MTH, leerjaar 1, blok 4, les 3, injecteren, i.m.

• Medisch technisch handelen
• MBO
• Studiejaar 1

MTH, blok 4, les 3

Onderdelen van de les:

• Terugblik naar les 2.
• Injecteren.
• Intramusculair (in de spier) injecteren.

Wat is het verschil tussen medicijnen die enteraal of parenteraal worden gegeven?

Geef 4 voorbeelden van medicijnen die enteraal worden toegediend.

Geef 4 voorbeelden van medicijnen die parenteraal worden toegediend.

Medicijnen kunnen lokaal (plaatselijk) en systemisch (via het bloed) worden toegediend. Noem 3 voordelen van de lokale toediening.

Injecteren

Injecteren: het toedienen van een vloeibaar geneesmiddel in een weefsel d.m.v. spuit en naald.

Je kunt als doktersassistente injecties toedienen in verschillende soorten weefsels, 

• in een spier (intramusculair)
• in de huid (intracutaan) 
• in het onderhuidse vetweefsel (subcutaan)  

Het toedienen van medicijnen via injectie is een voorbehouden handeling. 

Dat betekent dat de injectie alleen mag worden gegeven door een doktersassistente als:

- zij deskundig is

- zij bekwaam is

- zij opdracht van een arts heeft gekregen

- er mogelijkheid is van tussenkomst (ingrijpen door

   arts)

Deskundig betekent:

1. Voldoende theoretische scholing hebben gevolgd
2. Voldoende praktische scholing hebben gevolgd
3. Voldoende ervaring hebben om de handeling zelfstandig uit te voeren
4. Voldoende theoretische en praktische scholing hebben gevolgd

Bekwaam betekent:

1. Voldoende theoretische scholing hebben gevolgd
2. Voldoende praktische scholing hebben gevolgd
3. Voldoende ervaring hebben om de handeling zelfstandig uit te voeren
4. Voldoende theoretische en praktische scholing hebben gevolgd

Redenen om te injecteren:

• om een snel resultaat te krijgen: hartinfarct, ernstige
  

     koliekaanval

• vermijden van het spijsverteringskanaal, bijv insuline,

      vit B12

• patiënt mag niets per os innemen > na OK
• patiënt kan niets per os innemen > bewusteloos,

      braken

• patiënt wil niets per os innemen > psychisch ziek
  

Injectiemethoden:

Intracutaan; in de huid = i.c. > wel DA

Subcutaan: onder de huid = s.c. > wel DA

Intramusculair: in de spier = i.m. > wel DA

Intraveneus: in de ader = i.v.

Intra arterieel: in de slagader = i.a.

Intra cardiaal: in het hart

Intra articulair: in een gewricht

Intra lumbaal: in de ruggenmergholte

Complicaties van injecteren:

• infecties door onsteriel werken
  
• beschadigde zenuw
  
• veroorzaken hematoom (bloeduitstorting) door beschadigen bloedvat
  
• te snelle opname medicatie door aanprikken bloedvat
  
• necrose (= weefselversterf) door beschadigen onderhuidbindweefsel
  
• allergische reactie
  

Controles voor het klaarmaken van een injectie:

• Is het het juiste geneesmiddel
  
• Is de vervaldatum nog niet verlopen
• Is de steriliteit gewaarborgd
  
• Is het de juiste hoeveelheid en/of concentratie
  
• Is het geschikt om op de voorgeschreven wijze te geven

Geef van de volgende punten 1 voorbeeld:
- reden om te injecteren
- injectiemethode
- complicatie van injecteren

Intramusculair injecteren

Bij een intramusculaire injectie dien je een geneesmiddel toe in het spierweefsel. 

Het geneesmiddel wordt vervolgens in het bloed opgenomen via kleine bloedvaatjes in de spier. 

De opname in het bloed verloopt sneller dan bij een subcutane injectie.

De intramusculaire injectie wordt vaak loodrecht door de strak getrokken huid in de spier gebracht.

Dat betekent dit dat de injectie in een 90 graden hoek wordt ingebracht (dit is loodrecht). 

