Thema 4 Rampen en Plagen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Thema 4 Rampen en Plagen

Blok 1: Natuurrampen

Waarom komen er in Nederland minder natuurrampen voor dan in Japan? Kies de juiste antwoorden.

1. Nederland ligt op de grens van platen, Japan niet.
2. Nederland is rijker dan Japan en kan de gevolgen van natuurrampen dus beter beperken.
3. Het is puur toeval dat er in Japan meer natuurrampen voorkomen. Nederland heeft geluk, Japan heeft pech.
4. Japan grenst aan een warme zee met kans op taifoens, Nederland grenst aan de veel koudere Noordzee zonder kans op orkanen.

Maart 2011: Zware Tsunami treft Japan

• Een zware aardbeving voor de kust bij Japan tilde het zeewater op waardoor een enorme golf ontstond. Een Tsunami.
  
• De Tsunami kostte 25.000 mensen het leven en zorgde voor 240 miljard euro schade. 
  

Aardbeving

Hypocentrum= het diepste punt, waar de aardbeving ontstaat.

Epicentrum= Het punt aan het aardoppervlak

Aardbevingen

• Wanneer twee aardplaten botsen of langs elkaar schuiven kan er een er een aardbeving ontstaan
• een aardbeving kan verschillende rampen ontketenen: Vloedgolf, aardbeving, uitbarsting.
  

Schaal van richter

Kracht van een aardbeving meten

Cijfer 1 tot en met 12

Lichte aardbeving = laag cijfer

Zware aardbeving = hoog cijfer

Er is nog nooit een aardbeving zwaarder dan 9,5 op de schaal van richter geweest

https:

De soorten vulkanen

Vulkanen vind je in 2 gebieden:

1. Waar een zeeplaat in botsing komt met een landplaat.

   - zeeplaat schuift onder de landplaat

   - druk in de mantel neemt toe; magma zoekt weg naar boven

   - gevolg; vulkaanuitbarsting.

2. Waar twee zeeplaten uit elkaar schuiven

- Er ontstaat een geul (breuk) tussen de platen; magma stroomt naar boven

- Het gesteente koelt snel af en wordt hard

- Er ontstaat nieuwe oceaanbodem als een soort berg; een rug.

Stratovulkaan

Schildvulkaan

Verschil lava Schild- en Stratovulkaan

Schildvulkaan: Dunne hete Magma, en dus weinig druk. Magma stroomt gelijdelijk naar beneden

Stratovulkaan: Dikke koelere magma, en dus veel druk. Explosieve uitbarstingen met veel as.

Bron 3: Twee soorten vulkanen

Vulkanen

Als platen onder elkaar schuiven ontstaan er troggen (diepe gleuven in de zeebodem) en stratovulkanen.

De onderdelen van een vulkaan

Magma: vloeibaar gesmolten 

gesteente in de krater.

Lava: vloeibaar gesteente buiten de krater.

Krater: stroomt de magma uit naar buiten.

Vulkaan Vesuvius in Pompeii in Italië

Wat is Pompeii?

1. Een plaats/stad
2. Een vulkaan
3. Een scheur in de aardkorst

Welke vulkaan zorgde voor de verwoesting van de Romeinse stad Pompeii?

1. Krakatau
2. Vulcano
3. Etna
4. Vesuvius

Verwering

Door weer en wind

Erosie?

Nee dit is verwering

Erosie

Erosie en verwering zorgen er samen voor dat de aardkorst ook door krachten van buitenaf verandert (exogene krachten). Soms leiden exogene krachten tot rampen. Als de stroming of de wind heel sterk zijn bijvoorbeeld.

Erosie is het afslijten van gesteente. Erosie gebeurt door wind, water en ijs. Door erosie ontstaan zand, klei en losse stenen. Die worden meegevoerd door wind, water of ijs.

Verwering is het afbrokkelen van gesteente.
Verwering kan gebeuren door planten, bomen, temperatuur, vorst en (zure) regen.

Endogene en exogene krachten

Erosie door ijs

Erosie door wind

Erosie door water

Is op de afbeelding sprake van erosie of verwering?

1. Erosie
2. Verwering

Als gesteente afslijt door stromend water, ijs of wind, dan noemen we dat...

1. Slijtage
2. Verwering
3. Erosie

Hoe kun je lava het best omschrijven?

1. Hete gesmolten gedeelte in aardmantel van de vulkaan
2. Magma in de aardmantel van de vulkaan
3. As en gassen die uit de vulkaan komen
4. Magma dat bij een vulkaanuitbarsting naar buiten komt