les 4: HC Lage Landen 1.1 De macht van de stad groeit (4) de dood van baljuw Jan

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

leerdoelen

- Je kan benoemen dat er met de opkomst van steden politieke en/of economische spanningen tussen de adel, patriciërs en de stedelijke burgerij (stadsbewoners: ‘vrije boeren’ en ambachtslieden/gilden leden) ontstonden;

- Je kan deze spanningen concreet maken door de standplaatsgebondenheid van verschillende standen en personen te beschrijven en toelichten hoe deze zich tot elkaar verhielden;

- Je kan toelichten welke ontwikkelingen tot deze spanningen hebben geleid.

Standplaatsgebondenheid

?

Standplaatsgebondenheid

Een bron is bijna nooit volledig betrouwbaar, maar altijd gekleurd. We moeten daarbij rekening houden met standplaatsgebondenheid. 

De mening van een persoon wordt beinvloed door zijn/haar achtergrond én de tijd en plaats waar hij/zij leeft.

Door te kijken naar de standplaatsgebondenheid van de maker/schrijver van de bron kan je meestal ook iets over de betrouwbaarheid zeggen.......

1300, in een stad ergens 

in Vlaanderen.......

Het was al een langere tijd onrustig in de stad. Door de geruchten dat er binnenkort een leger van Filips IV van Frankrijk de stad in zou komen werd de sfeer op straat steeds grimmiger en liepen de spanningen tussen de inwoners op. De meningen waren verdeeld over graaf Gwijde van Dampierre en de door hem aangestelde baljuw Jan.          Nachten op rij waren er opstootjes. Toen de baljuw zich op een avond naar zijn huis begaf, kwam hij terecht in een van deze opstootjes. In alle drukte en chaos werd hij opeens op zijn achterhoofd geraakt door een houten knuppel. Toen de menigte uiteen was gestoven bleek hij op slag dood te zijn.

Wie de dader was, of daders waren, is tot op de dag van vandaag onbekend......

Het is aan jullie om op basis van bronnen te onderzoeken wie de verantwoordelijke is, of verantwoordelijken zijn, voor de moord.

een baljuw is de vertegenwoordiger van de heer in de stad.

Baljuws waren gerechtelijke en politie-ambtenaren, belast met de ordehandhaving en de misdaadbestrijding in hun ambtsgebied. Als vervolgingsambtenaren spoorden zij de misdrijven op en traden voor de rechtbanken op als openbare aanklagers.

1285-1304

1278-1305

instructie

1

Verdeel de bronnen in bronnen die:

- achtergrond info geven en

- bronnen die specifieke informatie geven over één persoon/gilde

2

Lees de achtergrond aandachtig (liggen op volgorde)

3

bekijk goed tot welke (maatschappelijke) groep de personen horen. (geen volgorde)

Maak een indeling

1. Wie zijn mogelijke daders en wat zijn hun motieven? Noteer daarbij de nummers van de gebruikte bronnen en leg uit waarom

2. Wie is volgens jullie verantwoordelijk voor de dood van baljuw Jan? Noteer daarbij de nummers van de gebruikte bronnen en leg uit waarom.

3. Met de opkomst van steden ontstonden politieke en/of economische spanningen tussen de adel, patriciërs en de stedelijke burgerij.
Welke ontwikkelingen hebben tot deze spanningen geleid?

4. In hoeverre zijn jullie het eens met de stelling: De dood van baljuw Jan is een gevolg van politieke/economische spanningen die ontstonden tussen de standen door de opkomst van de steden.

notabene...... 

De dader zal of de daders zullen worden veroordeeld voor de koninklijke rechtbank, omdat een zaak als deze niet lokaal kon of mocht worden opgelost. Zolang de dader(s) niet van adel zijn, zal deze in ieder geval de doodstraf krijgen.

leerdoelen

- Je kan benoemen dat er met de opkomst van steden politieke en/of economische spanningen tussen de adel, patriciërs en de stedelijke burgerij (stadsbewoners: ‘vrije boeren’ en ambachtslieden/gilden leden) ontstonden;

- Je kan deze spanningen concreet maken door de standplaatsgebondenheid van verschillende standen en personen te beschrijven en toelichten hoe deze zich tot elkaar verhielden;

- Je kan toelichten welke ontwikkelingen tot deze spanningen hebben geleid.

huiswerk

lezen t/m blz 15

maken t/m 1.28

Beantwoord de hoofdvraag zo volledig mogelijk:

"Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk (1050-1302)?"