P1_4_verhaalanalyse_les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Verhaalanalyse

Aan het einde van de les:

• Kun je de tijd in een verhaal beschrijven met begrippen
  
• Kun je uitleggen welke manipulatietechnieken een schrijver kan toepassen in een verhaal

Planning

• Werkwoordspelling
• Check huiswerk
• Herhaling theorie vorige les
• Theorie verhaalanalyse

Oefenen werkwoordspelling

1. Opa en oma ... (verpotten) de planten, toen de potten te klein bleken.
   
   
2. Tom vroeg: '... (worden) je ook gek van het slechte weer?'
   
   
3. De spits nam de penalty, maar de bal ... (stuiten) tegen de lat.

Oefenen werkwoordspelling

1. Opa en oma ... (verpotten) de planten, toen de potten te klein bleken.
   
   
2. Tom vroeg: '... (word) je ook gek van het slechte weer?'
   
   
3. De spits nam de penalty, maar de bal ... (stuitte) tegen de lat.

Check huiswerk

• SP+IP deel 1: instaptoets en opdracht 2+3
•  Inleveren leesautobiografie

Welke personages kunnen er in een verhaal zitten?

Personages

• Welke personages heb je in een verhaal?
  
• hoofdpersonen en bijpersonen
  
  
• Wat is het verschil tussen een round en een flat character?
  
• round = rond, personage ontwikkelt zich --> karakter
• flat = plat, personage ontwikkelt zich niet --> stereotypen

Leg het verschil uit tussen een flashback en een terugverwijzing.

Hoe kan een auteur spelen met de tijd in een verhaal?

Manipulatietechnieken

Manipulatietechnieken (1)

• open plek: je hebt als lezer een vraag, omdat informatie ontbreekt --> informatieachterstand
  
  

'Oeroeg was mijn vriend.’

Citaat uit 'Oeroeg' van Hella Haasse

'Oeroeg was mijn vriend.’

Citaat uit 'Oeroeg' van Hella Haasse

Waarom was?

Wat is er gebeurd tussen toen en nu?

Wie is Oeroeg?

Manipulatietechnieken (2)

• Flashback: teruggrijpen op iets wat eerder is gebeurd
  
  
• Flashforward: tipje van de sluier over wat in de toekomst gaat gebeuren

'Die avond, waarop alles in een nieuw licht kwam te staan, zou ik, zoals alle donderdagen eigenlijk dineren met meneer Jamieson, een groothandelaar in huiden en tabak, en misschien daarna wat gaan dansen.’

Citaat uit 'Een schitterend gebrek' van Arthur Japin

Manipulatietechnieken (3)

• tijdsprong: een stuk tijd overslaan
  
  
  
• 
  

'Een paar dagen later kreeg Katadreuffe een brief.’

Citaat uit 'Karakter' van Bordewijk

Manipulatietechnieken (3)

• tijdsprong: een stuk tijd overslaan
  
  
  
• tijdsverdichting: een heel stuk tijd kort samenvatten

'De jonge Katedreuffe had inmiddels de lagere school afgelopen, zijn moeder liet hem daarna geen ambacht leren, hij moest zichzelf maar door de wereld slaan, zij had het ook gemoeten.’

'Citaat uit 'Karakter' van Bordewijk

'Een paar dagen later kreeg Katadreuffe een brief.’

Citaat uit 'Karakter' van Bordewijk

'De dierentuin' (p. 5)

1. Beschrijf in ongeveer twee zinnen waar het verhaal over gaat.
2. Beschrijf de volgende begrippen: hoofdpersoon, doel van de hp, helper en tegenstander.
3. 'Zo was...ertoe gekomen' (r. 54): open plek. Leg uit waartoe de oppasser is gekomen. Wat is hij gaan doen?
4. 'In werkelijkheid...de dode' (r. 81-82). Waarnaar verwijst deze terugverwijzing? Noem de regelnummers.
5. Heeft dit verhaal een open of een gesloten einde? Leg uit.

Spelling en Interpunctie 1

- aaneenschrijven

- samenstellingen

Aaneenschrijven

Samengestelde zelfstandige naamwoorden schrijf je zoveel mogelijk aaneen, omdat ze een betekeniseenheid vormen.

 operatie + assistent = operatieassistent

Dit geldt ook voor drieledige samenstellingen.

hogesnelheidstrien, derdewereldland

Aaneenschrijven

Veel samengestelde bijvoeglijke naamwoorden schrijf je aaneen. 

- alcoholvrij

- energiezuinig

- veelbesproken

Aaneenschrijven

Veel samengestelde werkwoorden schrijf je aaneen.

- gebruikmaken

- koffiezetten

- polsstokhoogspringen

Aaneenschrijven

Voornamelijke bijwoorden (woorden met er, daar, hier en waar) schrijf je aaneen.

- erin

- daarvoor

- waartegenover

Aaneenschrijven

Getallen tot duizend (in letters) schrijf je aaneen. Na het woord duizend volgt een spatie. De woorden miljoen, miljard enz. schrijf je los.

- tweeëntwintig

- zesduizend

- vierhonderzeventien

- drie miljoen

Aaneenschrijven

Let op:

Je hebt er tenslotte (uiteindelijk) een hoop moeite voor moeten doen.

Ten slotte (aan het eind) volgt een samenvatting.

Samenstellingen

Wanneer je van twee of meer woorden een nieuw woord maakt, spreek je van een samenstelling.

woord en boek = woordenboek

woordenboek en verkoper = woordenboekverkoper enz.

Basisregel:

Schrijf samenstellingen zoveel mogelijk aan elkaar. 

Alleen als de samenstelling moeilijk te lezen is, zet je een streepje. 

video-installatie

Samenstellingen met een tussen-n

Schrijf -en wanneer het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud op -en heeft.

- pannenkoek, eendenei, krantenlezer.

Samenstellingen zonder een tussen-n

Het eerste deel van de samenstelling heeft geen meervoud -> tarwebrood.

Het eerste deel van de samenstelling heeft alleen een meervoud op -s --> aspergeteler, scorekaart.

Het eerste deel van de samenstelling heeft een meervoud op -s en op -n -> groentesoep, keuzemogelijkheid.

Het eerste deel van de samenstelling is geen zn maar een werkwoordsvorm of een versterkend woord -> beresterk, huilebalk.

Het woord is niet meer goed herkenbaar als samenstelling -> ruggespraak.

Er is er maar één van -> zonnebril, maneschijn.

Samenstellingen met een tussen -s

Je schrijf een -s wanneer je hem hoort.

- personeelschef

- stationsstraat (stationsweg)

* Huiswerk: SP + IP 1 : opdracht 4 t/m 7

* Bestudeer theorie Verhaalanalyse.