Bloedgas analyse

• Geneeskunde
• WO
• Studiejaar 6

Bloedgas analyse 

Inleiding 

•  Zuur-base stoornissen 
•  A. radialis 
•  Zuur: kan H+ ionen afgeven in een waterige oplossing 
•  Base: kan H+ ionen binden in een waterige oplossing 

Een 56 jarige man wordt op de EHH gezien in verband met kortademigheid. Hij is bekend met hypertensie waarvoor hij sinds langere tijd thiazidediuretica gebruikt. Een ABG wordt geprikt en toont de volgende waarden:
pH: 7.53
PCO2: 5,3 kPa
HCO3-: 30 mmol/l
PaO2: 8,3 kPa
Welke diagnose past hier het beste bij?

1. Ongecompenseerde respiratoire alkalose
2. Respiratoire alkalose met metabole compensatie
3. Ongecompenseerde metabole alkalose
4. Metabole alkalose met respiratoire compensatie

Toelichting

•  Verhoogde pH en HCO3- passen bij metabole alkalose
• Chronisch diureticagebruik

Een 71 jarige man wordt op de SEH gezien in verband met braken. Bij lichamelijk onderzoek heeft hij een matige huidturgor. Hij vertelt zijn medicatie wel eens te vergeten.
Bij bloedonderzoek blijkt sprake van een hyperglycemie.
Een ABG wordt geprikt en toont de volgende waarden:
pH: 7.18
PCO2: 5,3 kPa
HCO3-: 10 mmol/l

Welke diagnose past hier het beste bij?

1. Ongecompenseerde respiratoire acidose
2. Respiratoire acidose met metabole compensatie
3. Ongecompenseerde metabole acidose
4. Metabole acidose met respiratoire compensatie

Diabetische ketoacidose

• DKA bijna uitsluitend bij diabetes mellitus type I
• Te weinig insuline --> hoge concentratie glucose buiten de cel, lage concentratie binnen de cel 
•  Verbranding vetzuren --> ketonen 

Een 67 jarige man wordt op de SEH gezien in verband met steeds moeizamere ademhaling en een productieve hoest sinds 4 dagen. De patiënt is bekend met COPD. Op de X-thorax worden infiltraten in de ondervelden van beide longen gezien. Een ABG wordt geprikt en toont de volgende waarden:

pH: 7.30
HCO3-: 32 mmol/l
PCO2: 8,65 kPa

Welke diagnose past hier het beste bij?

1. Ongecompenseerde metabole acidose
2. Metabole acidose met respiratoire compensatie
3. Ongecompenseerde respiratoire acidose
4. Respiratoire acidose met metabole compensatie

Toelichting

• COPD patiënt
• Pneumonie 
• Respiratoire insufficiëntie

--> hypercapnie 

Sinds 4 dagen: dus inmiddels extra reabsorptie bicarbonaat  

Een 24 jarige man bekend met astmatische bronchitis wordt op de SEH gezien met een milde exacerbatie. Hij is bekend met medicatie-ontrouw. De X-thorax toont geen bijzonderheden. Een ABG wordt geprikt en toont de volgende waarden:
pH: 7.54
PCO2: 3,6 kPa
HCO3-: 19 mmol/l
PaO2: 9,8 kPa

Welke diagnose past hier het beste bij?

1. Ongecompenseerde respiratoire alkalose
2. Respiratoire alkalose met metabole compensatie
3. Ongecompenseerde metabole alkalose
4. Meervoudige respiratoire alkalose en metabole alkalose

Toelichting

• Hypoxemie
• Hyperventilatie 


• Langerbestaand: verhoogde uitscheiding bicarbonaat 

Dezelfde patiënt komt een week later terug op de SEH vanwege een pneumothorax.
Wat verwacht je te zien in het ABG?

1. pH laag, PCO2 hoog, HCO3- laag
2. pH laag, PCO2 hoog, HCO3- hoog
3. pH hoog, PCO2 laag, HCO3- normaal
4. pH laag, PCO2 hoog, HCO3- normaal

Toelichting

• Patiënt had een laag pCO2 (hyperventilatie) met daarbij een hoge pH en als compensatie een laag bicarbonaat 
• Acuut hypoventilatie: opstapeling CO2 -> pH daalt 
• Nog geen compensatie mechanisme 

Een 19 jarige vrouw wordt gezien op de SEH met diverse schotverwondingen in haar abdomen. Onmiddelijk wordt een laparotomie verricht waarbij patiënt 14 eenheden bloed toegediend krijgt. Vervolgens wordt de patiënt op de IC opgenomen. Een ABG wordt geprikt en toont de volgende waarden:
pH: 7.50
HCO3-: 40 mmol/l
PCO2: 6,6 kPa

Welke van onderstaande opties past bij deze bloedgaswaarden?

1. Metabole alkalose met respiratoire compensatie
2. Ongecompenseerde respiratoire alkalose
3. Respiratoire alkalose met metabole compensatie
4. Meervoudige respiratoire alkalose en metabole alkalose

Toelichting

• Bloedtransfusie
• Citraat --> gemetaboliseerd tot bicarbonaat 

Een 18 jarige man wordt op de SEH gezien in verband met een Tentamen Suicide. Hij heeft een onbekende hoeveelheid aspirine en morfine ingenomen. Bij lichamelijk onderzoek is hij tachypnoisch. ABG en bloedonderzoek tonen de volgende waarden:
pH: 7.27
PCO2: 5,3 kPa
HCO3-: 17 mmol/l
PaO2: 16,4 kPa
Na: 145 mmol/l
K: 3.6 mmol/l
Cl: 109 mmol/l
Welke diagnose past hier het beste bij?

1. Normale anion gap metabole acidose zonder compensatie
2. Normale anion gap metabole acidose met respiratoire compensatie
3. Hoge anion gap metabole acidose met respiratoire compensatie
4. Hoge anion gap metabole acidose zonder compensatie

Anion gap 

• Anion gap bij oorzaak metabole acidose
• Kationen (bijv. Na⁺ en K⁺) en anionen (bijv. Cl^- en lactaat) bepalen zuurgraad 
  
• Anion gap = Na⁺ - (Cl^- + HCO₃^-) --> normaal < 16 

Normale anion gap metabolic acidose 

• Gastro-intestinaal (diarree), Renaal (nierfalen), Overig (parenterale voeding) 

• Verlies bicarbonaat 
• Compensatie door chloride --> netto gelijke negatieve ladingen 

Hoge anion gap metabolic acidose

• O.a. methanol, uremie, diabetische ketoacidose, infectie, lactaat, salicylaten, rhabdomyolyse
•  Toename anionen (zuren), geen compensatie door chloride

Toelichting casus 

Dus: hoge anion gap metabole acidose zonder compensatie

•  Oorzaak acidose: aspirine
•  Geen respiratoire compensatie door morfine 

Welke van onderstaande opties past bij deze bloedgaswaarden?

pH: 7.10
HCO3-: 16 mmol/l
PaCO2: 6,6 kPa

1. Meervoudige respiratoire acidose en metabole acidose
2. Respiratoire acidose met metabole compensatie
3. Metabole acidose met respiratoire compensatie
4. Ongecompenseerde metabole acidose

Toelichting

• pH = laag
• Laag bicarbonaat + hoog pCO2 bijpassend 
• Overcompensatie bestaat niet 

Vragen?