herhalingsles bs 1 t/m 3 havo 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

Telefoon in de telefoontas

Inloggen LessonUp

Pak je ipad / boeken

Erfelijkheid en evolutie

Herhalingsles  bs 1 t/m 3

Erfelijkheid

Erfelijkheid

Lesdoelen:

1. Je kunt het verschil uitleggen in genotype en fenotype
2. Je  kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken de ze nodig hebben
3. je kunt omschrijven dat alle cellen dezelfe erfelijke informatie bevatten. 

Fenotype en genotype

Fenotype: het uiterlijk van een organisme

• eenvoudig aan te passen
• wordt bepaald door invloeden uit de omgeving
• wordt bepaald door je DNA

Genotype: de informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme

• niet aan te passen
• erf je van je ouders
• aanpassing alleen door mutaties (basisstof 3)

genotype= complete informatie voor al de erfelijke eigenschappen

fenotype = zichtbare eigenschappen 

(erfelijke eigenschappen + invloeden uit het milieu)

0

BS 2 chromosomen

Leerdoelen :

Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert

Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Je kunt uitleggen dat door geslachtevoorplanting variatie in genotype ontstaat

Chromosomen en DNA, waar zit dat?

• Een organisme bestaat uit cellen
• In die cellen zitten celkernen 
• Die celkernen bevatten chromosomen
• De chromosomen bestaan uit DNA (desoxyribonucleïnezuur)

Genen 

Een gen bevat een code met informatie voor één erfelijke eigenschap.

Op een chromosoom liggen veel genen (enkelvoud = gen)

Ieder gen heb je twee keer:

*  één liggend op een chromosoom afkomstig van je moeder

*  één liggend op een chromosoom afkomstig van je vader

Je hebt duizenden genen van je ouders meegekregen, dus duizenden erfelijke eigenschappen.

Iedere cel bevat de informatie voor alle erfelijke eigenschappen van een organisme (het genotype).

Deze zin is een antwoord op een vraag uit het huiswerk van basisstof 1. 

Nodig voor een antwoord uit het huiswerk van basisstof 1. 

Chromosomen

• Een mens heeft 23 paar chromosomen in iedere celkern van een gewone lichaamscel.
• De beide chromosomen van een paar zijn aan elkaar gelijk. Ze bevatten ook dezelfde erfelijke eigenschappen. 
• Alleen kan de ínhoud van de erfelijke eigenschappen verschillen. 

1 (5). Uit welke stof bestaan chromosomen?

1. DNA
2. Genen
3. Mutaties
4. Draden

2 (5). Het uiterlijk van een organisme noemen we

1. Genotype
2. Fenotype

3 (5). Mathilde laat een permanentje zetten bij de kapper. Verandert hierdoor haar genotype en haar fenotype?

1. genotype wel fenotype niet
2. genotype niet fenotype wel
3. genotype niet fenotype niet
4. genotype wel fenotype wel

4 (5). Welke uitspraak over genotype en fenotype klopt het best?

1. Het fenotype komt voort uit het genotype.
2. Het genotype komt voort uit het fenotype.
3. Het fenotype komt voort uit het genotype en milieuinvloeden.

5 (5). Heeft een vlieg hetzelfde fenotype als de larve waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?

1. alleen hetzelfde fenotype
2. alleen hetzelfde genotype
3. hetzelfde fenotype en genotype
4. verschillende genotype en fenotype

Leg het verschil uit tussen genotype en fenotype

Een mens heeft .... chromosomenparen.

1. 24
2. 48
3. 46
4. 23

Maak de dubbele streng van het DNA molecuul compleet

BS 3 genen en allelen

Genen en allelen

Leerdoelen

 Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.

 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Je kunt omschrijven wat kanker is

Genen

• Basenparen: A-T en C-G
• Eiwitten: stof die grotendeels kleur, vorm en werking van je lichaam regelt.
• Gen: informatie voor bouw van eiwitten.
• Genexpressie: alleen genen actief die nuttig zijn (gen voor spiereiwitten actief in spieren).

Welke beschrijving hoort bij welk begrip?

Bevat informatie over één erfelijke eigenschap

Bestaat uit DNA en eiwitten

Is een variant van een gen

De stof die de code bevat over erfelijke eigenschappen

Chromosoom

Allel

DNA

Gen

Allel

Genvariant = allel.

Allelenpaar = 2 allelen op 2 chromosomen van 1 gen (1 vader/ moeder)

Allelenpaar

Heterozygoot: ongelijke allelenpaar

Homozygoot: gelijk allelenpaar

Gen

mutatie

Iemand die homozygoot is voor een bepaalde eigenschap.

1. Heeft twee dezelfde allelen.
2. Twee verschillende allelen.
3. Heeft 1 allel.
4. Geen idee wat hiermee wordt bedoeld.

Iemand die heterozygoot is voor een bepaalde eigenschap.

1. Heeft twee dezelfde allelen.
2. Twee verschillende allelen.
3. Heeft 1 allel.
4. Geen idee wat hiermee wordt bedoeld.

Mutatie in lichaamscel

Mutatie in geslachtscel

Mutatie

• Mutatie zichtbaar in fenotype.
• Albino: mutant waarbij het lichaam
  geen pigment vormt.

Mutagene invloeden

Bij een mutatie in welk type cellen zijn de gevolgen het grootst?

1. Bij een mutatie in bloedcellen.
2. Bij een mutatie in geslachtscellen.
3. Bij een mutatie in huidcellen.

Opdrachten maken!

Zorg dat alle opdrachten van BS 1 t/m 3 gemaakt en nagekeken zijn.

Nakijken met andere kleur pen

Stel vragen als je een opdracht niet snapt

Klaar -> test jezelf via de online methode...