D-toets bespreken (laatste les voor eindtoets)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

D-toets bespreken

Sprookje & spelling

D-toets bespreken deel I:

Herhaling bezitsvorm, verkleinwoord, samenstelling en meervoudsvorm.

D-toets bespreken deel II:

Quiz: eens of oneens? (theorie schrijven sprookje)

Laatste tips voor de eindtoets
Laatste oefeningen tussenletter bij samenstellingen

Aan het einde van deze les...

... kan ik alle spellingsregels toepassen op voorgeschreven woorden (bezitsvormen, meervoudsvormen, verkleiningsvormen, tussen -n bij samenstellingen).

...weet ik waar ik extra op moet letten tijdens het schrijven van mijn sprookje.

...weet ik wat ik op mijn laptop moet doen bij het inleveren van de toets.

Deel I D-toets Sprookje & spelling - Antwoorden

Woorden die erin moeten voorkomen in het meervoud:
•    Slechterik -->slechteriken
•    Kolonie -->kolonies of koloniën
•    Bacterie --> bacteriën

Woorden die erin moeten voorkomen in de bezitsvorm:
•    Baby -->baby’s (speen)
•    Lex --> Lex’ (tas)
•    Anne --> Annes (huis)

Woorden die erin moeten voorkomen als samenstelling:
•    Spin + wiel -->spinnewiel
•    Horloge + maker -->horlogemaker
•    Aap + trots -->apetrots

Woorden die erin moeten voorkomen in de verkleiningsvorm:

•    Paté -> pateetje
•    Tiramisu -->tiramisu’tje
•    Oma -->omaatje

Aan de slag!

Quiz: ben jei al un spelingsdeskundigge geworde?

Eens/goed of oneens/fout?

We bekijken een paar voorbeelden uit D-toetsen van leerlingen.

Eens of oneens?

Sanne heeft geen titel bedacht voor haar sprookje.

• Antwoord: oneens. Ieder sprookje staat vaak bekend om de beroemde titel.

Eens of oneens?

Max besluit de indeling tussen zijn inleiding, middenstuk en slot met witregels aan te geven.

Witregel = Enter tussen de alinea (zoals op deze slide).

• Antwoord: eens. Hierdoor wordt de opbouw van het verhaal helder voor de lezer.

Goed of fout?

Bregt besluit veel fantasie te gebruiken en gebruikt zoveel mogelijk bijvoeglijk naamwoorden om de sfeer in het sprookje te versterken. Ze schrijft:

Er was eens een grappige kabouter en die woonde in een kleine, schattige, eetbare rode paddenstoel.

• Antwoord: eens. Voor gebruik van fantasie en veel bijvoeglijk naamwoorden zorg je voor een sprookjessfeer en wordt de tekst levendig.

Eens of oneens?

Thomas besluit om de volgende moraal te bedenken voor zijn sprookje:

"Ga niet met een opaatje mee."

Hij vindt dit een prachtige, betekenisvolle moraal.

• Antwoord: oneens. Deze moraal gaat over een belangrijke gebeurtenis in het boek. Het is geen "wijze levensles" zoals je die in andere sprookjes tegenkomt. Bijvoorbeeld:
• Repelsteeltje --> Je mag niet liegen.
• Roodkapje --> Vertrouw geen vreemden.
  

Gouden tips voor de toets:

• Verwerk in jouw verhaal goed vs. kwaad (helpers vs. tegenstanders).
• In het middenstuk beleeft de hoofdpersoon avonturen (met helpers en tegenstanders) terwijl hij probeert een doel te bereiken. Denk aan: list, opdracht, missie, zoektocht enz.
  
• In het slot wordt duidelijk gemaakt of de hoofdpersoon zijn doel wel of niet heeft bereikt.

Gouden tips

• Let op de spelling van de hoofdletters (namen personages, plaatsen).

• Let op de werkwoordspelling.

•  Onderstreep de gebruikte woorden (uit deel I) in deel II.
  
• Sla het sprookje goed op! Opslaan -> Op mijn Mac > map Nederlands/ bureaublad.
  
• Inleveren via SOM > Inleveropdrachten > Bijlage toevoegen.
  

Gouden tips

Personages met elkaar laten praten?

1. Wat is de samenstelling van: spil + been?

1. spillenbeen
2. spillebeen

2. De beroemde kerk van Barcelona. Hoe spel je de correcte bezitsvorm?

1. Barcelonas beroemde kerk
2. Barcelonaas beroemde kerk
3. Barcelona's beroemde kerk
4. Barcellonna's beroemde kerk

3. De wijnen van Bordeaux. Hoe spel je de correcte bezitsvorm van 'Bordeaux'?

1. Bordeaux' wijnen
2. Bordeaus wijnen
3. Bordeaux wijnen
4. Bordeauxs wijnen

4. Wat is het verkleinwoord van 'saté'?

1. satétje
2. satetje
3. saté'etje
4. sateetje

5. Wat is het verkleinwoord van 'lolly'?

1. lolly'tje
2. lollytje

6. Wat is de samenstelling van 'boek + kast'?

1. boekekast
2. boeken-kast
3. boekenkast
4. boekeskast

7. Wat is de samenstelling van: groente + soep?

1. groentensoep
2. groentessoep
3. groentesoep

8. Wat is het meervoud van 'havik'?

1. Havikken
2. Havviken
3. Havieken
4. Haviken

9. Wat is de bezitsvorm van 'Lars'?

1. Larses
2. Lars's
3. Lars'

10. Wat is het verkleinwoord van: A3?

1. A3'tje
2. A3tje
3. A3-tje
4. A3etje

Moeite met het schema uit Op Nivea over de tussen -n?

Bekijk dan de uitleg op de volgende slides nog eens.

Maak tot slot de extra oefeningen op slides 24 en 25.

Ander schema: regels tussen -n in samenstellingen

Samenstelling = eerste deel van het woord + tweede deel van het woord samengevoegd tot één woord. Bijvoorbeeld: fietsenrek (deel 1 = fietsen, deel 2 = rek).

Samenstelling schrijven?

Stap 1. Bestaat het eerste deel van de samenstelling uit bn of een ww?

Ja, dus ik schrijf een --> -e.

Bijvoorbeeld: goedemorgen.

Stap 2. Het eerste deel van de samenstelling bestaat uit een znw. Dan zijn er drie soorten regels:

• 1. Het eerste deel van de samenstelling heeft alleen een meervoud op - en, dus ik schrijf --> en.

Bijvoorbeeld: fietsenrek, lampenkap, zwijnenstal.

• 2. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -s, dus ik schrijf een --> e.                                                                             Bijvoorbeeld: horlogemaker, aspergesoep.
• 3. Het eerste deel heeft zowel een meervoud op -en als op -s, dus ik schrijf een -->e.                                                                         Bijvoorbeeld: groentesoep, keuzestress.
  

Ander schema tussen -n in samenstellingen

Stap 3. Of is er sprake van een uitzondering bij het maken van de samenstelling?

Het eerste deel van de samenstelling...

- is uniek: zonnestelsel.

- is versteend: schattebout.

- is versterkend: reuzegoed.

- heeft geen meervoud: rijstepap.

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

Einde les