H4 - TH3 - BS3

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

start:

lessen-up

boek online 

huiswerk 

huiswerk 

Vragen vorige les?? 

Opdracht BS1

In het filmpje over psychose en cannabis kwam het COMT gen voor. Wanneer je een mutatie in het COMT gen hebt heb je een 4x grotere kans op een psychose bij cannabis gebruik.

1. Zoek in je binas op wat de RNA sequentie voor het aminozuur Methionine is.
2. Wat is dan de DNA sequentie voor het methionine aminozuur ?
3. Stel dat door een puntmutatie het aminozuur methionine is veranderd in het aminozuur valine. Wat is dan het meest waarschijnlijke codon (RNA) voor het aminozuur Valine? 

Binas

71G

Binas

71GSchermafbeelding 2021-03-11 om 10.25.1

Met = AUG 

of AUA maar alleen in mitochondria

Binas

71GSchermafbeelding 2021-03-11 om 10.25.1

Met = AUG 

in DNA is U een T

dus --> ATG

Binas

71G

Met = AUG in RNA

            ATG in DNA

welke puntmutatie maakt het valine? 

Binas

71G

Met = AUG in RNA

            ATG in DNA

welke punt mutatie maakt het valine? 

Thema 3 basisstof 3 Monohybride kruisingen

Leerdoelen vandaag

• Na deze les kan je van een monohybride kruising een kruisingsthema opstellen. 
• Na deze les kan je de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen bij een monohybride kruising afleiding uit een kruisingsschema of stamboom.

Begrippen deze les

kruisingsvraagstuk	monohybride kruising
kruisingsschema	stamboom
ouders = P	nakomelingen = F #
testkruising

toevoegingen 

De letters M en m --> niet handig bij schriftelijk tentamen. 

                                      --> gebruik liever letters zoals: Rr, Tt, Ee, Aa

oudergeneratie --> P --> komt af van Latijn "Parentes" / Engels "Parent"

nakomelingen --> F₁ --> F = komt af van Latijn "Filii " = kinderen 

                                                   1  --> geeft generatie aan 

                                                   (F₁ = 1e generatie, F₂ = 2e generatie 

'monohybride kruisingen' 

Hoe pak je dit aan? 

1. Betekenis van de allelen 
2. Genotype van ouders 
3. Kruisingtabel opstellen
   
   
4. Verhouding tussen genotypen noteren
5. Verhouding tussen fenotypen noteren

Het gen voor vachtkleur erft dominant over.
Twee (heterozygote) bruine labradors  paren, wat is de kans op blonde puppies? 

Kruisingstabellen

gameten van ouders langs de assen

in de cellen: mogelijke genotypen bij nakomelingen

Voorbeeld

kans dat bij bevruchting de zaadcel het recessieve allel bevat is 1/2

kans dat bij bevruchting de eicel het recessieve allel bevat is 1/2

De kans dat de zygote dus beide recessieve allelen bevat is 1/2 * 1/2 = 1/4

Oefenen!

Lees opgave 23 en bekijk afbeelding 21

beantwoorden via lessen-up

P

F1

H

HH

hh

h

Hh

H

h

hh

  HH           hh

  H               h

Hh              Hh

H     h     H      h

H

HH

hh

h

Hh

Hh

H

h

          H            h

H      HH         Hh

h      Hh          hh  

Oefenen

• Lees pagina 141-142 
  (verhoudingen en testkruisingen)
• Maak opdr. 30

opdrachten bespreken

30)  Zaden van een erwtenplant zijn groen of geel. Uit een groen zaad en uit een geel zaad ontkiemen erwtenplanten. Deze erwtenplanten worden met elkaar gekruist. Er ontstaan 204 groene zaden en 187 gele zaden.

A - wat is de verhouding van fenotypen bij de F1? 

B - Welke genotypen hebben de ouderplanten?

C - Kun je uit deze gegevens afleiden welk allel dominant is: dat voor groene zaden of dat voor gele zaden?

opdrachten bespreken

30)  Zaden van een erwtenplant zijn groen of geel. Uit een groen zaad en uit een geel zaad ontkiemen erwtenplanten. Deze erwtenplanten worden met elkaar gekruist. Er ontstaan 204 groene zaden en 187 gele zaden.

A - wat is de verhouding van fenotypen bij de F1? 

