4.1 Einde van de wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

De wereld na de oorlog

4.1 Einde van wereldrijken

KA 34: Nationalistische bewegingen in koloniën, streven naar onafhankelijkheid (dekolonisatie) 

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen hoe er een einde kwam aan de koloniale periode in Azië en in Afrika

Tijdvak 10: Televisie en computers

1950-heden

'moderne tijd'

10 minuten zelfstandig aan de slag

Neem dit schema in ieder geval over!

Terug in de tijd

1870-1900 Modern-Imperialisme

• De Europese grootmachten streefden naar een groot wereldrijk. 
  
  
• Kolonisatie van Afrika en Azië op zoek naar grondstoffen voor de industrie.

-> Economische uitbuiting

-> Blanke overheersing

Duits koloniaal rijk

Frans koloniaal rijk

Brits koloniaal rijk

Terug in de tijd

1900 - macht brokkelt af

• Er ontstaan onafhankelijkheidsbewegingen

-> Tussen 1945 en 1955 werd heel Azië onafhankelijk.

-> Tussen de jaren '50 en '60 kwam Afrika vrij.

Nationalisme en vrijheidsdrang

Aziatisch nationalisme

Europese landen gingen andere delen van de wereld inpikken om een groot rijk te vormen.

Deze gebieden werden dan Europese kolonies.

Jongeren in deze gebieden kregen wel onderwijs, maar dan wel westers. 

Zij gingen naar een westerse hoge school of zelfs een universiteit in Europa.

Aziatisch nationalisme

Zo ook de Indiër: Gandhi

Jongeren hoorden op deze scholen westerse ideeën: nationalisme, vrijheid en democratie.

Ze merkten ook  de ongelijkheid op.

Dat leidde tot verzet. Ze werden nationalisten die een einde wilde maken aan de blanke overheersing en ze wilden een eigen staat hebben.

1947

India onafhankelijk

Leidt tot geweld tussen moslims en hindoestanen

Uiteindelijk drie staten: Pakistan, India en Bangladesh

Het conflict tussen Israël en de Arabieren

Zionisme

Na Brits-Indië wilden de Britten ook van andere kolonies af.

In 1948 vertrokken ze uit Palestina. Dit was 1 van de gebieden de ze na de Eerste Wereldoorlog hadden overgenomen van het verslagen Turkse Rijk.

Ook in Palestina was er geweld tussen 2 groepen: Palestijnen en joden.

Sinds 1900 waren er al honderdduizenden joden naar Palestina gekomen, vanwege het antisemitisme in Europa.

Zionisme

Vele van de joden waren aanhangers van het Joodse nationalisme:

Zionisme

Zij wilden alle joden veilig in 1 land hebben.

Dat moet dan wel in Palestina zijn, omdat hun volk daar ook al 2.000 jaar geleden woonde, tot ze door de Romeinen werden verdreven.

Diaspora

2000 jaar geleden moesten de joden juist weg uit Palestina, vanwege hun geloof kregen ze ruzie met de Romeinen.

Sinds 1900 willen ze juist terugkregen omdat ze in Europa worden gediscrimineerd:

Anti-semitisme

Israël en Palestijnen

Vanaf 1945 vertrokken ook veel overlevenden van de Holocaust naar Palestina.

De VN wilde een oplossing voor de situatie: het land splitsen in 2 landen voor de joden en de Palestijnen.

De Palestijnen gingen niet akkoord, en begonnen de joden te verjagen.

Maar de joden sloegen hard terug. Hierdoor moesten honderdduizenden Palestijnen vluchten

Toen de Britten in 1948 definitief vertrokken riep de joodse leider Ben Goerin de joodse staat Israël uit.

Een dag later vielen de omringende Arabische landen aan.
Maar Israël was militair superieur!
Er kwamen meer oorlogen met buurlanden: 1956, 1967 en 1973.
En telkens kon Israël winnen.

Tijdens de Zesdaagse oorlog in 1967 bezette Israël ook nog eens extra Palestijnse gebieden, zoals de Westelijke Jordaanover en de Gazastrook.

nos.nl

Indonesië

Nederland en Frankrijk wilden in 1945 hun kolonies niet opgeven. 
Maar het werd steeds moeilijker om de kolonies te houden.

In 1954 moest Frankrijk Vietnam opgeven na een bloedige onafhankelijkheidsoorlog.

Nederland moest Indonesië al in 1949 opgeven.
Maar dat ging niet geheel vrijwillig...

Toen Japan in 1945 capituleerde, had de Indonesische leider Soekarno op 17 augustus gelijk de Republiek Indonesië uitgeroepen.

Nederland accepteerde dat niet, want zij zagen Indonesië nog steeds als een Nederlandse kolonie.

Veel Nederlanders gingen ervan uit dat Nederland de kolonie nodig had om te herstellen van de schade van de oorlog.

"Indië verloren, rampspoed geboren.'

Om Indonesië te houden als kolonie, werden er militairen naar Indonesië gestuurd in 1947.

..................

Nederlands-Indië

15-8-1945

Japanse capitulatie

17-8-1945

Soekarno, die met Japan had samengewerkt, roept Republiek Indonesia uit

1947 en in 1948: Politionele acties

Waarom noemden de Nederlanders deze militaire acties
"politionele acties"?

27 december 1949

soevereiniteitsoverdracht

Vietnam

Onderdeel van de Franse kolonie Indochina

1954

Frankrijk wordt door Ho Chi Minh gedwongen zich uit de kolonie terug te trekken

Algerije

• In 1954 begon een oorlog waarbij Algerijnse nationalisten onafhankelijk wilden worden van Frankrijk

• Na een lange en wrede oorlog werd Algerije on 1962 onafhankelijk

De rest van Afrika

• Zodra er een nationalistische beweging ontstond in een land, lieten Europeanen het meteen onafhankelijk worden
• De Europeanen hoopten zo nog enige invloed te kunnen hebben
• Zo waren de Europese bedrijven nog steeds welkom in het land