A3. Doeltmatigheid en economische politiek

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als de betalingsbereidheid > marktprijs, dan ontstaat een 

consumentensurplus.

Consumentensurplus bij een prijs van € 20

Consumentensurplus: 
Het verschil tussen de prijs en het bedrag dat de vrager maximaal bereid is te betalen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Stel de prijs van kaarten wordt verlaagd naar € 10

Het consumentensurplus van bestaande klanten stijgt.
Nieuwe klanten betreden de markt en ervaren nu ook
een consumentensurplus.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Je kunt de welvaart ook vanuit de producent bekijken.

Voor welke prijs zijn producenten bereid een product te 

produceren?

Als de verkoopbereidheid lager is dan marktprijs, dan ontstaat

een producentensurplus.

Producentensurplus:
Het verschil tussen de prijs en het laagste bedrag waarvoor een aanbieder een product of dienst wil verkopen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Producentensurplus bij een prijs van € 30.
Bij een hogere prijs veranderen er twee dingen:

1. Extra producentensurplus oorspronkelijke aanbieders
2. Producentensurplus nieuwe aanbieders

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Het consumentensurplus en producentensurplus vormen

samen het totale surplus.

Bij een marktmodel in evenwichtssituatie bij volkomen

concurrentie is het totale surplus het grootst.

Totale surplus: 
De omvang van het totale surplus is een maatstaf voor de doelmatigheid van de markt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Perfect werkende markt bij volkomen concurrentie

Het surplus van de consumenten en producenten samen

is het totale surplus.

Het totale surplus is maximaal in een perfect werkende markt.
E    Marktevenwicht
AE     Vragers met een betalingsbereidheid > € 20
EB    Vragers met een betalingsbereidheid < € 20
CE     Aanbieders met een verkoopbereidheid < € 20
ED    Aanbieders met een verkoopbereidheid > € 20

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Het surplus is een maatstaf voor de doelmatigheid. Het 

consumentensurplus zorgt voor extra nut en het 

producentensurplus voor extra winst. 

Het Pareto-optimum is het punt waarbij het surplus maximaal is. 

Er is dan sprake van maximale doelmatigheid.

Pareto-optimum:

Een marktuitkomst is Pareto-optimaal wanneer de som van consumenten- en producentensurplus maximaal is. Het is de meest efficiënte uitkomst van een markt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als er geen volkomen concurrentie is, is er sprake van een 

bepaalde mate van marktmacht.

Marktmacht: 
De mate waarin een aanbieder zich onafhankelijk van de andere spelers op de markt kan gedragen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als er geen volkomen concurrentie is, is er sprake van een 

bepaalde mate van marktmacht.

Er is dan sprake van monopolistische concurrentie, 

oligopolie of zelfs monopolie.

Marktmacht: 
De mate waarin een aanbieder zich onafhankelijk van de andere spelers op de markt kan gedragen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als er geen volkomen concurrentie is, is er sprake van een 

bepaalde mate van marktmacht.

Er is dan sprake van monopolistische concurrentie, 

oligopolie of zelfs monopolie.

De producent kan een hogere prijs voor het product vragen 

dan bij volledige mededinging.

Marktmacht: 
De mate waarin een aanbieder zich onafhankelijk van de andere spelers op de markt kan gedragen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Een ondernemer met marktmacht kan de winst verhogen door

prijsdiscriminatie toe te passen in verschillende marktsegmenten.

Dat is alleen mogelijk als je consumenten kan onderscheiden in

verschillende groepen en er tussen die groepen geen doorverkoop

kan plaatsvinden.

Een voorbeeld hiervan zijn piek- en daluren te rekenen in het 

openbaar vervoer. De treinreis is hetzelfde, de prijs verschilt.

Op deze manier kan een aanbieder met marktmacht het consumentensurplus afromen en het producentensurplus vergroten en de winstgevendheid vergroten.

Prijsdiscriminatie: 
Wanneer een bedrijf hetzelfde product tegen verschillende prijzen aan verschillende klanten verkoopt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Een hogere prijs heeft gevolgen voor de doelmatigheid van de markt:

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Afname totale surplus (afname doelmatigheid)
Door marktmacht kunnen aanbieders een hogere prijs vaststellen.

Gevolg:

• Producentensurplus stijgt
• Consumentensurplus daalt
• Totale surplus neemt af

Het verlies van het surplus heet de Harberger-

driehoek en geeft het verlies van surplus aan door

het bestaan van marktfalen of overheidsingrijpen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Naast marktmacht kunnen er meer oorzaken zijn dat een 

markt niet perfect werkt.

