Toets Hoofdstuk 2 De Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoe wordt binnen de geschiedenis van de Republiek de periode 1609-1621 genoemd?

1. De Opstand
2. Het stadhouderloze tijdperk
3. Het Twaalfjarig Bestand
4. De Vrede van Munster

Na het Twaalfjarig Bestand werden enkele zuidelijke, katholieke gewesten door stadhouder Frederik Hendrik veroverd.
a. Welk begrip hoort bij deze gewesten?
b. Hoe werden deze gewesten bestuurd?
c. Noem de namen van deze gewesten.

Geef twee redenen waarom de naam 'Tachtigjarige Oorlog' volgens sommige historici niet correct is.

Wat is het verschil tussen de stadhouder en de raadspensionaris?

1. Stadhouder is de hoogste regent in het gewest Holland, de raadspensionaris van heel Nederland.
2. De stadhouder heeft de leiding over het leger en de vloot. De raadspensionaris gaat over de schatkist.
3. Stadhouder en de raadspensionaris hebben evenveel macht.

In 1609 roepen de Nederlandse gewesten en Spanje een wapenstilstand uit, genaamd het Twaalfjarig Bestand. Waarom?

1. De gewesten hadden niet genoeg soldaten voor het leger.
2. Spanje was te druk met andere oorlogen.
3. De oorlog was slecht voor de handel.
4. De soldaten wilden niet meer vechten en gingen muiten.

Wat gebeurde er bij de Vrede van Münster?

1. Einde aan het twaalfjarig bestand
2. Het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
3. Spanje erkent de Republiek als onafhankelijke staat
4. De scheiding tussen Noordelijke en Zuidelijke gewesten

Wat is géén gevolg van de Nederlandse Opstand?

1. er ontstaan nieuwe sociale lagen
2. er komt een economische bloeiperiode
3. de kunst en wetenschap komt tot bloei
4. Nederland krijgt een centrale politiek

Sleep de gebeurtenis naar het juiste jaartal.

1566

1568

1572

1581

1588

1584

Begin van de opstand

Protestanten vernielen Katholieke kerken

Filips wordt afgezet als vorst

De noordelijke gewesten roepen de Republiek uit

Inname van Den Briel

Moord op Willem van Oranje

Successen voor de opstandelingen

Spaanse successen

1572

inname van Den Briel

1576

Pacificatie van Gent

1581

Plakkaat van Verlatinghe

1579

Unie van Utrecht

1584

moord op Willem van Oranje

1585

Val van Antwerpen

1588

uitroeping van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1579

Unie van Atrecht

De Opstand begon in

1. 1566 met de Beeldenstorm
2. 1600 met de slag bij Nieuwpoort
3. 1572 met de verovering van Den Briel
4. 1568 met de slag bij Heiligerlee

Wat is géén oorzaak van de Nederlandse opstand?

1. Nederlandse burgers willen stemrecht.
2. Er is honger in de Nederlanden.
3. De adel heeft minder macht.
4. Ketter vervolgingen.

In 1588 worden de gewesten van de Unie van Utrecht onafhankelijk. Hoe heet deze nieuwe staat?

1. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
2. De Republiek der Nederlanden.
3. Het koninkrijk der Zeven Verenigde Nederlanden.
4. Unie van Utrecht

Gebeurtenissen tijdens de Nederlandse Opstand.
1.Beeldenstorm
2.Plakkaat van Verlating
3.Verovering van den Briel
4.Moord op Willem van Oranje
Wat is de goede volgorde?

1. 1-2-3-4
2. 1-3-2-4
3. 4-1-2-3
4. 4-3-1-2

Een politieke oorzaak voor het ontstaan van de Nederlandse opstand is:

1. het streng doorvoeren van centralisatiepolitiek
2. het niet hebben van particularisme
3. De Nederlanden wilden stemmen voor wie de macht kreeg.
4. de Staten-Generaal kreeg de macht van Spanje

Bij de Pacificatie van Gent waren de gewesten het eens maar ook oneens over bepaalde zaken. Leg dit uit.

