4.4 Het ijzeren Gordijn gaat open

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog ontdooit

tweede helft van de jaren '80

Waarom?

• Reagan wordt herkozen als president van de VS in 1984: hij kan nu iets vriendelijker richting de Sovjet-Unie zijn

• Nieuwe leider voor de Sovjet-Unie, Mikhail Gorbatsjov, brengt een ander geluid
  

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid
  

• Perestrojka: economische hervormingen
  

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten. 

• Dus ook minder Sovjet-soldaten buiten de Sovjet-Unie
  

• Vergeet dit ook niet: wat betreft Gorbatsjov is de wapenwedloop voorbij. De Sovjet-Unie doet in ieder geval niet meer mee.
  

Let op! Gorbatsjov wilde het communisme in de S.U. hervormen, niet afschaffen.

Gevolgen

• Gorbatsjov wil een betere relatie hebben met de Westerse landen

• Verschillende, belangrijke ontmoetingen tussen Reagan en de Gorbatsjov

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan
  

• Vergeet dit ook niet: Gorbatsjov wil graag dat zijn ideeën ook in andere communistische landen van Oost-Europa worden ingevoerd. Deze landen willen, kunnen en durven dit niet.
  

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!
  

1989

Onder invloed van de hervormingen in de Sovjet Unie

komen er in de lente van 1989 vrije verkiezingen in Polen

In oktober 1989 wordt Hongarije een democratie

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR, in oktober 1989

Gorbatsjov is eregast...

...hij komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties in Berlijn

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, 

terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

9 november 1989 - DDR regering besluit dat iedere DDR burger de grens over mag

Verwarring!

Bedoeld was: iedereen die de DDR voorgoed wil verlaten mag weg

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Video: Berlijn en de Koude Oorlog

In de landen

van Oost-Europa braken revoluties uit.

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Het einde van de Sovjet-Unie

• De nieuwe leider van de Sovjet-Unie, Gorbatsjov, zag dat het in het Westen economisch steeds beter ging
  
• Hij maakte afspraken met de Amerikanen om te stoppen met de dure wapenwedloop
  
• Hij stond meer vrijheid toe in de Sovjet-Unie

• Ook maakte hij bekend dat het Rode Leger niet langer andere communistische regeringen zou beschermen
  
• Hierdoor kwamen er steeds meer protesten in Oost-Europese landen, waardoor communistische regeringen moesten aftreden
  
• In 1989 werd de Berlijnse Muur afgebroken en in 1991 kwam er ook in de Sovjet-Unie een einde aan de communistische regering

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. 
  
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië.
  
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.
  

Eind goed, 

al goed?

Nee, in sommige delen van het voormalige Oost-blok ontstaan grote en kleine problemen

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers' ( Ossi's en Wessi's)

• Sommigen, niet alleen Oost-Duitsers, moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)

GEVOLGEN

• ANDERE COMMUNISTISCHE LANDEN GAAN OVER NAAR KAPITALISME/DEMOCRATIE
• UIT ELKAAR VALLEN WARSCHAUPACT EN SU
• OOST-EUROPESE LANDEN WORDEN LID VAN DE NAVO
• 2004: OOST-EUROPESE LANDEN LID VAN DE EU
• SCHEIDING OOST/WEST VOORBIJ