Soms wordt de injectie in een hoek van 45 graden ingebracht, dit komt voor bij de griepvaccinatie.

Loodrecht techniek (90 graden)

45 graden techniek

Geschikte injectiegebieden (i.m.)

De armspier: de zijkant van de bovenarm .

De dijbeenspier: de boven/buitenkant (het middelste deel) van het bovenbeen.

De bilspier: de rugzijde, ‘de bilkant’ of de buikzijde, ‘de heupkant.

De armspier: 

De kleine dikke driehoekige spier in de bovenarm . 

Het injectiegebied heeft een snelle opname van medicijnen en is gemakkelijk toegankelijk. 

Het gebied is geschikt voor het injecteren van kleinere hoeveelheden, zoals vaccinaties. 

Leg twee vingers horizontaal beneden het botje (acromion) wat de punt van de schouder vormt, je vindt de basis van de driehoek waarin je kunt injecteren.

Dijbeenspier:

Dit is een goed ontwikkelde spier in de boven/buitenkant (het middelste deel) van het bovenbeen.

Een toegankelijk gebied met een goede opname van medicijnen.

In het gebied bevinden zich veel kleine zenuwuiteinden waardoor de injectie pijnlijk kan zijn. 

Het bovenbeen verdeel je eerst van heup tot knie in een linker- en rechterhelft. 

In de buitenste helft ga je injecteren en daarbij blijf je een handbreedte van je heup en een handbreedte van je knie af. 

In het hele buitenste vak er tussenin kun je injecteren.

De bilspier:

Meestal wordt er in de rugzijde van de bil geïnjecteerd door één lijn vanuit de bilnaad naar de heupkam te maken en hierop een verticale lijn in het midden. Zo ontstaan er vier kwadranten. 

De injectieplaats bevindt zich dan in de boven/ buitenzijde van de bil.

Dit geeft de minste kans om in de grote lichaamszenuw te prikken.

Hoe bepaal je de injectieplaats in de armspier?

Hoe bepaal je de injectieplaats in de dijbeenspier?

Hoe bepaal je de injectieplaats in de bilspier?

Er zijn meerdere technieken voor het injecteren in de spier:

De strechttechniek:

Neem de spier tussen duim 

en wijsvinger van de ene 

hand en trek de huid wat 

strakker. Breng de 

injectienaald loodrecht 

door de strak getrokken 

huid in de spier. 

De rangeertechniek.

De rangeer-, Z- of Zig zagtechniek is een andere techniek om loodrecht intramusculair te

injecteren. 

Deze techniek voorkomt terugvloeien en/of irritatie van geïnjecteerde vloeistof in het onderhuidse bindweefsel. 

Terugvloeien van vloeistof kan pijn en beschadiging veroorzaken vooral bij olieachtige of irriterende vloeistoffen.

Verplaats met de ene hand huid en onderhuidse bindweefsel van de injectieplaats 2-3 cm zijwaarts en fixeer de huid tijdens de injectie. 

Dien met de andere hand de injectie toe.

Injecteer het medicijn en wacht 10 seconden, 

terwijl je de huid opzij houdt. 

Dit laat de spier ontspannen en zo kan het 

medicijn worden geabsorbeerd.

Laat de huid pas los als de naald is verwijderd. 

De huid (met onderhuids bindweefsel) veert

terug in de oorspronkelijke stand en sluit 

het injectiekanaal af.

Aandachtspunten:

• De spier als een dikke plooi tussen de duim en wijs- en middelvinger opnemen, voor een intramusculaire injectie wordt afgeraden (WHO). Deze techniek vergroot het risico op per ongeluk subcutaan injecteren. Gebruik deze techniek alleen bij erg magere cliënten.

• Bij pt die anticoagulantia (antistolling)gebruikt, extra voorzichtig zijn en bedacht op hematomen.

• Alleen op gave plaatsen van de huid injecteren

• Niet in oedemateus weefsel prikken > vermindert de resorptie.

Benoem 2 technieken om een injectie in de spier te geven.