B - Welke genotypen hebben de ouderplanten?

C - Kun je uit deze gegevens afleiden welk allel dominant is: dat voor groene zaden of dat voor gele zaden?

1:1

opdrachten bespreken

30)  Zaden van een erwtenplant zijn groen of geel. Uit een groen zaad en uit een geel zaad ontkiemen erwtenplanten. Deze erwtenplanten worden met elkaar gekruist. Er ontstaan 204 groene zaden en 187 gele zaden.

A - wat is de verhouding van fenotypen bij de F1? 

B - Welke genotypen hebben de ouderplanten?

C - Kun je uit deze gegevens afleiden welk allel dominant is: dat voor groene zaden of dat voor gele zaden?

1:1

	G	g
G	GG	Gg
g	Gg	gg

opdrachten bespreken

30)  Zaden van een erwtenplant zijn groen of geel. Uit een groen zaad en uit een geel zaad ontkiemen erwtenplanten. Deze erwtenplanten worden met elkaar gekruist. Er ontstaan 204 groene zaden en 187 gele zaden.

A - wat is de verhouding van fenotypen bij de F1? 

B - Welke genotypen hebben de ouderplanten?

C - Kun je uit deze gegevens afleiden welk allel dominant is: dat voor groene zaden of dat voor gele zaden?

1:1

	g	g
G	Gg	Gg
G	Gg	Gg

opdrachten bespreken

30)  Zaden van een erwtenplant zijn groen of geel. Uit een groen zaad en uit een geel zaad ontkiemen erwtenplanten. Deze erwtenplanten worden met elkaar gekruist. Er ontstaan 204 groene zaden en 187 gele zaden.

A - wat is de verhouding van fenotypen bij de F1? 

B - Welke genotypen hebben de ouderplanten?

C - Kun je uit deze gegevens afleiden welk allel dominant is: dat voor groene zaden of dat voor gele zaden?

1:1

	G	g
g	Gg	gg
g	Gg	gg

opdrachten bespreken

30)  Zaden van een erwtenplant zijn groen of geel. Uit een groen zaad en uit een geel zaad ontkiemen erwtenplanten. Deze erwtenplanten worden met elkaar gekruist. Er ontstaan 204 groene zaden en 187 gele zaden.

A - wat is de verhouding van fenotypen bij de F1? 

B - Welke genotypen hebben de ouderplanten?

C - Kun je uit deze gegevens afleiden welk allel dominant is: dat voor groene zaden of dat voor gele zaden?

1:1

	G	g
g	Gg	gg
g	Gg	gg

nee, maar er is er wel een dominant 

Oefenen met stambomen

• Opdracht 39!! 
• volgende les gaan we die bespreken
  
  
  

 

Extra oefening nodig? 

Monohybride normaal: https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/1Monohybridekruising.htm 

Intermediair: https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/2Intermediair.htm 

Leerdoelen vandaag = huiswerk

• opdracht in classroom = huiswerk!!! 
• Leg uit wat een monohybride kruising is en stel een kruisingsthema op. 
• Bereken de kans op een genotype en fenotype van nakomelingen in een monohybride kruising en stamboom.

kijk filmpje bij BS4

https://www.youtube.com/watch?v=pOHLDgQ5e44  

Noteer vragen in document op classroom!!! 

Thema 3 basisstof 4

Geslachtschromosomen

Bestudeer dit karyogram.

Welk(e) conclusies kan je trekken?

22 paar normale chromosomen

- autosomen

1 paar geslachtschromosomen

- XX --> meisje/vrouw

- XY --> jongen/man

Op het X-chromosoom liggen veel meer genen dan op Y-chromosoom.

Enkele ziekten en afwijkingen die gelinkt zijn aan het X-chromosoom:

- kleurenblindheid

- hemofilie

- spierdystrofie van Duchenne

- deficiëntie

Belangrijk gen op het Y-chromosoom

SRY-gen: regel gen dat andere genen reguleert.

Indien SRY-gen aanwezig: dan ontwikkelt een zoogdier-embryo zich tot mannelijk

Omdat er nu verschil zal zijn tussen het AANTAL allelen bij mannen en vrouwen wordt bij X-chromosomale kruisingen een andere notatiewijze gebruikt.

XX voor vrouwen

XY voor mannen

Bij het X-chromosoom wordt vervolgens de allelen in superscript genoteerd.