Thema 4 Stevigheid en beweging B2 De bouw van botten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 4 Stevigheid en beweging

B2 De bouw van botten

Present gemeld?

Begrippen en leerdoelen B2

Begrippen: 
pijpbeenderen, geel beenmerg, rood beenmerg, platte beenderen, kalkzouten, lijmstof/collageen, kraakbeenweefsel, botweefsel, fontanellen

Leerdoelen:

• Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven
• Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens  

       het leven

Wat gaan we doen?

• Oefening ter herhaling van B1
• Thema 4 B2: 

       - pijpbeenderen
       - bot en kraakbeen
       - veranderingen in botweefsel

• Tijd voor huiswerk
  
• Afsluiter met Flitskaarten en Test Jezelf

https:

Hoeveel procent score had je?

Verschillende beenderen

We hebben twee soorten botten in ons lichaam: platte beenderen en pijpbeenderen.

Platte beenderen zijn plat van vorm. 

Voorbeelden: schedel, ribben, borstbeen en heupbeen.

Pijpbeenderen zijn rond van vorm. 

Voorbeelden: opperarmbeen, dijbeen, spaakbeen, 

ellepijp, scheenbeen en kuitbeen. 

Rood beenmerg

Hier worden de bloedcellen gemaakt. Rood beenmerg zit ook in platte beenderen, zoals heupbeen en schouderblad.

mergholte

In pijpbeenderen, zoals je dijbeen, bevindt zich een mergholte. Hier slaat het lichaam vet in op. 

Geel beenmerg

Het lichaam slaat vet op in de mergholte. Hierdoor wordt het beenmerg geel van kleur.

Botten

Botten bestaan voor een deel uit kalkzouten

• Geven stevigheid aan botweefsel en is hard
• Kalk buigt slecht

Botten bestaan voor een deel uit collageen (lijmstof)

• Collageen (lijmstof) zorgt ervoor dat botweefsel een beetje buigzaam is
• Collageen (lijmstof) is niet heel stevig

          Dus botten zijn stevig en kunnen niet gemakkelijk buigen of breken

Botweefsel

• Cellen in kringen rondom dunne kanaaltjes

• Door de kanaaltjes lopen bloedvaten 

• Botcellen zijn aan elkaar verbonden met uitlopers

• Tussencelstof van kalkzouten en lijmstof (collageen). Dus botweefsel is hard en niet buigzaam.

Kraakbeenweefsel

• Cellen in groepjes bij elkaar in elastische tussencelstof

• Daardoor is kraakbeen buigzamer en zachter dan bot

• Vooral in je neus, oorschelpen, tussen je ribben en borstbeen en tussen de wervels

Veranderingen in botweefsel

Baby: skelet bestaat vooral uit kraakbeenweefsel

Als je ouder wordt verandert dit in botweefsel, doordat er meer kalkzouten en minder lijmstof (collageen) in de botten zit...

Baby's

Hebben veel lijmstof en weinig kalk in hun botten. Ze breken bijna nooit een bot. Ze zijn ook erg soepel en lenig. 

Bejaarden

Hebben veel kalk en weinig lijmstof in hun botten. Als ze vallen, breken ze snel hun botten. 

Uitgezet in een grafiek...

Fontanellen

• Schedelbeenderen van een baby zitten nog niet aan elkaar vast
• Je begint je leven dus met meer botten dan dat je eindigt
•  De fontanellen zijn gevuld met bindweefsel
  
• Na 1,5 jaar zijn ze dichtgegroeid en is er een naad ontstaan

Huiswerk voor de volgende les

• Lees altijd eerst de basisstof 2 nog eens goed door
•  Maak opdracht 1 t/m 8 (+9)

Klaar?

• Alle opdrachten goed nakijken en verbeteren
• Oefenen met flistkaarten / Test Jezelf

Controleer je leerdoelen

• Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven
  
• Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven

- Ken je de begrippen? Oefen de Flitskaarten 

- Check de leerdoelen met Test Jezelf

- Lees de Samenvatting B2 nog eens door of maak er zelf eentje

Lever hier de foto's in van de samenvatting
(rood + wit opdracht 4, blauw opdracht 5)