Les 15 ZH4 12-10-23

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

       Startklaar:

- Telefoon in Zakkie!

- Op tafel:

              Pen

              Map

              Feniksboek

Welkom bij de Geschiedenisles ZH4!

Startopdracht:

Schrijf de antwoorden op de volgende vragen op:

1.  

2. 

3. 

Programma deze les:

1. Lesdoelen 
2. Herhaling vorige les: Kruistochten en staatsvorming
3. Uitleg over staatsvorming
4. SO nakijken

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Kun je benoemen welke bevolkingsgroepen er aanwezig waren in de Republiek.

• Kun je beschrijven hoe de armenzorg was vormgegeven.

• Kun je uitleggen wat het rasphuis is en hoe je hier terecht kon komen.
  

Herhaling vorige les

Feodalisme --> Staatsvorming en centralisatie

Context: begin van staatsvorming en centralisatie

Feodalisme (leenstelsel):

- Koning verdeelt land (verdeel & heers)

- Koning (= leenheer) geeft dus grond weg

- Vazallen (= leenmannen) zweren trouw aan de koning

Macht van de koning was dus opgebouwd uit veel 

fragmenten: stukjes land met vazallen 

-----> risico op afbrokkeling! 

K.A. : Begin van staatsvorming en centralisatie

Feodalisme: voor- en nadelen

Voordelen:	Nadelen:
Je krijgt wapens en soldaten zonder er zelf voor te hoeven zorgen	Minder controle op de gang van zaken op de uitgedeelde landerijen: leenmannen die minder trouw de koning volgden bleven onder de radar.
De feodale band is gebaseerd op vertrouwen: leenmannen hoeven dus niet te worden betaald met geld.	De band is gebaseerd op vertrouwen: leenmannen kunnen het vertrouwen opzeggen en zich tegen de koning keren. Soms lopen ze over naar een andere koning. Die hebben dan wapens en soldaten.

Oplossing voor de risico's en nadelen van het feodale stelsel:

Staatsvorming (= streven naar een staat, waar 1 persoon de baas is):

- Duidelijke grenzen

- Alleen de koning heeft macht, niet de leenmannen

Centralisatie (= streven naar bestuur vanuit 1 centrale hoofdstad):

- Koning bepaalt alles zelf

- Overal dezelfde wetten

K.A. : Begin van staatsvorming en centralisatie

Staatsvorming door centralisatie 

Koning wil zijn macht vergroten ---> centralisatie

Overal dezelfde:

- belastingen

- rechtbank

- wetten en regels

K.A. : Begin van staatsvorming en centralisatie

Centraliseren ging niet vanzelf

Dankzij de geldeconomie (dus geen autarkische ruilhandel meer) kon de koning belasting innen om:

- Ambtenaren te betalen

- Beroepsmilitairen in te huren

- Staatsuitgaven te doen 

Dankzij rechters en ambtenaren (dankzij de universiteiten)

Dankzij krachtigere wapens

K.A. : Begin van staatsvorming en centralisatie

Betrouwbaarheid

Afhankelijk van wat je wil weten!

1. Is de bron uit dezelfde tijd?
2. Wie heeft de bron gemaakt en waarom?
3. Staan er vooral feiten of vooral meningen in de bron?
4. Kun je de informatie in de bron ook in andere bronnen vinden?

Representativiteit

Ook afhankelijk van wat je wil weten!

--> Is een bepaalde bron kenmerkend voor een bepaalde tijd?/ideologie?/ontwikkeling?

--> Dus: is wat in de bron staat niet een uitzondering?

Hoe kun je dat nagaan?

--> kijken of de bron overeenkomt met het algehele beeld van een periode/ideologie/ontwikkeling

Eenzijdigheid

Maker van de bron laat maar 1 kant van de gebeurtenis zien

Is de maker partijdig over deze gebeurtenis? 

......

......

......

Samenvatting: ....

Eindopdracht: schrijf een Cornell-samenvatting van de les waarin je de sleutelwoorden gebruikt: