9.7 De bezetting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De Duitse bezetting in Nederland

K.A. De Duitse bezetting van Nederland

Examenvraag 2022

Gebruik bron 10.

Een bewering:

Deze foto maakt onderdeel uit van de nazipropaganda in het bezette Nederland.

Ondersteun deze bewering door aan te geven:

− welke boodschap de Duitse bezetter wil overbrengen, en

− op welke twee manieren de Arbeidsdienst door deze boodschap wordt

ondersteund, en

− waardoor je twijfelt of de foto betrouwbare informatie bevat voor een

onderzoek naar de Arbeidsdienst in Nederland.

Volledige vraag met bron krijg ja aan het einde van de les op papier.

Gevolgen

1. Politiek

2. Economisch

3. Cultureel

4. Buitensluiten van joden

Politiek

• Seyss-Inquart 'Rijkscommissaris' --> Nederland een dictatuur

• NSB enige politieke partij

• Nederlandse 'nazipartij' in 1931 opgericht door Anton Mussert 

Economisch

• Nederlandse mannen gedwongen te werken in Duitse oorlogsindustrie
• Grondstoffen opgeëist door Duitsland
• Grote schaarste: boodschappen 'op de bon'

10 mei 1940

120.000 Duitse, modern bewapende soldaten vallen Nederland binnen 

Nederlandse leger

300.000 slecht bewapende soldaten waren niet opgewassen tegen het Duitse leger

15 mei 1940

Capitulatie van Nederland

door generaal Winkelman

Rijkscommissaris Seyss Inquart wordt de nieuwe leider van Nederland

Censuur

Gelijkschakeling

het aanpassen van organisaties aan de totalitaire ideologie van de nazi's

verzet

Februaristaking 1941

staking in Amsterdam tegen razzia's 

400 joden opgepakt

(jacht op een groep mensen door politie of leger)

Cultureel

• Nationaalsocialistische ideeën onder de bevolking verspreiden
• Geen persvrijheid
• Propaganda
• Nazificatie 

Buitensluiten van Joden

• Stap voor stap
• De gevolgen waren niet te overzien.
• En dan nog, wat viel er tegen te beginnen? 

Ariërverklaring

Bestuursambtenaren, politie, medewerkers ministerie mochten op hun plaats blijven.

Behielden positie mits zij een ariërverklaring ondertekenden.

Slechts tien van de honderdduizenden ambtenaren weigerden.

Vraag voor leerlingen: Hoeveel van de 200.000 Nederlandse ambtenaren ondertekende deze verklaring?

Ariërverklaring

Arbeidsdienst

Werken in fabrieken in Duitsland

Veel Nederlandse mannen doken onder

illegale pers

Dolle dinsdag 5 september 1944

Slag om Arnhem

Treinstaking 1944

hongerwinter 1944-1945

5 mei 1945 Bevrijding

Accommodatie

• De situatie accepteren zoals hij is.
  
  
• Nederlanders die zich zoveel mogelijk aan de regels houden.
  
  
• Het grootste deel deel van de bevolking koos voor accommodatie: "Het is niet anders".

Verzet

Actief verzet

 Aanslagen plegen, voedselbonnen drukken, joden laten onderduiken, pamfletten maken en rond brengen, persoonsbewijzen vervalsen....

Passief verzet

Luisteren naar Radio Oranje 

Verzetskanten lezen 

Een anjer dragen 

Collaboratie

Collaboratie is het samenwerken met de vijand. In Nederland worden mensen die tijdens de bezetting Duiters hielp 'fout'. 

Voorbeelden van collaboratie:

• leden van de NSB.
• Mensen die joden verradden. 
• Jongens die zich aansloten bij het Duitse leger. 

23 maximumscore 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De Duitse bezetter wil de boodschap overbrengen dat de

omstandigheden voor de arbeiders prettig zijn / dat de arbeiders goed

worden behandeld 1 

Waarmee de Arbeidsdienst wordt ondersteund omdat:

• meer Nederlandse arbeiders zich zullen melden voor de Arbeidsdienst 1

• wordt bereikt dat verzet van familieleden van de arbeiders wordt

tegengegaan / dat arbeiders die zich aanmelden worden gesteund / dat

in Nederland verzet tegen de Arbeidsdienst wordt tegengegaan 1

• Je twijfelt of de foto betrouwbare informatie bevat omdat deze door de Duitse bezetter is verspreid, waardoor het mogelijk is dat de arbeiders onder dwang hebben geposeerd / dat de foto een te gunstig beeld

schetst van de omstandigheden 1