Herhalingsles 33,34,41 en 42

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Herhalingsles

- Opsommingen
- Tegenstellingen
- Hoofd- en bijzaken
- Mening, feit en argument 

Waar heb je nog moeite mee?

Tegenstellingen

Opsommingen

Hoofd- en bijzaken

Mening, feit en argument

P33: Opsommingen

Opsommingen in teksten  
In veel teksten komen opsommingen voor. Een schrijver noemt bijvoorbeeld één voor één een aantal redenen, voordelen of plannen. 

Signaalwoorden voor een opsomming: 
Signaalwoorden helpen je om tekstverbanden te herkennen. 
De signaalwoorden die bij een opsomming horen, zijn : ten eerste/daarnaast/en/verder/ook/bovendien/allereerst/ ten slotte/ enzovoort/eveneens. 

Voorbeeld: Ik ga eerst de uitnodigend versturen. Verder doe ik de inkopen en regel ik de muziek. Ten slotte zorg ik ervoor dat de zaal feestelijk versierd is. 

Als je let  op opsommingen in een tekst, begrijp je hem vaak beter. 

Oefenen - opsomming
Aan welk signaalwoord of tekens kun je zien dat er een opsomming komt?

Ik wil voor mijn verjaardag de volgende dingen: een Xbox, een game, een nieuwe fiets en een iPad.

1. dingen
2. dubbele punt en komma's
3. ik
4. hoofdletter

Wat is een opsomming?

1. Dat betekent dat er een som staat in de tekst.
2. Als er in een zin of tekst een opsomming wordt gemaakt van iets.
3. Dat betekent dat er iets wiskundigs wordt besproken in de tekst.
4. Als er een eind wordt gemaakt aan een verhaal.

Een signaalwoord voor een opsomming is...

1. Echter
2. Dus
3. Want
4. En

P34: Tegenstellingen

Tegenstellingen in teksten
In veel teksten komen tegenstellingen voor. Een schrijver zet bijvoorbeeld twee tegengestelde meningen tegenover elkaar. Of hij beschrijft verschillende kanten van iets. 

Signaalwoorden voor een tegenstelling horen: maar, echter, toch, hoewel, daarentegen, desondanks, dat ligt heel anders, daar staat tegenover dat, of.... of, aan de ene kant, aan de andere kant.

Voorbeeld: Amateurvoetballers trainen zo twee a drie keer per week. Dat ligt heel andere voor profvoetballers. Die trainen elke dag. Het komt echter wel eens voor dat amateurclub van een profclub wint. 

Welk signaalwoord van een tegenstelling herken je in de ze alinea?
Als heel Nederland enthousiast was over racen, zou er nog wat voor te zeggen zijn. Het tegendeel is echter waar. Uit recent onderzoek is gebleken dat een meerderheid van de Nederlandse bevolking het niet leuk vindt.

Een tegenstelling is..

1. iets waar je het niet mee eens bent
2. het tegenovergestelde van iets
3. een ander woord met dezelfde betekenis

Tekstverband: tegenstelling

1. al met al
2. daar staat tegenover
3. zoals
4. waardoor

Signaalwoorden tegenstelling

1. verder, ten slotte, en
2. kortom, dus
3. maar, tegenover, hoewel, echter

Tegenstelling

maar

toch

ook

waardoor

daarentegen

daarna

naar mijn mening

Geef een voorbeeld van een signaalwoord dat bij een tegenstelling hoort.

Opsomming

Tegenstelling

maar

echter

ook

ten eerste

hoewel

bovendien

P41: Uitleg hoofd- en bijzaken

Hoofdzaak = belangrijkste informatie (kernzinnen). 

Bijzaak = minder belangrijk (voorbeeld, uitleg om de tekst beter te begrijpen of om de tekst leuker te maken). Bijvoorbeeld, neem nou, zoals, onder andere <-- zijn voorbeelden waaraan je kunt herkennen dat er een voorbeeld volgt. 

Kernzinnen zijn de belangrijkste zinnen van een alinea. Vaak is het de eerste of laatste zin. 

De andere zinnen zijn bijzaken: ze geven uitleg of voorbeelden.

Waar kan ik hoofdzaken vinden?

- Ze staan vaak aan het begin of het einde van een tekst. 
- Je vindt ze vaak in de kernzin van de alinea. 
- Ze staan vaak in titels of tussenkopjes. 

Alle extra informatie in een tekst noem je een hoofdzaak

Waar

Niet waar

Alle belangrijke zaken in een tekst noem je bijzaken

Waar

Niet waar

hoofdzaak

bijzaak

kernzin

functie van andere alinea's 

uitleg / voorbeelden

belangrijkste informatie

hierin staat de hoofdzaak / belangrijkste informatie

minder belangrijke informatie

Waar kun je de hoofdzaken van een tekst vinden? Noem er 3.

P42: Uitleg mening, feit, argument

1. Mening / standpunt is een uitspraak over wat iemand vindt van iets of hoe iemand ergens over denkt. Met een mening/standpunt kun je het eens of oneens zijn. 

2. Een feit is een uitspraak over iets wat waar of onwaar is en wat je kunt controleren. HEEL BELANGRIJK: CONTROLE!

3. Als je zegt waaróm je een bepaalde mening hebt, noem je dat een argument. 

Hoe herken je meningen, feiten 

en argumenten?

1. Een mening herken je vaak aan signaalwoorden als: ik vind en volgens mij. 
2. Een feit kun je controleren: is het waar of niet waar. 
Een schrijver kan feiten gebruiken om zijn mening te ondersteunen.
3. Een argument herken je vaak aan signaalwoorden als: want, omdat, namelijk en immers. 

Feit

Mening

Argument

Kun je controleren

Is wat iemand vindt.

Een uitleg waarom iemand iets vindt.

Ik vind

Volgens mij

want

omdat

daarom

namelijk

Feit

Feit

Mening

Mening

Het VMBO is een vervolgschool van de basisschool

2. Ik ga met plezier naar school

3. Op mijn school wordt goed les gegeven.

4.  In klas twee hebben alle leerlingen Nederlands

De winter duurt drie maanden.

Dat is veel te lang,

omdat ik verlang naar hogere temperaturen.

Argument

Feit

Mening

Waar

Niet waar

Feiten en argumenten zijn hetzelfde.

Een feit kun je bewijzen of controleren.

Een schrijver kan feiten gebruiken om zijn mening te ondersteunen.

Een schrijver geeft altijd argumenten bij zijn mening.  

Ik ben klaar voor de toets

😒🙁😐🙂😃

Maken

Werkblad 33,34,41 en 42 (zie bijlage)
Volgende week proefwerk begrijpend lezen