pgf 4.2: Is er genoeg voedsel voor iedereen?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

§4.2: Is er genoeg voedsel voor iedereen?

Leerdoelen

1: Je weet kunt uitleggen wat watervoetafdruk is.

2: Je weet wat fossiele brandstoffen zijn.

3: Je begrijpt waarom het beter is om duurzame energie te gebruiken.
4: Je begrijpt dat biotechnologie en biologische landbouw bijdraagt aan duurzaam eten.

5: Je kunt op een wereldkaart aangeven waar de producten die je eet vandaan komen.

havo filmpjes

Voor extra uitleg over havo leerstof kun je filmpjes vinden op It's Learning 'bronnen'; je moet ze verplicht bekijken.

De volgende foto's laten zien wat ieder gezin in een week eet. Bekijk de foto's aandachtig. Beantwoord deze vragen voor jezelf:

1: Hoeveel mensen moeten hiervan eten?
2: Wat valt je op aan het soort eten?
3: Welk gezin heeft een groter ecologische voetafdruk? 

Aandachtrichter/voorkennis ophalen.

De foto's zijn van Hungry Planet; een fotograaf heeft 24 landen bezocht om te kijken wat een gezin in dat land gemiddeld per week eet. 

Een gezin in Duitsland

Een gezin in Sudan

1: vier gezinsleden vs. zes gezinsleden.

2: Het Duits gezin eet veel meer dan het Sudanese gezin. Ook eten ze veel meer vlees. Het Duits gezin benut veel drinken en eten dat verpakt is in plastic. 

3: Het Duits gezin; zij eten veel meer (luxe) eten, zoals bier, dat veel water en energie kost om te produceren. De verpakking van het eten kost ook veel energie. 

Watervoetafdruk

De producten die je dagelijks gebruikt hebben veel water nodig gehad bij de productie.

Voeding is vooral een grote waterslokop: bijna 70 % van al het waterverbruik op aarde gaat naar het verbouwen van planten en gewassen.

Voedsel heeft daardoor een grote
watervoetafdruk.

Waterverbruik

1

Feiten:

-Er zit 15000 liter verborgen in één kilo rundvlees. Daar kun je 300 dagen van douchen.

-Van het oppervlak aan landbouwgrond waarvan één vleeseter kan worden gevoed, kunnen 3 tot 7 vegetariërs of 12 tot 20 veganisten leven.

Waarom is de watervoetafdruk
van vlees groot?

-Nederland heeft ongeveer 3,8 miljoen runderen. Een koe eet per dag 60 kilo voer en drinkt 100 liter water.

-Soja is een soort krachtvoer dat uit Brazilië komt. De productie en transport van soja en ander voer kost veel energie en water! 

-Een vleeskoe wordt ongeveer na twee jaar geslacht. Tot die tijd elke dag 60 kilo voer geven kost heel veel water... 

1

De foto kun je vergroten

tot 2:25

Fossiele brandstoffen

Naast water is er ook veel energie nodig om jouw eten te produceren, te verpakken en te transporteren.

De energie  komt vaak van fossiele brandstoffen zoals aardgas, aardolie of steenkool.

vraag: Wat zijn twee nadelen voor
het gebruik van fossiele brandstoffen?

2

vraag: Wat betekent het als iets fossiel is?

Antwoord op de vraag in de dia:
-Erg vervuilend voor het milieu.
-Ze raken een keer op.

Duurzame energie

Fossiele brandstoffen zijn erg vervuilend en raken een keertje op. Daarom is het beter om gebruik te maken van duurzame energie; het is niet schadelijk voor het milieu en het raakt niet op. 

Vraag: Welke soorten duurzame energie zijn er?

3

Antwoord:

-Windenergie, zonne energie, biomassa, waterkrachtenergie

Duurzaam eten

Kunstmest bestaat uit stikstof en fosfaat. Fosfaat is een grondstof die ooit zal opraken. 

We kunnen met biotechnologie ervoor zorgen dat sommige groentesoorten minder kunstmest nodig hebben en geen plantenziekten krijgen. 

Het volgende filmpje laat zien hoe dat gebeurt...

Een wetenschapper die de eigenschappen van basilicum aanpast.

4

Duurzaam eten

                            Vraag:  Waarom is biologisch eten duurder?

4

Biologische landbouw

Je gebruikt minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen voor komkommers. Daarom moet je ze op een duurdere manier beschermen tegen plantenziekten.

Ook krijgen kippen meer ruimte. Meer ruimte vrij maken kost veel geld. Dat merk je aan de prijs.

Vraag: Hoe kun jij thuis duurzamer omgaan met jouw eetgedrag?

Wel biologisch

Niet biologisch

4

Antwoord:

-Minder vlees eten, seizoensproducten eten of eigen moestuintje aanleggen. 

Waar komt je eten vandaan? 

Bij de vorige paragraaf hebben we gezien dat jouw eten reist; de ingrediënten van Nutella komen uit verschillende werelddelen. Waar komen de groenten en fruit die je dagelijks eet vandaan?


Maak de volgende opdrachten met behulp van bron 7.

-Opdrachten 2, 6a en 6b 

5

Vraag 1

Waarom gaat de productie van vlees ten koste

 van het tropische regenwoud in Brazilië?

havo

De leerling beantwoord de havo vraag bij mijn bureau.

antwoord: Voor de productie van veevoer is ruimte nodig. Daarvoor wordt tropisch regenwoud gekapt.

Vraag 2

Is biologische landbouw een manier om de productie van rundvlees duurzamer te maken? Leg je antwoord uit.

havo

antwoord:

Ja, want je gebruikt gebruikt minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen om veevoer mee te produceren. 

vraag 3

Leg uit waarom er door genetische modificatie minder transport van voedsel plaats hoeft te vinden.

havo

antwoord:

Voedsel kan gemakkelijker in bijvoorbeeld droge gebieden verbouwd worden. Dan hoeft daar minder voedsel heen gebracht te worden.