4.3 De paus

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

4.3 De paus

1054 kerkelijk schisma

Scheiding tussen de westerse Rooms-katholieke kerk

en de oosterse orthodox-christelijke kerk

Oosters Schisma 

• De paus wilde zich als kerkleider laten gelden in Byzantijnse rijk. Hier had de Byzantijnse keizer problemen mee.

• De vervreemding tussen de twee kerken leidde tot de definitieve scheiding in het jaar 1054 = Oosters Schisma
  

Kerk / Staat

Vanaf 11de eeuw groeiende macht paus

• Paus = hoofd v.d. kerk
• Uitspraken v.d. paus mogen niet betwijfeld wordt 
• Alleen de paus kan bisschoppen benoemen/afzetten
• Keizer ondergeschikt aan de paus
•  Paus recht om mensen te excommuniceren (= uit de kerk zetten in de ban doen)

•  Bevoordelen familieleden (kerkelijke ambten) verboden

•  Het werd aan priesters verboden om gehuwd of ongehuwd samen te wonen

Investituur:

• Betekenis: benoeming van bisschoppen door de paus.

• Conflict: koningen vinden dat ze bisschoppen ook moeten kunnen benoemen.

1. De paus wint het conflict over de investituur.

Naar Canossa gaan

Keizer Hendrik IV benoemt bisschop van Milaan
Paus doet keizer Hendrik IV in de ban
Keizer doet een poging tot verzoenen, gaat naar Canossa

Excommunicatie Hendrik IV & Vergeving vragen in Canossa (1077)

Een gang naar Canossa maken (1077)

Concordaat van Worms

• 1122: Concordaat van Worms (verdrag): keizer niets meer over de benoeming van bisschoppen te zeggen. Mocht ze wel nog aanstellen als (wereldlijke) leenman! (compromis)

• Op lange termijn ongunstig voor de keizer: hoge geestelijken afkomstig uit de adelstand binnen de Duitse bisdommen, benoemden nu de bisschoppen waardoor de macht van de keizer werd beperkt en het Duitse Rijk verbrokkeld bleef (geen eenheid)

Maken 4.3

Opdracht 1, 2 en 3

• Klooster viel direct onder  de paus. 
• Geleid door de Benedictijner orde

Reactie op:

• Verkoop kerkelijke ambten/eigendommen. Geestelijken gingen een steeds wereldser gedrag vertonen. 
• Corruptie, geweld en aantasting zedelijke normen

De paus kreeg via deze orde een middel om de macht van de bisschoppen onder controle te houden en te beperken.

Klooster van Cluny (910)