KA 22 - rol religie in NL-opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA 21

De opstand en rol van de religie

De raad van beroerten

Lees p. 60 en 61 uit het boek.

Neem deze lesson up les door en beantwoord de vragen.

KA 22  Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat.

In deze les alleen aandacht voor de rol van de religie in De Opstand. In een andere les worden de politieke ontwikkelingen besproken.

Filips II is de zoon van Keizer Karel V.

Karel reisde voordurend door zijn grote rijk, en kwam zo ook vaak in Brussel. Brussel was de "hoofdstad" van de Nederlanden.

Nadat Filips II de taak van zijn vader als heer van de Nederlanden overneemt vertrekt hij meteen naar zijn paleis even buiten Madrid. Hij komt nooit meer naar de Nederlanden en bestuurt vanuit Spanje.

Filips is een zeer gelovig katholiek. Hij wil een einde maken aan de reformatie en het protestantisme uitroeien.

De inquisitie

Speciale kerkelijke rechtbank die zich bezighield met veroordeling van de ketters. Op de afbeelding de straf voor deze  "ketters" .

Vraag:

* Hoe komt het dat de koning van Spanje de baas is in de Nederlanden?

*Leg uit waarom Filips II niet erg populair was in de Nederlanden.

Margaretha van Parma

De edelen op weg naar de landvoogdes

De adviseur van Margaretha zou hier gezegd hebben:

N`ayez pas peur madame, se ne sont que des geux  Wees niet bang mevrouw het zijn slechts bedelaars.  Geux werd later verbasterd tot Geuzen. De naam die de Nederlandse opstandelingen zichzelf gaven.

Vraag:

*Margaretha gaf toe aan het smeekschrift van de edelen en besloot in afwachting van het definitieve antwoord van Filips, de ketters niet zo zwaar te vervolgen.

Wat hoopte ze hier mee te bereiken?

*Het kan het dat een vrouw zo'n hoge positie krijgt in de Nederlanden?

Hagenpreek

Beelden werden ontdaan uit de kerk.

De Beeldenstorm heet niet voor niets zo. Protestanen waren tegen al het pracht en praal dat in de katholieke kerken te vinden was. Tijdens de Beeldenstorm was een van de voornaamste doelen om de beelden uit de katholieke kerk te verwijderen.

Priester

Hier op de afbeelding zie je dat ook de katholieke priester lastig werd gevallen door de groep protestanten.

Vernielen

Men ging de kerk in met verschillende middelen om de boel daar te slopen. Je kan hierbij denken aan vuurfakkels, pistolen, stenen en stokken. Welke kan je allemaal vinden op de afbeelding?

Iedereen deed mee

Niet alleen protestanten namen deel aan de Beeldenstorm, maar ook arme katholieke mensen en kinderen.

Aanval van Calvinisten op het interieur van een katholieke kerk.

Beelden maar ook andere versieringen werden vernield.

Ondanks de opschorting van de ketter-vervolgingen was men daar nog erg boos over.

Misoogsten en honger vergrootten de onvrede.

De Beeldestorm   1566

De Hertog van Alva was een zeer succesvol legeraanvoerder. Filips hoopte dat deze uitstekende militair met zijn "zero tolerance" politiek de rellen in de Nederlanden (beeldenstorm) wel even snel zou neerslaan.

Alva zou juist het tegendeel bereiken.

Vraag:

*Is de religieuze politiek van Margaretha van Parma succesvolg geweest?

Geef uitleg

Willem is geboren op de Dillenburg in Duitsland. Zijn ouders waren Luthers.  Willem krijgt zijn opvoeding aan het hof van Karel V. Daar is iedereen katholiek en men vindt dat ketters gedood moeten worden. Willem vertelt dus niets over zijn Lutherse opvoeding. Hij zwijgt hierover (Willem de Zwijger)

Als hij tijdens de opstand een leidende positie krijgt bij de Nederlandse en veelal calvinistische opstandelingen, wordt hij calvinistisch.

Vraag:

De slag bij Heiligerlee is een relatief kleine veldslag geweest. Weliswaar won het leger van Oranje, daarna namen de legers van Alva wraak en versloegen met overtuiging de legers van Oranje.

Waarom is de slag bij Heiligerlee dan toch zo belangrijk voor de Nederlandse geschiedenis?

Maak T&I vragen p. 61