6.3 Licht op de verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Nieuwe ideeën, nieuwe tijden

6.3. Licht op de Verlichting

Leerdoel

H2: Ik kan een beeld vormen van de Verlichting, door:

2.1 Je kan de verlichte gedachtegang van Voltaire omschrijven. (r)

2.2 Je kan de verlichte gedachtegang van John Locke omschrijven. (r)

2.3 Je kan de verlichte gedachtegang van Rousseau omschrijven. (r).

2.4 Je kan de verlichte gedachtegang van Montesquieu omschrijven.

2.5 Je kan uitleggen welke verlichte gedachtegang je voor jezelf het belangrijkste vindt. (i)

Wat weet je eigenlijk
over de Verlichting?

6.3.1 Vertrouwen in het gebruik van het verstand

Renaissance: In de Renaissance kwam er een hernieuwde belangstelling voor de wetenschap op. 

Wetenschappelijke revolutie: Tijdens de wetenschappelijke revolutie nam de wetenschappelijke kennis enorm toe door nieuwe instrumenten en wetenschappelijke technieken (o.a. wetmatigheden, experimenten). 

Van wetenschap naar Verlichting

De Verlichting kan worden gezien als reactie op de Wetenschappelijke Revolutie van de zeventiende eeuw. Nadat toen al diverse baanbrekende ontdekkingen waren gedaan, ging het nu om de vraag wat men met de nieuwe kennis kon doen en hoe men deze moest interpreteren. ‘In de Verlichting ging het om de mens & het wereldbeeld.’

ratio/ rationalisme

De ratio is de rede, het verstand. Een verlicht mens gaat uit van zijn verstand, beredeneert alles en maakt op basis daarvan zijn beslissingen.

De Verlichting

vanaf ±1700

• Denkstroming in de 18e eeuw waarin geloof en absolutisme plaats moesten maken voor Verstand (rede & ratio), vrijheid en gelijkheid.
  
• Ontstond in de westerse landen
• De aanhangers waren positief en vonden dat ze door rationeel na te denken de wereld konden verbeteren.

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.

Het licht van het verstand kan de duisternis van bijgeloof en achterlijkheid overwinnen!

Overeenkomst Verlichting & Wetenschappelijke revolutie

Tijdens de verlichting en tijdens de wetenschappelijke revolutie begonnen wetenschappers niet alles meer aan te nemen van de kerk. Ze gingen nadenken over hoe de wereld echt in elkaar zit. 

Verschil tussen Verlichting en Wetenschappelijke revolutie

Het verschil is dat bij de wetenschappelijke revolutie de wetenschappers zich meer focussen op de natuur en natuurwetten en bij de verlichting meer op de samenleving. 

Encyclopedieen 

Koffiehuizen

6.3.2 Kritiek op de kerk

Het eerste gebied waar wetenschappers verandering in wilden brengen, was religie. De verlichte denkers verweten de kerkleiders dat de kerkleiders hun gelovigen met opzet dom en onwetend wilden houden.

Voltaire

Stelde God voor als een horlogemaker. De wereld was een door God gemaakt uurwerk, dat de natuurwetten gehoorzaamde. En God bemoeide zich niet meer met de mensen.

Aan de slag...

6.3 Licht op de verlichting 

H: Maak opdracht 1 t/m 6

V: Maak opdracht 1 t/m 5

Klaar?

1. Vul je leerdoelenblad in

2. Leer de woordjes van vandaag (HW)

3. Vul de invulsamenvatting in 6.7

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent

Nieuwe ideeën, nieuwe tijden

6.3. Licht op de Verlichting

Leerdoel

H2: Ik kan een beeld vormen van de Verlichting, door:

2.1 Je kan de verlichte gedachtegang van Voltaire omschrijven. (r)

2.2 Je kan de verlichte gedachtegang van John Locke omschrijven. (r)

2.3 Je kan de verlichte gedachtegang van Rousseau omschrijven. (r).

2.4 Je kan de verlichte gedachtegang van Montesquieu omschrijven.

2.5 Je kan uitleggen welke verlichte gedachtegang je voor jezelf het belangrijkste vindt. (i)

Diderot

Locke

Montesquieu

Voltaire

Rousseau

Spinoza

Descartes

John Locke

Alle mensen worden vrij en gelijk geboren. Iedereen bezit  dezelfde grondrechten, zoals het recht op vrijheid, leven en bezit. Het is de taak van de koning was om deze rechten te bewaken. 

Rousseau

De Fransman Jean-Jacques Rousseau ging nog een stap verder. Hij vond dat het volk de macht moest hebben. Dit was alleen mogelijk als de democratie zou worden ingevoerd.

De macht van de koning moest ingeperkt worden.
 

Montesquieu

Bedenker van de Driemachtenleer
= De trias politica
Scheiding van het bestuur in drie machten: de wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht

Spinoza 

• Door de wetenschap ging Spinoza twijfelen aan bestaan van God
• Was niet de bedoeling
• Zijn boek werd verboden 

Denk na over waar de Verlichting voor stond. Wat wilden de Verlichters mee afrekenen?

1. De ratio (het verstand)
2. Altijd luisteren naar de kerk
3. De mens is van nature goed
4. De macht van het volk

Godsdienstvrijheid

Scheiding van machten

De wil van het volk moet worden uitgevoerd

Vrij zijn om je eigenbelang na te jagen

Adam Smith

Voltaire

Montesquieu

Locke

Aan de slag...

6.3 Licht op de verlichting 

H: Maak opdracht 7 t/m 9

V: Maak opdracht 6 t/m 9

Inleveren als je klaar bent dan door naar de volgende stap

Klaar?

1. Vul je leerdoelenblad in

2. Leer de woordjes van vandaag (HW)

3. Vul de invulsamenvatting in 6.7

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent

quiz.ntr.nl

Begrippen uit deze les

• Verlichting
• Trias Politica
• rijke burgerij (bourgeoisie)
• Wetenschappelijke revolutie
• Renaissance
• Ratio/rede
• Salons
• Encyclopedie

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Huiswerk

Maak de opdrachten van paragraaf 6.3.1 & 6.3.2 in TVG

Je mag oordopjes in

Klaar? Invulsamenvattingen