorden (quizvragen)

- uitleg van 'dat'

- toelichting bij de komma

 

1. Welke zin is juist gespeld?

1. Sophie heeft haar vinger verbrandt.
2. Sam en Tom moesten op de bus wachtten.
3. Het verbrandde haar van Sjors stinkt enorm.
4. Tom verbreedde zijn tuinpad.

Oplossing

1. Sophie heeft haar vinger verbrand. Waarom met een 'd' en niet met 'dt'? 

• er staat al een werkwoord in, 'hebben/heeft'. Dat is de persoonsvorm. Dit is het voltooid deelwoord. Verbranden: (ik) verbrand - (ik) verbrandde - heb verbrand.

2. Sam en Tom moesten op de bus wachten. Waarom met één 't' en niet met twee? 

• Eigenlijk hetzelfde: 'moesten' is hier de persoonsvorm. Wachten is het hele werkwoord. Wachten: wacht - wachtte - heb gewacht. Het voltooid deelwoord klinkt hier van geen kant! Schrijf dan het hele werkwoord. Niks extra letters. 

3. Het verbrande haar van Sjors stinkt enorm. Waarom één 'd' en niet met twee? 

• hier zegt het werkwoord iets over een zelfstandig naamwoord: het haar. Dan maakt je het woord langer, maar zonder dubbele letters. En alléén als het meteen vóór het zelfstandig naamwoord staat. Btw, zet je de zin in een andere tijd, dan kom je erachter dat de pv 'stinkt' is (want dat verandert). Er is maar één werkwoord dat van vorm verandert in een zin en dat is de persoonsvorm: 'verbrande' verandert niet! De vergrote foto (vergroten: vergroot, vergrootte, heb vergroot). Geen dubbele letters! 

2. Welke persoonsvorm is correct?

'Het (gebeuren) regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.'

1. gebeurd
2. gebeurt
3. gebeurdt
4. gebeurdde

'Het gebeurt regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling'

'dat' is een aanwijzing dat een tweede zin start. 

Er staan dus twee persoonsvormen in de zin, twee werkwoorden die van vorm veranderen. 

Dat heet een samengestelde zin. 

3. Wat is juist?

'Wat je vindt, dat mag je houden. Vindt je ook niet?'

1. Fout, eerste 'vindt' moet zonder 't'.
2. Fout, beide keren moet 'vindt' zonder 't'.
3. Fout, tweede 'vindt' moet zonder 't'.
4. Deze zin is goed gespeld.

'Wat je vindt, dat mag je houden. Vind je ook niet?'

Let op bij een komma. Dan start een tweede zin, óf je hebt te maken met een opsomming die bij het onderwerp hoort (die zinnen komen later aan bod). 

- Er staan dus twee persoonsvormen in de eerste zin. Deze zin is daarmee een samengestelde zin.

- In de tweede zin kan je 'je' zonder probleem in 'jij' veranderen. Dat is die uitzondering: schrijf de persoonsvorm zonder 't'. [Loop jij?]

4. Welke persoonsvorm is correct? Let op! vt!!

'Gisteren (lunchen) ik met mijn oma.'

1. lunchde
2. lunchte
3. lunchete
4. lunchede

5. Welke werkwoordspelling is juist?

'Aan het begin van het jaar (besteden) we veel tijd aan werkwoordspelling'

1. besteden
2. besteede
3. besteedden
4. besteeden

6. Welke werkwoordsvorm is juist? Let op! vt!!

'Hij was (verheugen) zijn oude vriend weer te ontmoeten.'

1. verheugt
2. verheugd
3. verheugdt
4. verheugtd

7. Welke werkwoordsvorm is juist?

'Wie wat (bewaren), die heeft wat.'

1. bewaart
2. bewaardt
3. bewaard
4. bewaartd

'Wie wat bewaart, die heeft wat.'

Let op bij een komma. Dan start een tweede zin, óf je hebt te maken met een opsomming die bij het onderwerp hoort. 

Over deze zin:

De komma geeft hier aan dat er twee zinnen zijn, en dus staan er twee persoonsvormen in. Deze zin is daarmee een samengestelde zin. 

'heeft' is de persoonsvorm van de 2e zin.