H1 grammatica verdieping zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, vwo
• Leerjaar 2

 Grammatica verdieping zinsdelen

Leerdoelen:

 
Ik kan het werkwoordelijk gezegde in de zin benoemen

Ik kan het onderwerp in de zin benoemen

Ik kan het lijdend voorwerp in de zin benoemen

Ik kan het meewerkend voorwerp in de zin benoemen

Ik kan de bijwoordelijke bepaling in de zin benoemen

Wat wordt er geoefend?

• of je het onderwerp in een zin kan benoemen;
• of je het werkwoordelijk in een zin kan benoemen;
• of je het lijdend voorwerp in een zin kan benoemen;
• of je het meewerkend voorwerp in een zin kan benoemen;
• of je de bijwoordelijke bepaling(en) in een zin kan benoemen.    

    
      

        
      
   

   
     
       
          Differentiëer
       
     
     

       
         
            Differentiëer
         
         
         

         
            Instellingen
         
       
     
   

   
   
 
   
   
   

   
   
   
     
       
       
     
   
 

   
   

   
   
     
       Het schrijven van getallen
     
   

   
   
      In teksten schrijf je getallen soms in cijfers en soms in letters. De regels die je daarbij moet hanteren zijn helder, maar het zijn er veel. Leer ze niet allemaal uit je hoofd, maar probeer een logica te vinden. Twijfel je bij het schrijven van een officieel document: zoek de regel dan op!
   

 
 
 
   
     
       
       
       
 
   
   
    Slide
 
 
       
       
     
   
 
   
   
   
   
   
   
 
 

Aa

Rico : Als de persoonsvorm van een zin in het enkelvoud staat,
staat het onderwerp ook in het enkelvoud.

Raya : Het zinsdeel voor de persoonsvorm is altijd het
onderwerp van de zin.

1. Rico en Raya hebben beide gelijk.
2. Rico en Raya hebben beide ongelijk.
3. Rico heeft gelijk; Raya niet.
4. Raya heeft gelijk; Rico niet.

Wat is het onderwerp in de onderstaande zin?

Wie van jullie heeft zich in de klas weleens verveeld?

1. Wie
2. Wie van jullie
3. zich
4. Ik weet het niet zeker.

Rico : Een zin met een lijdend voorwerp heeft ook altijd een
meewerkend voorwerp.

Raya : Alleen in een zin met een werkwoordelijk gezegde kan
een meewerkend voorwerp staan.

1. Rico en Raya hebben beide gelijk.
2. Rico en Raya hebben beide ongelijk.
3. Rico heeft gelijk; Raya niet.
4. Raya heeft gelijk; Rico niet.

Rico : Een zin kan meer dan een bijwoordelijke bepaling
hebben.

Raya : Het woord 'niet' is in een zin altijd een bijwoordelijke
bepaling.

1. Rico en Raya hebben beide gelijk.
2. Rico en Raya hebben beide ongelijk.
3. Rico heeft gelijk; Raya niet.
4. Raya heeft gelijk; Rico niet.

Wat is taalkundig ontleden en
wat is redekundig ontleden?

Bedenk een zin in de gebiedende wijs.

Ontleed de volgende zin redekundig.

Wie zet zijn schaats over de streep voordat een ander dat doet?

Is de zin enkelvoudig of samengesteld?

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Waarom is dit een samengestelde zin?

Het aanrecht is bedolven onder vuil serviesgoed en beschimmelde pannen, maar ik ergerde me er niet aan.

Ontleed deze zin. Bepaal eerst of dit een samengestelde zin is.

Alle mensen zoeken naar het geluk en het merendeel vindt het uiteindelijk ook.

Zinsontleding

pv/wg

o

lv

MW

BWB

 Op woensdagmiddag 

 pas

 ik

altijd

 op

 mijn buurmeisje.

Stappenplan zinsontleding, in welke volgorde ga je ontleden?

Persoonsvorm

Lijdend voorwerp

Onderwerp

Bijwoordelijke bepaling

Meewerkend voorwerp

Gezegde

Hoe vinden we deze zinsdelen in een zin? Welke vragen stellen we?

zinsontleding

Ond

MV

WG

LV

BWB

Fieke

voor haar opa

had

geschreven

een mooi gedicht

gisteren

Met welke onderdelen van grammatica zinsdelen
heb jij nog moeite?