Les 6 - geschiedenis van het jodendom deel 5

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Jodendom

Les 6: Geschiedenis van het jodendom

Deel 5

In deze les komt het volgende aan bod

1789 t/m nu

•  Franse Revolutie
  
• Ottomaanse Rijk
  
• Zionisme
  
• WO II
  
• Conflict Israël - Palestina
• Intifada
  

Terugblik vorige les

Wat is 'diaspora'?

1. vervolging van een volk
2. verspreiding van een volk over gebieden
3. verwelkomen van een volk
4. onderdrukken van een volk

Hoe zagen de Byzantijnen de joden?

1. als dieven
2. als gewelddadige burgers
3. als mensen die vrij hun geloof konden belijden
4. als tweederangs burger

Waar staat de Al-Aqsamoskee?

1. In Jeruzalem
2. In Marrakesh
3. In Algerije
4. In Bethlehem

Wat hebben de Joodse tempel en de Al-Aqsamoskee met elkaar gemeen?

Leg de term 'antisemitisme' in 1 woord uit.

Wie was anti-joods?

1. Luther
2. Calvijn

Franse Revolutie

1789

We hebben al gezien dat er steeds meer joden naar Nederland kwamen dankzij Calvijn.

Een ander lichtpuntje voor de joden is de Franse Revolutie. De Franse Revolutie ging om gelijkheid voor iedereen, wat voor geloof je ook hebt.

Waarom was de Franse Revolutie een lichtpuntje voor de joden?

Ottomaanse Rijk

1839

In het Ottomaanse Rijk krijgen joden ook gelijke rechten. Maar in diezelfde 19e eeuw ontstaat er ook een splitsing tussen Oost-Europese joden die erg orthodox zijn (chassidisme) en liberale joden die wat vrijzinniger zijn. De liberale joden integreerden in de Europese samenleving en mengden zich met de rest van de bevolking. De liberale joden vielen ook niet echt op; ze droegen alleen een gebedskleed of keppel als ze gingen bidden. Chassidische joden vielen wel op. Dit is misschien ook een van de redenen dat ze later werden vervolgd in Oost-Europa.

Er waren in deze periode ook veel Joodse geleerden die een bijdrage leverden aan de wetenschap, literatuur en kunst. (Karl Marx: waar het communisme uit ontstaan is, Sigmund Freud: de grondlegger van de psychologie en psychiatrie).

Wat is het verschil tussen chassidische en liberale joden?

Zionisme

19e eeuw

In de 19e eeuw werden de joden nog steeds, en eigenlijk steeds meer vervolgd. Er kwam steeds meer haat jegens joden, waardoor steeds meer het verlangen ontstaat om terug te keren naar het beloofde land: Kanaän (Israel). Dat verlangen om het beloofde land opnieuw te stichten, heet zionisme. 

Theodor Herzl (1860-1904) was een Oostenrijkse activist en journalist die met het idee kwam om een Joodse staat in Palestina te stichten. Het was volgens hem de enige oplossing voor de moeilijke positie van de Joden in Europa. In een eigen staat zouden Joden niet langer in de minderheid zijn en niet langer worden geminacht. Die nieuwe staat moest volgens hem verrijzen in Palestina.

Leg de term 'zionisme' uit.

Tweede Wereldoorlog

1939-1945

Het grootste dieptepunt is natuurlijk de 2e Wereldoorlog. De nazi’s zien de joden als “Untermenschen” en willen hen uitroeien. Ze hebben hierbij de helft van de joodse wereldbevolking (6 miljoen mensen) vermoord in de vernietigingskampen. Dat is zo’n gruwelijke periode in de geschiedenis van de mensheid. Joden hebben de afgelopen eeuwen zo ontzettend veel geleden onder onderdrukking. Al dat leed leidt ertoe dat eerst de Britten een belofte doen dat de staat Israël weer wordt gesticht. Later voerden de Verenigde Naties dit uit in 1948. Palestina moest meer ruimte maken voor de joden, wat tot veel conflicten heeft geleid. 

Conflict Israël - Palestina

Heel in het kort ontstond de kwestie zo: een Joods-Oostenrijkse activist zag een eigen Joodse staat als oplossing voor de moeilijke positie van Joden in Europa. Die staat moest verrijzen in Palestina. Het idee sloeg aan. Na de Eerste Wereldoorlog kregen de Britten het gezag over Palestina. Onder de vleugels van de Britten vestigden steeds meer Joden zich in Palestina. Dat leidde tot verzet onder de Palestijnen, en uiteindelijk tot een opstand.

In 1947 kwamen de Verenigde Naties tot een plan voor de verdeling van Palestina. De Joden accepteerden dit plan, de Palestijnen niet. Omringende Arabische landen vielen Palestina binnen, maar na deze strijd kreeg Israël een groter gebied onder controle dan hen in het VN-verdelingsplan was toebedeeld. Daarna volgden nog enkele oorlogen. Het conflict speelt nog altijd.

Yom-Kippoeroorlog en Intifada

In 1973 werd Israël plotseling aangevallen door allerlei Arabische landen die de staat Israël wilden vernietigen (Yom-Kippoeroorlog). De Joden hebben de Arabieren toen verslagen, waardoor het gebied is uitgebreid.

Een gevolg hiervan is intifada: een grote opstand van de Palestijnen. Later in 2003 vond dit nog eens plaats.

Er zijn intussen veel vredesbesprekingen geweest. In 1995 leek het zelfs te gaan lukken dat er vrede zou komen tussen de Joden en Palestijnen. Door terroristische aanslagen is dit tenietgedaan. Ook nu is er weer veel onrust in het gebied.

1973 + 1987

Waar staat 'Intifada' voor?

1. verovering
2. vrede
3. opstand
4. gebied

Waarom was de Franse Revolutie een lichtpuntje voor de joden?

Wat is het verschil tussen chassidische en liberale joden?

Leg de term 'zionisme' uit.

Waar staat de term 'zionisme' voor?

1. een bevolkingsgroep uitroeien
2. vrede sluiten met een bevolkingsgroep
3. je houden aan de joodse leefregels
4. verlangen om beloofde land te stichten

Ik heb iets nieuws geleerd vandaag

😒🙁😐🙂😃