Marktfalen: 
Situatie waarin de markt niet perfect werkt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Naast marktmacht kunnen er meer oorzaken zijn dat een 

markt niet perfect werkt. De markt faalt dan door:

1. Externe effecten:

dat zijn niet-gewenste uitkomsten van de markt, zoals     
milieuvervuiling, geluidsoverlast en gezondheidseffecten.

Marktfalen: 
Situatie waarin de markt niet perfect werkt.

Externe effecten: 
Gevolgen van productie en gebruik van goederen en diensten die niet in de prijs worden doorberekend.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Naast marktmacht kunnen er meer oorzaken zijn dat een 

markt niet perfect werkt. De markt faalt dan door:

1. Externe effecten
dat zijn niet-gewenste uitkomsten van de markt, zoals     
milieuvervuiling, geluidsoverlast en gezondheidseffecten.
2. Collectieve goederen
de markt voorziet niet in de behoefte voor deze goederen.

Marktfalen: 
Situatie waarin de markt niet perfect werkt.

Externe effecten: 
Gevolgen van productie en gebruik van goederen en diensten die niet in de prijs worden doorberekend.

Collectieve goederen:
De overheid produceert goederen die niet in individuele eenheden zijn op te delen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als een markt niet optimaal werkt, kan de overheid ingrijpen op

die markt door prijsregulering zoals:

1. Minimumprijzen

    Garantieprijzen om producenten te beschermen.

Minimumprijs: 
De overheid garandeert aanbieders een prijs die hoger is dan de marktprijs.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als een markt niet optimaal werkt, kan de overheid ingrijpen op

die markt door prijsregulering zoals:

1. Minimumprijzen

    Garantieprijzen om producenten te beschermen.

2. Maximumprijzen

    Garantieprijzen om consumenten te beschermen.

Minimumprijs: 
De overheid garandeert aanbieders een prijs die hoger is dan de marktprijs.

Maximumprijs:
De overheid garandeert consumenten een prijs die lager is dan de marktprijs.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Marktmodel met minimumprijzen

1. Doordat de prijs > evenwichtsprijs ontstaat een 

    aanbodoverschot.

Aanbodoverschot: 
Het aanbod is groter dan de vraag (oftewel: vraagtekort).

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Marktmodel met minimumprijzen

1. Doordat de prijs > evenwichtsprijs ontstaat een 

    aanbodoverschot.

2. De overheid koopt dit overschot op (bijvoorbeeld 

    bij landbouwproducten).

Aanbodoverschot: 
Het aanbod is groter dan de vraag (oftewel: vraagtekort).

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Marktmodel met minimumprijzen

1. Doordat de prijs > evenwichtsprijs ontstaat een 

    aanbodoverschot.

2. De overheid koopt dit overschot op (bijvoorbeeld 

    bij landbouwproducten).

Aanbodoverschot: 
Het aanbod is groter dan de vraag (oftewel: vraagtekort).

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Minimumprijs melk

Als een markt niet optimaal werkt dan kan de overheid 

ingrijpen via bijvoorbeeld prijsregulering.

Als de overheid een minimumprijs instelt, 

beschermt ze de aanbieder.

Door de minimumprijs ontstaat een aanbodoverschot

(Qa – Qv). De overheid koopt dit aanbodoverschot op

((Qa – Qv) x P_min). 

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Verandering surplus door minimumprijs
D + E           Daling consumentensurplus
D + E + G    Toename van het producentensurplus
B + C + D + E + F + G  Totaal surplus

E + F + G + H + I + J     Kosten van het opkopen

                                      van het overschot

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Marktmodel met maximumprijzen:

1. Doordat de prijs < evenwichtsprijs ontstaat een aanbodtekort.

2. Er ontstaan wachtlijsten (bijvoorbeeld voor sociale

    huurwoningen).

Aanbodtekort: 
Het aanbod is kleiner dan de vraag (oftewel: vraagoverschot).

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Als een markt niet optimaal werkt dan kan de 

overheid ingrijpen via bijvoorbeeld prijsregulering.

Als de overheid een maximumprijs instelt, 

beschermt ze de consument.

Door de maximumprijs ontstaat een aanbodtekort (Qv – Qa).

Een aanbodtekort brengt geen kosten mee voor de overheid.