Lees de bron.
a. Waarop reageert de paus?
b. Waarom voelde de paus zich bedreigd?
c. Wat was het gevolg van deze bul?

Benoem drie zaken die de hervormers verkeerd vonden in de katholieke kerk. Geef per antwoord aan waarom de hervormers dit wilden veranderen. Schrijf het zo op:
1. ............................... - dit wilden ze veranderen, omdat.......................
enz.

In 1588 verandert er veel in het bestuur van de Nederlanden.
Hoe zag het bestuur van de Nederlanden er uit na 1588? Leg dit duidelijk uit.

Lees de bron. Beantwoord daarna de vragen.
a. Noem de titel van dit document. (Het is niet onafhankelijkheidsverklaring..)
b. Leg met een tekstelement uit waarom deze tekst sterk is beïnvloed door het gedachtegoed van Calvijn.
c.Leg uit waarom deze bron belangrijk is geweest bij de totstandkoming van een onafhankelijke Nederlandse staat.

Stelling: Binnen het bestuur dat na 1588 ontstaat was het gewest Holland de baas en hadden de andere gewesten nauwelijks iets te zeggen.
Geef voor deze stelling een tegenargument en leg goed uit waarom je er tegen bent.

Noem een bestuurlijk verschil tussen de Republiek na 1588 en het Nederland van nu.

Bekijk de bron, gemaakt in 1576. Links staat Willem van Oranje begeleid door Eer, Rijkdom en Wijze Raad. Rechts staat Alva tussen Valsheid en Afgunst. Alva voert de Nederlandse Maagd naakt en geboeid aan de arm. Aan zijn voeten het Volk als een arme bedelaar. Op de achtergrond is de Spaanse Furie te zien.
a. Leg de betekenis van de prent uit waarbij je let op de tijd- en plaatsgebondenheid en het standpunt van de maker.
b. Eén aspect van de prent is historisch gezien niet juist. Welk aspect is dat? Leg je antwoord uit.

Bekijk de bron (klik op de knop), gemaakt in 1576. Links staat Willem van Oranje begeleid door Eer, Rijkdom  en Wijze Raad. Rechts staat Alva tussen Valsheid  en Afgunst. Alva voert de Nederlandse Maagd naakt en geboeid aan de arm. Aan zijn voeten het Volk als een arme bedelaar. Op de achtergrond is de Spaanse Furie te zien.

a. Leg de betekenis van de prent uit waarbij je let op de tijd- en plaatsgebondenheid en het standpunt van de maker.
b. Eén onderdeel van de prent is historisch gezien niet juist. Welk aspect is dat? Leg je antwoord uit.

Bekijk de bron.
a.Welke gebeurtenis wordt hier afgebeeld?
b. In welk jaar vond deze gebeurtenis plaats?
c. Noem een oorzaak voor deze gebeurtenis.
d. Noem een gevolg van deze gebeurtenis.

Welke bewering over Maarten Luther is waar?

1. Maarten Luther was van oorsprong een katholieke monnik.
2. Maarten Luther vond de verkoop van "aflaten" goed.
3. Maarten Luther was volgens Willem van Oranje een ketter.
4. Maarten Luther richtte samen met Johannes Calvijn een kerk op.

Wat zijn Calvinisten?

1. Aanhangers van Luther
2. Aanhangers van de katholieke hervormer Calvijn
3. Aanhangers van de protestante hervormer Calvijn
4. Aanhangers van de Joodse hervormer Calvijn

Bij welke hervormer of hervormers hoort de predestinatieleer?

1. Alleen bij Calvijn
2. Alleen bij Luther
3. Zowel bij Calvijn als bij Luther
4. Bij de Katholieke kerk

Welk verband is er tussen de hagenpreken en de beeldenstorm?

1. oorzaak - gevolg
2. verandering - continuïteit
3. feit - mening
4. Er is geen verband

Noem de verschillen tussen de Unie van Utrecht en de Unie van Atrecht.