taalverzorging 3.2 leestekens en tekens bij woorden

• Nederlands
• MBO

3.2 Leestekens en tekens bij woorden

• punt
• komma
• vraagteken
• uitroepteken
• dubbele punt
• aanhalingsteken
• apostrof
• trema 
• accent 
• weglatingsstreepje

Punt

Punt: aan het eind van elke zin.

Als verpleegkundige speel je een belangrijke rol in de zorg.

Komma

• basisregel: bij elke "rust" in de zin. 

1. tussen twee persoonsvormen

      Iets dat je altijd deed zonder erbij na te denken, gaat opeens moeilijk.

    2. in een opsomming

       Mensen met dementie hebben problemen met logisch denken, plannen,           organiseren en het  uitvoeren van activiteiten.

Komma

3.  voor een voegwoord     
  Dat vind ik een goed idee, want dan zijn we op tijd klaar.                                     
 De kleuters waren nerveus, omdat Sinterklaas in aantocht was.                                          > Bij de voegwoorden "en/ of" hoort geen komma

 4. in een lange zin 

Het is belangrijk, dat je goed controleert welke medicijnen een zorgverlener moet geven.

• 
  

• 
  

Komma

5. voor en na een aanspreking

Helaas, de volgende keer beter.

Meneer, wilt u even gaan zitten?

Kortom, verpleegkundigen zijn onmisbaar in de gezondheidszorg!

In welke zin staan de leestekens goed?

1. Vanmorgen was ik te laat, doordat ik mij had verslapen.
2. Vanmorgen was ik te laat doordat ik mij had verslapen.
3. Vanmorgen was ik te laat doordat, ik mij had verslapen.

Welke zin is goed gespeld?

1. Terwijl ik het bed opmaak, zetten mijn collega's koffie.
2. Terwijl ik het bed opmaak, zetten mijn collega's koffie.
3. Terwijl ik het bed opmaak, zetten mijn collega's koffie
4. Terwijl ik het bed opmaak zetten mijn collegas koffie.

Welke zin is goed gespeld?

1. De les van meneer Jansen vervalt vandaag omdat, hij ziek is.
2. De les van meneer Jansen vervalt vandaag omdat hij ziek is.
3. De les van meneer Jansen vervalt vandaag, omdat hij ziek is.
4. De les van Meneer Jansen vervalt vandaag, omdat hij is ziek.

In welke zin is goed gespeld?

1. Ik wens je veel succes met je stage en je opleiding.
2. Ik wens je veel succes met je stage, en je opleiding.

Dubbele punt

• Na een aankondiging van een opsomming

Je kunt kiezen uit: een ijsje, patat en drinken.

• Bij een citaat                                                                                                    De juf zegt: "Ik wil graag beginnen."

Aanhalingstekens

• Als je citeert (woord of zin letterlijk overnemen uit tekst).

       "Ik accepteer en respecteer de ander zoals hij/zij  is."                           geciteerd uit de Schoolgids

• Opschrijven wat iemand precies zo heeft gezegd.

       Nienke zei:  " Ik zie je vanmiddag om 15.00 uur bij de          

        bushalte."

• Als je het ironisch bedoelt.                                                                               "Geweldig", de trein is weer eens te laat.

Bij welke zin staan de leestekens goed?

1. Sanne zegt: De hygiëne in de crèche is goed.
2. Sanne zegt: "De hygiëne in de crèche is goed."
3. Sanne zegt: "de hygiëne in de crèche is goed. "
4. Sanne zegt de hygiëne in de crèche is goed.

Tekens bij woorden- apostrof 

• Bij meervoud en bezit na -a, -i, -u, -e, o, y, als je het anders gek uit zou spreken

agenda's, logo's, tosti's, Lisa's auto's

• bezit na een -s klank 

Max' tas, Bas' verjaardag

• bij weglating 

's middags, 's-Gravenhage 

• bij afkortingen (cijfer- of letterwoord) 

a4'tje, mbo'er 

Welke zin is goed gespeld?

1. Mijn collegas werden gevraagd voor een interview
2. Mijn collega's werden gevraagt voor een intervieuw.
3. Mijn collegas werden gevraagd voor een interview.
4. Mijn collega's werden gevraagd voor een interview.

Welke zin is goed gespeld?

1. Die omas hebben vijf tantes.
2. Die oma's hebben vijf tantes.
3. Die omas hebben vijf tante's.
4. Die oma's hebben vijf tante's.

Tekens bij woorden- trema

• als je een letter apart uitspreekt. Klinkt soms als "ieje" of "ijee"

België, officiële, zeeën 

shift " e = ë    

shift "i =ï    

Welke zin is goed gespeld?

1. De slechte hygiene zorgt voor epidemieën.
2. De slechte hygiene zorg voor epidemieën.
3. De slechte hygiëne zorgt voor epidemieën.
4. De hygiëne zorgt voor epidemieen.

Tekens bij woorden- accent

• om aan te geven dat de klank lang (é) of kort (è/ê) wordt uitgesproken 

saté  ('e =é), carrière (`e=è)`, enquête  (shift ^ e)

• om klemtoon aan te geven (alleen naar réchts) 

Dat moet je zéker doen!  

De patiënt mag maar één tablet.

Welke zin is goed gespeld?

1. In het cafe was maar een dronkenlap.
2. In het café was maar een dronkenlap.
3. In het café was maar één dronkenlap.
4. In het cafe was maar één dronkenlap.

Tekens bij woorden- weglatingsstreepje

• Om aan te geven dat je een deel van het woord weglaat 

voor- en achterkant

in- en uitvoer

aan- en uitkleden

Welke zin is goed gespeld?

1. Het eet en drinkgedrag van de baby's is uitstekend.
2. Het eet- en drinkgedrag van de baby's is uitstekend.
3. Het eet- en drinkgedrag van de babys is uitstekend.
4. Het eet- en drinkgedrag van de baby's is uitstekent.