De overheid moet nu door aanvullende maatregelen zorgen 

dat de beperkte hoeveelheid woningen wordt verdeeld.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Verandering surplus door maximumprijs
C + D    Consumentensurplus
B        Producentensurplus
E + F     Afname totale surplus

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Naast minimum- en maximumprijzen zijn er nog meer 

manieren waarop de overheid ingrijpt in de markt:

1. Accijns. De overheid probeert de vraag af te remmen

Accijns: 
Een verbruiksbelasting op tabak, fossiele brandstoffen, alcohol en frisdrank. Het product wordt duurder.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Naast minimum- en maximumprijzen zijn er nog meer 

manieren waarop de overheid ingrijpt in de markt:

Accijns. De overheid probeert de vraag af te remmen
Subsidie. De overheid probeert de vraag te stimuleren

Accijns: 
Een verbruiksbelasting op tabak, fossiele brandstoffen, alcohol en frisdrank. Het product wordt duurder.

Subsidie: 
Een financiële bijdrage van de overheid aan consumenten of bedrijven. Het product wordt goedkoper.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

Marktmodel met accijnzen:
1. Door een accijns stijgt de prijs en neemt de gevraagde hoeveelheid af.
2. Het gevolg hiervan is dat het totale surplus daalt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven
2. stijgt de evenwichtsprijs stijgt van p_e naar p₁

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven
2. stijgt de evenwichtsprijs stijgt van p_e naar p₁
3. daalt de hoeveelheid vliegtickets daalt van Q_e naar Q₁
4. is het verschil tussen p₁ en p_s het accijnsbedrag

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven
2. stijgt de evenwichtsprijs stijgt van p_e naar p₁
3. daalt de hoeveelheid vliegtickets daalt van Q_e naar Q₁
4. is het verschil tussen p₁ en p_s het accijnsbedrag
5. daalt het consumentensurplus met OC + VC

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven
2. stijgt de evenwichtsprijs stijgt van p_e naar p₁
3. daalt de hoeveelheid vliegtickets daalt van Q_e naar Q₁
4. is het verschil tussen p₁ en p_s het accijnsbedrag
5. daalt het consumentensurplus met OC + VC
6. daalt het producentensurplus met OA + VA

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven
2. stijgt de evenwichtsprijs stijgt van p_e naar p₁
3. daalt de hoeveelheid vliegtickets daalt van Q_e naar Q₁
4. is het verschil tussen p₁ en p_s het accijnsbedrag
5. daalt het consumentensurplus met OC + VC
6. daalt het producentensurplus met OA + VA
7. gaat de accijnsopbrengst naar de overheid voor OC + OA

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen accijns op vliegtickets

Door extra belasting op vliegtickets:
1. verschuift de aanbodlijn verschuift naar boven
2. stijgt de evenwichtsprijs stijgt van p_e naar p₁
3. daalt de hoeveelheid vliegtickets daalt van Q_e naar Q₁
4. is het verschil tussen p₁ en p_s het accijnsbedrag
5. daalt het consumentensurplus met OC + VC
6. daalt het producentensurplus met OA + VA
7. gaat de accijnsopbrengst naar de overheid voor OC + OA

Uiteindelijk daalt de som van alle surplussen en daarmee de doelmatigheid van de markt.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen subsidie op zonnepanelen

Een deel van de grotere marktomzet 

wordt door de overheid betaald.

1. Aanbodlijn verschuift naar beneden
2. Evenwichtsprijs daalt van p_e naar p₁

3. Evenwichtshoeveelheid stijgt van 

    Q_e naar Q₁

4. Verschil tussen p₁ en p₂ is het

    subsidiebedrag per zonnepaneel

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld gevolgen subsidie op zonnepanelen

Linker figuur

C Consumentensurplus

B Producentensurplus

Rechter figuur

D + E + F + G Subsidiebedrag

B + C + D + E + G Totale surplus

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

De overheid houdt toezicht op de markt:
ACM (Autoriteit Consument en Markt)
AFM (Autoriteit Financiële Markten)

Het doel is om de markt zo goed mogelijk te laten werken:
Zo veel mogelijk concurrentie (mededinging)
Zo min mogelijk marktmacht voor producenten

Toezichthouders:
Onafhankelijke instellingen die toezicht houden op bijvoorbeeld het mededingingsbeleid.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

A3.  Doelmatigheid en economische politiek

De overheid vindt innovatie belangrijk 

(bijvoorbeeld bij medicijnen en technologie).

Om innovatie aan te moedigen is het mogelijk 

om een octrooi (= patent) aan te vragen.

Hierdoor wordt concurrentie tijdelijk uitgesloten van de 

markt en ontstaat een monopolie positie voor de producent.

Octrooi of patent:
Een exclusief recht op een uitvinding van een product of proces.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Aan de slag

Maak opgave 6 tot en met 10 op eindexamensite, welvaart en economische politiek.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.