8.2 deel 3

Havo 4

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Lesdoelen:

In deze les leer je:

- hoe het socialisme opkwam en verdeeld raakte.

Kenmerkend aspect:

De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:
Liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Gebruik bron 9. Toon aan dat J.S. Mill een liberaal en filosoof was.

Bij welke stroming past de zin het beste?

Liberalisme

Nationalisme

Conservatisme

Autoritaire vorsten moeten overal onrust en revoluties de kop indrukken.

Persoonlijke en economische vrijheid staan voorop.

Ieder volk met een gemeenschappelijke taal, geschiedenis en cultuur heeft recht op een eigen staat.

De leiding van de kerk, adel, monarchie en leger is voor iedereen het beste.

Bekijk de afbeelding.
Leg uit of deze afbeelding bij het kenmerkend aspect past.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Socialisme

Net als de liberalen waren zij erfgenamen van de verlichting en de democratische revoluties.
Komen op voor de arbeiders.

Doel: gelijkheid voor iedereen. Tegen verschillen in macht en inkomen.

Tweede helft 19e eeuw --> massabeweging
In Duitsland: SPD De Duitse socialistische partij.
--> aanhangers ideeën Karl Marx;
Volgens Marx zou er een revolutie ontstaan waarin het proletariaat (arbeidersklasse), de bourgeoisie (rijke burgerij) en het kapitalisme omver zou werpen.
--> productiemiddelen zou staatseigendom worden.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Socialisme

Na de revolutie zou er een klasseloze samenleving zijn.
--> productie niet langer voor winst, maar noodzaak.

Socialisme   <----> Economisch liberalisme 

Socialisme gaat over grenzen heen (internationaal) <----> Nationalisme

Rond 1900 verandering vanuit het socialisme --> reformisme.

Zij willen het lot van de arbeiders binnen de bestaande maatschappij verbeteren.
Dit willen ze bereiken d.m.v. de parlementaire democratie (tegen de revolutie).
- Voor algemeen kiesrecht

- Samen met 'burgerlijke' partijen met wetten hervormingen doorvoeren.
--> 1919 ontstaan sociaaldemocraten (gematigd)    <-- --> revolutionaire communisten (radiale socialisten).

Franse Revolutie

Voorstanders

Meer inspraak voor het volk

Tegenstanders

Geen veranderingen

• Voor arbeiders
• Rijkdom eerlijk verdelen

Socialisme

Communisme

Sociaal-democraten

+

• Voor rijke burgers
• Verschil in rijkdom

Liberalisme

• Macht koning + adel
• Grote rol staat

Conservatisme

• Macht christendom
• Grote rol  kerk
  

Confessionalisme

Noem twee opvattingen van het socialisme en geef aan in welke sociale groep deze stroming veel aanhang had.

Omschrijf het doel van de marxisten (radicale socialisten, communisten)

Omschrijf het doel van de reformisten (gematigde socialisten, sociaaldemocraten).

Gebruik afbeelding 8.10. Leg uit welke politieke stroming hier het beste bij past.

Werk het leerdoel volledig uit.
Leg uit hoe hoe het socialisme opkwam en verdeeld raakte.